آنالیز مشارکت در انتخابات

روزنامه وطن امروز نوشت: احمد وحیدی، وزیر کشور اعلام کرد میزان مشارکت مردم در انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی 41 درصد بوده است. این میزان مشارکت در انتخابات، در مقایسه با میزان مشارکت در انتخابات پارلمانی سایر کشورها، به عنوان یک مشارکت مقبول در نظر گرفته می‌شود. از سوی دیگر، این میزان مشارکت به معنای شکست کمپین مخالفان جمهوری اسلامی تحت عنوان تحریم انتخابات نیز به حساب می‌آید و نشان می‌دهد تحت هیچ شرایطی انتخابات در ایران از رونق نمی‌افتد.

با این حال اما با توجه به میزان مشارکت مردم ایران در 11 دوره گذشته انتخابات مجلس، در انتخابات دوره دوازدهم مجلس، پایین‌ترین حد نصاب مشارکت ثبت شد. در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی، میزان مشارکت مردم در انتخابات 42.57 درصد بوده است و این دوره با حضور 25 میلیون نفر از واجدان شرایط رای دادن، مشارکت به 41 درصد رسید.

بررسی وضعیت مشارکت در 31 استان کشور، داده‌های جالبی ارائه می‌دهد. از جمله اینکه استان کهگیلویه و بویراحمد با مشارکت 64.27 درصدی، همانند انتخابات دوره یازدهم مجلس، بیشترین میزان مشارکت را در انتخابات به نام خود ثبت کرد. یا اینکه باز هم مانند انتخابات دوره یازدهم، تهران در رتبه آخر میزان مشارکت مردم در انتخابات نسبت به سایر استان‌ها قرار گرفت. در استان تهران مشارکت در انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی، 26.34 درصد بوده است.

با توجه به جدول‌های شماره یک و 2 که رتبه‌بندی میزان مشارکت استان‌های کشور در انتخابات دوره یازدهم و دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی را نشان می‌دهد، می‌توان نوسان مشارکت در کل کشور را مشاهده کرد. بویژه از تطبیق آمار این 2 جدول می‌توان افزایش یا کاهش میزان مشارکت مردم هر استان در هر 2 انتخابات دوره فعلی و پیشین مجلس شورای اسلامی را متوجه شد.

* 10 استان برتر

نگاهی به وضعیت مشارکت در استان‌های کشور در دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد از این 10 استان، 8 استان دارای مشارکت بالای 50 درصد بوده‌اند و 2 استان قم و کرمان زیر 50 درصد مشارکت را ثبت کرده‌اند. میزان مشارکت در استان قم 49.7 درصد و مشارکت در استان کرمان نیز 49 درصد است. در انتخابات دوره یازدهم (اسفند 94) اما میزان مشارکت در هر 10 استان برتر کشور بالای 50 درصد بود. در دوره یازدهم کهگیلویه و بویراحمد با 70.66 درصد در رتبه نخست میزان مشارکت قرار داشت و استان اردبیل با مشارکت 50.29 درصدی در رتبه دهم قرار گرفته بود. نکته قابل توجه درباره 10 استان برتر از حیث مشارکت این است که در دوره یازدهم استان‌های سیستان و بلوچستان و اردبیل به ترتیب با 60.68 و 50.29 درصد در رتبه‌های سوم و دهم کشور از حیث مشارکت قرار داشتند اما در دوره دوازدهم این 2 استان در میان 10 استان برتر کشور از حیث مشارکت قرار ندارند. در دوره دوازدهم استان اردبیل با 48.9 درصد در رتبه یازدهم و استان سیستان و بلوچستان با 43 درصد در رتبه بیست‌ویکم قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین دلایل افت شدید رتبه استان سیستان و بلوچستان در جدول مشارکت استان‌ها وقوع سیل گسترده و بی‌سابقه در این استان طی یک هفته اخیر بوده است. با این وجود 2 استان یزد و قم که در انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی در رتبه‌های چهاردهم و بیست‌ویکم قرار داشتند در انتخابات دوره دوازدهم توانستند در جمع 10 استان برتر قرار گیرند. بر اساس اطلاعات منتشر‌شده، استان یزد با 50.02 درصد در رتبه هشتم و استان قم با 49.7 درصد در رتبه نهم قرار گرفتند.

* 5 استان پایین

در دوره‌های یازدهم و دوازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی 5 استان تهران، البرز، اصفهان، کردستان و مرکزی به عنوان 5 استانی که دارای پایین‌ترین میزان مشارکت در انتخابات بودند؛ تکرار شده‌اند. نکته قابل تامل این است که تعداد واجدان شرایط رای دادن در این 5 استان حدود 30 درصد کل واجدان شرایط کل کشور است و بیشتر از سایر استان‌ها، وضعیت مشارکت در این 5 استان بر وضعیت مشارکت کل کشور تاثیرگذار است، البته میزان مشارکت در استان‌های تهران و البرز نسبت به دوره یازدهم کمی افزایش داشته است. مشارکت استان تهران در دوره یازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی 26.24 درصد بود که این عدد در دوره دوازدهم به 26.34 رسیده است. در استان البرز نیز میزان مشارکت در دوره دوازدهم بیشتر از دوره یازدهم بوده است. در حالی که این استان در دوره یازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی مشارکت 28.41 درصدی را ثبت کرده بود در دوره دوازدهم این مشارکت به 30.03 درصد افزایش یافت.

در میان 3 استان دیگر، یعنی استان‌های اصفهان، مرکزی و کردستان نیز استان اصفهان در دوره دوازدهم کمی افزایش مشارکت داشته است. میزان مشارکت اصفهان در دوره یازدهم 36.38 درصد بوده که این میزان در دوره دوازدهم به 37.04 درصد رسیده است اما استان‌های مرکزی و کردستان نسبت به دوره قبل به ترتیب 3 و 2 درصد کاهش مشارکت داشتند.

* استان‌های افزایشی

با توجه به کاهش 1.5 درصدی مشارکت در دوره دوازدهم نسبت به دوره یازدهم انتخابات مجلس، قاعدتا میزان مشارکت در بیشتر استان‌ها کمتر از دوره قبل است با این حال اما میزان مشارکت در 8 استان هرمزگان، چهارمحال و بختیاری، یزد، قم، سمنان، خوزستان، تهران و البرز نسبت به دوره گذشته افزایش یافته است. در میان این 8 استان، استان‌های قم و هرمزگان به ترتیب با 6 و 5 درصد بیشترین میزان افزایش مشارکت را داشته‌اند. در استان قم بیش از 800 هزار نفر و در استان هرمزگان یک میلیون و 254 هزار نفر واجد شرایط رای دادن بودند. از سوی دیگر، میزان مشارکت در استان‌های همدان، زنجان و گیلان نیز تقریبا مشابه دوره گذشته بوده است. در سایر استان‌ها نیز آمار مشارکت کمتر از دوره یازدهم بوده است. در میان استان‌هایی که در دوره دوازدهم با کاهش مشارکت نسبت به دوره یازدهم مواجه بودند؛ استان سیستان و بلوچستان بیشترین کاهش را داشته است. همانگونه که در ابتدای این گزارش ذکر شد استان سیستان و بلوچستان در دوره یازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی مشارکت 60.68 درصدی را ثبت کرده بود که همین مشارکت باعث شد این استان در رتبه چهارم کشور از نظر میزان مشارکت قرار بگیرد. اما در دوره دوازدهم میزان مشارکت در این استان به 43 درصد کاهش یافته است. وقوع سیل یکی از مهم‌ترین عواملی بود که باعث شد مشارکت در این استان به شدت کاهش یابد. البته در یک سال گذشته برخی ناآرامی‌ها و ناامنی‌ها توسط گروهک‌های تروریستی در این استان ایجاد شد که این موضوع نیز می‌تواند در میزان کاهش مشارکت موثر باشد. در انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی یک میلیون و 905 هزار و 993 نفر در استان سیستان و بلوچستان واجد شرایط رأی دادن بودند که از این تعداد حدود 820 هزار نفر در انتخابات شرکت کردند. در حالی که اگر قرار بود این استان مشارکتی همانند دوره گذشته خلق کند، باید حدود 300 هزار نفر دیگر در انتخابات شرکت می‌کردند.

*** میزان مشارکت در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی

ردیف / استان / مشارکت (درصد)

1 کهگیلویه‌وبویراحمد 70.66 2 خراسان جنوبی 66.12 3 ایلام 60.89 4 سیستان‌وبلوچستان 60.68 5 خراسان شمالی 57.21 6 گلستان 57.15 7 هرمزگان 52.51 8 چهارمحال‌وبختیاری 52.33 9 کرمان 50.56 10 اردبیل 50.29 11 زنجان 48.63 12 آذربایجان غربی 48.23 13 خراسان رضوی 48.17 14 یزد 47.90 15 لرستان 47.58 16 سمنان 47.45 17 بوشهر 46.81 18 مازندران 45.65 19 فارس 45.11 20 همدان 44.81 21 قم 43.02 22 خوزستان 42.96 23 کرمانشاه 42.85 24 آذربایجان غربی 42.83 25 قزوین 42.19 26 گیلان 41.96 27 مرکزی 39.71 28 اصفهان 36.38 29 کردستان 32.65 30 البرز 28.41 31 تهران 26.24 جمع کل 42.57

*** میزان مشارکت در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی

ردیف / استان / مشارکت (درصد)

1 کهگیلویه بویراحمد 64.27 2 خراسان جنوبی 63.8 3 هرمزگان 57.48 4 خراسان شمالی 55.5 5 گلستان 54.9 6 چهار محال بختیاری 53.5 7 ایلام 53.3 8 یزد 50.02 9 قم 49.7 10 کرمان 49 11 اردبیل 48.9 12 زنجان 48.6 13 سمنان 47.6 14 خراسان رضوی 47.4 15 لرستان 47 16 آذربایجان غربی 46.3 17 بوشهر 45.1 18 همدان 44.8 19 مازندران 43.5 20 خوزستان 43 21 سیستان و بلوچستان 43 22 فارس 43 23 گیلان 41.96 24 آذربایجان شرقی 40.9 25 قزوین 40 26 کرمانشاه 37.3 27 اصفهان 37.04 28 مرکزی 36.4 29 کردستان 30.54 30 البرز 30.03 31 تهران 26.34 جمع کل 41