چهارضلعی دوئل پادمانی
.jpg)
در شرایطی که تهران ترجیح می‌دهد مواضع خود را در این مقطع زمانی (بررسی پاسخ‌های آمریکا به ملاحظات ایران) اعلام نکند، خبرگزاری های غربی و به‌ویژه صهیونیستی در یکی، دو روز گذشته، اخباری را در خصوص توافق احتمالی منتشر کرده اند. خبرگزاری رویترز از چهار سناریوی احتمالی در خصوص مواجهه تهران، واشنگتن و آژانس با بحث پادمانی نوشته و رسانه های اسرائیلی هاآرتص و جروزالم‌پست در گزارشی با اشاره به...
جنگ سناریوها
خبرگزاری رویترز در گزارشی با استناد به اظهارات منابع مطلع درباره حل وفصل مسائل پادمانی در روند احیای توافق هسته ای، چهار نتیجه احتمالی را برای تلاش های دیپلماتیک ایران و قدرت های غربی در این زمینه متصور شد. به گزارش «ایسنا»، خبرگزاری رویترز در گزارشی درباره پیشرفت های حاصل‌شده در مسیر احیای توافق هسته ای نوشت، طبق گفته سه‌منبع مطلع، آمریکا و ایران راهی برای رسیدگی به مساله تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در برنامه هسته ای ایران پیدا کرده اند که به دو طرف اجازه می‌دهد فعلا در مذاکرات احیای برجام اعلام پیروزی کنند؛ اما ممکن است حل وفصل نهایی مساله احیای توافق را به تاخیر بیندازد. رویترز نوشت: «تهران به واشنگتن فشار آورده بود تا پیش از آنکه تهران به طور کامل متن پیشنهادی برای احیای توافق هسته ای را اجرایی کند، زیر بار پایان یافتن تحقیقات آژانس درباره ذرات اورانیوم یافت شده در سه‌محل اعلام نشده در ایران برود و آن را بپذیرد. اگرچه، آمریکا و شرکای آن با این موضع مخالفند و استدلالشان این است که تحقیقات آژانس فقط در صورتی پایان می یابد که ایران پاسخی قانع‌کننده به این نهاد مستقر در وین [آژانس] بدهد.» در این گزارش آمده است: «به گفته منابع مطلع، ایران گفته است اگر تحقیقات مختومه اعلام نشود، توافق را اجرایی نخواهد کرد. این موضوع پاسخ به این سوال را که آیا آژانس این تحقیقات را پایان خواهد داد و آیا اگر راضی به این کار نشود، ایران با توافق گسترده تر موافقت خواهد کرد یا نه، به تعویق می اندازد.» این خبرگزاری با پرداختن به ادعاهای یک مقام آمریکایی در این زمینه نوشت: یک مقام آمریکایی که می خواست نامش فاش نشود، گفت «ایران در ابتدا خواستار تعهدی در این زمینه بود که آژانس تحقیقات پادمانی اش را تا تاریخ معینی به پایان برساند.» اگرچه به گفته این مقام آمریکایی، آمریکا و شرکایش این درخواست را رد کردند. گزارش رویترز می‌افزاید: این مقام آمریکایی می‌گوید ایران بعدا گفت اگر مسائل پادمانی تا زمان ازسرگیری اجرای توافق حل‌وفصل نشوند، حق خود برای انجام ندادن اقدامات لازم در زمینه محدود کردن برنامه هسته‌ای‌اش را که مقرر شده در آن تاریخ انجام شود، محفوظ می‌داند. این مقام آمریکایی مدعی است، اگر تهران تا زمان ازسرگیری اجرای توافق با آژانس همکاری نکند، مقامات ایران با یک انتخاب روبه‌رو خواهند شد که یا لغو تحریم‌ها به تعویق بیفتد، حتی از آن چشم‌پوشی کنند یا توافق را با وجود در جریان بودن تحقیقات درباره موضوعاتی که مطرح هستند، اجرایی کنند. رویترز در ادامه با اشاره به اینکه «با توجه به خودداری غرب از تعهد نسبت به پایان‌دادن به این تحقیقات در تاریخی معین و پافشاری ایران بر اینکه اگر این تحقیقات در جریان باشد، توافق را به طور کامل اجرایی نخواهد کرد»، نوشت: «به نظر می‌رسد با چهار نتیجه احتمالی روبه رو خواهیم بود. نخست، ایران نگرانی‌های آژانس را به‌موقع برطرف خواهد کرد و توافق هسته ای سال 2015 احیا می‌شود. دوم، تهران آژانس را درخصوص نگرانی‌هایش قانع نمی کند و از انجام دادن اقدامات هسته ای برای نهایی کردن توافق خودداری می‌کند و واشنگتن هم از لغو تحریم ها که در مرحله نهایی توافق پیشنهادی معین شده، خودداری می‌کند. اگرچه محدودیت‌های هسته ای و لغو تحریم ها که در مراحل مقدماتی توافق پیشنهادی معین‌شده ، اتفاق می افتد.» در ادامه گزارش این خبرگزاری آمده است: «یک مقام آمریکایی و یک‌مقام ایرانی در این باره گفته اند، «اگرچه این احتمال وجود دارد که بازه های زمانی تعیین‌شده در توافق طولانی تر باشند یا تمدید شوند تا ایران زمان بیشتری برای قانع کردن آژانس داشته باشد.» به گفته این مقام آمریکایی، بندی غیرمرتبط با مساله آژانس در توافق وجود دارد که به ایران و آمریکا اجازه می‌دهد تا تقاضای به تعویق افتادن روز ازسرگیری اجرای توافق را داشته باشند.» بر اساس ادعای این گزارش، «در سناریوی سوم، تهران ممکن است با وجود در جریان بودن تحقیقات آژانس، توافق را اجرایی کند؛ تغییر سیاستی که ممکن است برای مقامات ایران، هضم آن یا ایجاد مقبولیت برای آن در داخل کشور، سخت باشد.» براساس این گزارش، احتمال چهارم می تواند این باشد که فشارهای سیاسی باعث شوند آژانس با وجود رضایت نداشتن از پاسخ های ایران، به تحقیقاتش در ایران پایان دهد؛ اگرچه مقامات آمریکایی می گویند این نهاد را تحت فشار نخواهند گذاشت.
جزئیات پیش نویس احیای برجام
روزنامه صهیونیستی جروزالم پست در گزارشی ادعاهایی را درباره نحوه امضای توافق نهایی در مذاکرات وین و مراحل اجرایی‌شدن آن مطرح کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه یورونیوز، روزنامه صهیونیستی جروزالم پست در تحلیلی به نحوه امضای احیای برجام و مراحل آن که در آستانه سفر دیوید بارنیا، رئیس موساد به واشنگتن منتشر شده، نوشت طرفین حاضر در مذاکرات هسته ای ایران بر سر بیشتر موارد کلی که در پیش نویس 21ژوئیه اتحادیه اروپا آمده است، توافق دارند. جروزالم پست در گزارش خود نوشته متن اتحادیه اروپا پیاده‌سازی توافق را در چهار مرحله طراحی کرده است.
گام اول؛ روز صفر
به گزارش «ایسنا» این روزنامه صهیونیستی، کمیسیون مشترک برجام در «روز صفر»، روز امضای توافق، بدون حضور آمریکا تشکیل می‌شود و این کشور 165روز بعد می تواند به این کمیسیون بپیوندد. در ادامه این گزارش ادعا شده است: قرار است تا آن زمان، ایران و غرب به توافق دیگری برای آزادی زندانیان غربی در ازای آزادسازی منابع مالی ایران دست یابند. براساس گزارش این نشریه، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در آن روز، سه فرمان اجرایی مربوط به ایران و همچنین تحریم های ثانویه 17بانک را که بیش از 7میلیارد دلار متعلق به ایران در بانک‌های کره‌جنوبی را آزاد می‌کند، لغو خواهد کرد. این نشریه در ادامه مدعی شد: ایران غنی‌سازی اورانیوم تا 60درصد را متوقف می‌کند و غنی سازی را به 20درصد کاهش می‌دهد و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه می‌دهد تا نظارت بر سایت های هسته ای این کشور را از سر بگیرد. جروزالم پست در ادامه می نویسد: طبق مفاد قانون بازنگری توافق هسته ای ایران، این توافق ظرف پنج روز احتمالا به کنگره آمریکا خواهد رسید. این قانون مستلزم آن است که هرگونه توافقی که تحریم های ایران را لغو می‌کند توسط مجلس نمایندگان و سنا مورد بررسی قرار گیرد و کاخ‌سفید نمی تواند تحریم هایی را که یک فرمان اجرایی نبوده است، به مدت 30 روز لغو کند. اگر کنگره این توافق را رد کند، بایدن می تواند آن را وتو کند؛ مگر در سناریوی بعید که اکثریت دوسوم مخالف وتو، رأی منفی دهند. این روزنامه در ادامه با اشاره به نگرانی‌های «فزاینده» در واشنگتن مبنی بر اینکه روسیه از ایران به عنوان مجرای فرار از تحریم های اعمال‌شده علیه خود استفاده خواهد کرد، نوشته است هنوز احتمال مخالفت اکثریت نمایندگان با توافق وجود دارد. در ادامه این گزارش آمده است: برخی استدلال می‌کنند چون این توافق، بازگشت به برجام است و توافق جدیدی نیست، قانون «بازنگری توافق هسته ای» (اینارا) اعمال نمی‌شود. با این حال، راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در ماه مه در سنا گفت این توافق در چارچوب «اینارا» به کنگره ارائه خواهد شد.
گام دوم؛ روز تایید
این روزنامه درباره گام دوم اجرای توافق نوشت: روز تایید، 60روز پس از روز صفر خواهد بود. شورای امنیت سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از بازگشت به توافق مطلع خواهند شد. براساس ادعای این نشریه اسرائیلی، آمریکا در این مرحله برای فروش 50میلیون بشکه نفت ایران یک‌بار معافیت تحریمی قائل می‌شود و اجازه می‌دهد مذاکرات تجاری در حوزه انرژی و هوانوردی انجام شود. ایران هم غنی سازی اورانیوم با خلوص بالای 5درصد را متوقف و یک دوره آماده سازی برای انتقال اطلاعات به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را آغاز می‌کند و به آژانس اجازه می‌دهد نظارت را به طور کامل از سر بگیرد.
گام سوم؛ روز اجرای مجدد
در ادامه این گزارش آمده است دوماه بعد، روز صدوبیستم، «روز اجرای مجدد» خواهد بود و ایران و آمریکا باید به صورت علنی قصد خود را برای ادامه بازگشت به توافق حداقل هفت‌روز پیش از آن تاریخ اعلام کنند. این روزنامه در گزارش خود همچنین نوشته است تهران باید تا روز اجرای مجدد به تعهدات خود در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص تحقیقات جاری اش در مورد اورانیوم غنی شده یافت‌شده در سایت های هسته ای اعلام نشده در ایران عمل کند. این به آن معناست که ایران در مورد منبع آن اورانیوم پاسخ معتبری به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد داد و آژانس نیز به نوبه خود کاوشگرها را خواهد بست. براساس ادعای این نشریه، ایران همچنین تمام مراحل موردنیاز توافق، از جمله کاهش غنی سازی اورانیوم به 67/ 3درصد، کاهش ذخایر خود، مهر و موم کردن و انتقال سانتریفیوژها و... را تکمیل خواهد کرد و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه می‌دهد نظارت را به طور کامل از سر بگیرد. آمریکا هم همه تحریم های ثانویه علیه ایران و نام های تروریستی مورد توافق به‌جز سپاه پاسداران را حذف می‌کند و به شرکت‌ها توضیح می‌دهد لغو تحریم ها به چه معناست.
گام چهارم؛ روز تکمیل
جروزالم پست در این گزارش در مورد «روز تکمیل» در روز صدوشصت‌وپنجم نوشت در این روز تمام محدودیت‌های هسته ای و لغو تحریم ها اجرایی می‌شود. آمریکا تحریم تسلیحات متعارف ایران را لغو کرده و اجازه تجارت بیشتر بین کشورها را می‌دهد. ایران هم زیرساخت های غنی سازی باقی مانده را حذف می‌کند. در این گزارش همچنین ادعا شده در سال‌های آینده، «بندهای غروب آفتاب» اولیه برجام طبق قطع‌نامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد بدون تمدید اجرایی خواهند شد. این نشریه در ادامه گزارش خود نوشته است: در سال 2024، محدودیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته منقضی می شوند و در سال 2025 مکانیزم «تحریم های اسنپ بک» که تمامی تحریم های ایران را در صورت نقض توافق بازمی گرداند، منقضی می شود. در سال 2026، محدودیت‌های استفاده از سانتریفیوژها، از جمله سانتریفیوژهای پیشرفته به‌تدریج تا سال 2028 به پایان می رسد. در سال 2030، قرارداد ایران بدون محدودیت در غنی سازی اورانیوم، ذخیره سازی، رآکتورهای آب سنگین یا پلوتونیوم به طور کامل منقضی می‌شود. جروزالم پست در ادامه گزارش خود به تصمیم تل آویو برای تمرکز تلاش هایش در چند جبهه با وجود توافقی که «به‌ظاهر اجتناب ناپذیر» به نظر می رسد، اشاره کرده است. این نشریه در مورد نخستین گام تل آویو از ادامه گفت وگو با آمریکا و تلاش برای تاثیرگذاری بر مواضع دیگر طرف های غربی در مذاکرات با تاکید بر انگلیس و فرانسه خبر داد. علاوه بر این، براساس گزارش این نشریه صهیونیستی، رژیم اسرائیل تلاش خواهد کرد با به تعویق انداختن یا تضعیف لغو تحریم‌ها، طرفین را متقاعد کند که منافع اقتصادی ایران را کاهش دهند.