جمعه 25 آبان 1403

اوج گیری تنش‌ها در روابط اسرائیل و روسیه؛ چالشی موقت یا بحرانی عمیق؟

خبرگزاری دانشجو مشاهده در مرجع
اوج گیری تنش‌ها در روابط اسرائیل و روسیه؛ چالشی موقت یا بحرانی عمیق؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو_ پایگاه خبری میدل ایست مانیتور در گزارشی، به مساله اوج گیری تنش‌ها و شکاف‌ها در روابط روسیه و اسرائیل، به طور خاص پس از آغاز جنگ اوکراین پرداخته و تاکید کرده که با گذشت زمان، اسرائیل به عنوان رژیمی که خود مولود جاه طلبی‌های کشور‌های غربی است، مجبور به موضع‌گیری صریح در رابطه با جنگ اوکراین و حمایت از بلوک غرب در جنگ مذکور شده است. مساله‌ای که در نقطه مقابل، به وخامت روابط آن با روسیه ختم شده و انتظار می‌رود که با طولانی شدن جنگ اوکراین، روابط دو طرف نیز بیش از پیش، وخیم‌تر شود. موضوعی که به ویژه در منطقه خاورمیانه می‌تواند تبعات گسترده‌ای داشته باشد و تا حد زیادی بهایی سنگین را برای صهیونیست‌ها به دنبال داشته باشد.

میدل ایست مانیتور در این رابطه می‌نویسد: «با توجه به اینکه رژیم اسرائیل اساسا هیچ شباهتی به دولت‌های عادی دیگر در جهان ندارد، عملا هر چیزی را به مثابه یک تهدید جدی علیه موجودیت جعلی خود می‌پندارد. یک چنین رژیمی نمی‌تواند با خیالت راحت شب‌ها چشم‌های خود را ببندد، در حالی که فضایی پرتنش در جهان حاکم است. این رژیم پس از دهه‌ها بازی میان ابرقدرت‌های جهانی ایجاد شد و حیات کنونی آن نیز تا حد زیادی در حفظ تعادل در روابط خود با همین قدرت‌ها است. این مساله به طور ویژه در بحبوحه جنگ اوکراین، حالتی خاص و جدیدتر به خود گرفته است. جایی که اسرائیلی‌ها تحت فشار غرب، به ناچار از اوکراین و بلوک کشور‌های غربی در معادله جنگ مذکور حمایت کردند و در عین حال امید داشتند که روس‌ها دلیل این کار و جهت گیری آن‌ها را بفهمند.

با این همه، روابط میان روسیه و اسرائیل به ویژه با توجه به اجبار روزافزون اسرائیل مبنی بر ضرورت جهت گیری آن در قالب جنگ اوکراین، به سرعت در حال وخیم‌تر شدن است. این ادعا که رژیم اشغالگر اسرائیل قادر باشد به مثابه یک نیروی میانجی گر میان روسیه و اوکراین کنشگری کند، اساسا بی معنی و دور از واقع بینی بوده و می‌باشد. جنگ اوکراین صرفا مناقشه‌ای میان دو کشور همسایه نیست بلکه این جنگ، نوعی تقابل میان سازندگان رژیم جعلی اسرائیل (اروپای غربی و آمریکا) از یک سو، و روسیه در سوی دیگر است. البته که اسرائیل تاسیس و موجودیت خود و همچنین تداوم حیاتش را مدیون غرب است و هر چقدر هم که یک چنین رژیمی ادعای بی طرفی کند، روس‌ها به آن توجهی نکرده و به خوبی می‌دانند که در نهایت اسرائیلی‌ها به کدامین سو (غرب و بویژه آمریکا) وفادار هستند.

موضع رژیم اسرائیل در مورد جنگ اوکراین به واسطه یک توئیتِ وزیر خارجه این رژیم، یائیر لاپید، که روس‌ها آن را ضدروسی و در حمایت از اوکراینی‌ها قلمداد کرده اند، نمایان شد. لاپید در این رابطه می‌گوید: «غیرممکن است که بتوانیم در مواجهه با تصاویر وحشتناک گرفته شده از شهر بوچا (در نزدیکی کیِف)، بی‌تفاوت بمانیم. آسیب زدنِ عامدانه به جمعیت غیرنظامی یک جنایت جنگی است و من قویا آن را محکوم می‌کنم».

در این راستا، فلسطینی‌ها خیلی زود نسبت به ریاکاری مضحکانه سخنان لاپید واکنش نشان دادند و آن را محکوم کردند. اسرائیل همچنین از اقدام مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تعلیق عضویت روسیه از شورای حقوق بشر این سازمان حمایت کرد و در عین حال کمک‌هایی را هم به اوکراین ارسال کرده است.

در نقطه مقابل، روس‌ها به این اقدامات اسرائیل واکنش شدیدی نشان دادند و آن‌ها را نوعی منحرف سازی توجه افکار عمومی از یکی از قدیمی‌ترین منازعات حل نشده جهان (اشغال فلسطین توسط اسرائیل) توصیف کردند. روسیه همچنین سیاست‌ها و اقدامات اسرائیل در کرانه باختری را مورد انتقاد قرار داد و تاکید کرد که اساسا خاک فلسطین توسط اسرائیل اشغال شده است. مسکو همچنین اسرائیل را به نقض قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و مجمع عمومی به واسطه تداوم رویه‌های اشغال گرایانه و غیرقانونی خود و همچنین الحاق خزنده و تدریجی سرزمین‌های فلسطینی به قلمرو اشغالی اش متهم کرده است. در این راستا، وزارت خارجه روسیه به این نکته اشاره کرد که بیش از 2.5 میلیون فلسطینی در کرانه باختری در شرایط کنونی، از جهان و در قالب بخش‌های مختلف، منزوی شده و دور افتاده اند. این وزارتخانه همچنین از محاصره زمینی، هوایی و دریایی نوار غزه در 14 سال اخیر انتقاد کرده و به صراحت رژیم اسرائیل را به تبدیل کردن این منطقه (نوار غزه) به "بزرگترین زندان روبازِ جهان" متهم کرده است.

اضافه بر این، روسیه از مقام‌های رژیم اشغالگر اسرائیل درخواست کرده که آن‌ها باید مالکیتِ "کلیسای الکساندر نوسکیِ" شهر قدیمی بیت المقدس را به نام دولت روسیه ثبت کنند. مساله‌ای که اسرائیلی‌ها به قدری در مورد آن تعلل کردند که حتی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نامه‌ای را به نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل نوشت و تاکید کرد که این کار باید هر چه سریع‌تر انجام شود. در واقع، این طور به نظر می‌رسد که این قضیه مربوط به دو سال پیش بوده و در چهارچوب توافقی انجام شده که در جریان آن یک تبعه اسرائیلی - آمریکایی که به اتهام حمل مواد مخدر در روسیه در بازداشت شده بود، آزاد شد. به نحو مشابهی، پوتین همچنین اقدام اسرائیل در تشدید خشونت و سرکوب‌ها در مسجد الاقصی در بیت المقدس اشغالی را نیز محکوم کرده و به طرف فلسطینی این اطمینان خاطر را داده که روسیه در عرصه بین المللی از فلسطینی‌ها و حقوق آن‌ها حمایت خواهد کرد.

اسرائیل به خوبی می‌داند که روسیه کارت‌های زیادی را برای بازی کردن در دست دارد و اگر آن ها، روسیه را از دست بدهند، باید خود را آماده پرداخت بهایی سنگین کنند. در این راستا اخیرا نماینده روسیه در سازمان ملل متحد «واسیلی نبنزیا» در جریان جلسه شورای امنیت این سازمان هشدار داده که طرح‌های شهرک سازی اسرائیل در بلندی‌های جولان سوریه تا حد زیادی صلح و ثبات منطقه‌ای را به هم خواهد ریخت. وی در این رابطه گفته است: «البته که موضع روسیه در مورد ارتفاعات اشغالی جولان جدید نیست.» با این حال، اهمیت این هشدار این است که در شرایط کنونی و تحت شرایط خاصی (در بحبوحه جنگ اوکراین) صادر شده است.

قرار است که اسرائیل در نشست دفاعی اوکراین که تحت رهبری آمریکا برگزار خواهد شد، شرکت کند. البته که نماینده اسرائیل در نشست مذکور، بنی گانتس، وزیر دفاع رژیم اسرائیل نیست و در عوض این رژیم، یک افسر عالی رتبه نظامی خود را به این نشست می‌فرستد. گانتس اخیرا اعلام کرده بود که اسرائیل اقدام به ارسال جلیقه‌های ضدگلوله و کلاه‌خود به اوکراین خواهد کرد. البته که او همچنین گفته بود که این تجهیزات نَه به ارتش اوکراین بلکه به نیرو‌های امداد و نجات تحویل داده می‌شوند. با این حال، کاملا محتمل است که اسرائیل سر عهد خود نماند. دلیل این مساله نیز نه فقط فشار‌های شدید ولادیمیر زیلنسکی به اسرائیل جهت تامین نیاز‌های تسلیحاتی اوکراین است، بلکه باید توجه داشت که نشست دفاعی اوکراین نیز اساسا نشستی با هدف مسلح کردن بیشتر اوکراین در برابر روسیه است. مساله‌ای که به طور خاص مورد تاکید «مارک میلی»، فرمانده ستاد مشترک ارتش آمریکا هم بوده است.

در این چهارچوب، با توجه به اینکه اسرائیل با طولانی شدن نسبی جنگ اوکراین مجبور به جهت گیری در این جنگ به نفع غرب و اوکراین شده، بدون تردید موضعی که روس‌ها نیز در برابر اسرائیلی‌ها اتخاذ کرده اند، به ورای مواضع صِرف کلامی پیش خواهد رفت. دراین راستا امکان دارد که در فضای اوج گیری تنش‌ها میان روسیه و اسرائیل: ایران و حزب الله لبنان و همچنین به طور کلی جریان مقاومت بیشترین استفاده و نفع را ببرند و به طور خاص نفوذ و قدرت خود در خاک سوریه را تحکیم کنند.

از سوی دیگر، امکان دارد که روسیه بحث توسعه همکاری‌ها با جنبش حماس و جهاد اسلامی در نوار غزه را نیز در دستورکار خود قرار دهد. تحقق هیچکدام از این سناریو‌ها غیرممکن نیستند. هرکسی که اندکی با خاورمیانه آشنا باشد می‌داند که تغییر جهت گیری و مواضع در این منطقه امری کاملا رایج است و اغلب هم با هزینه‌های بسیاری سنگینی همراه می‌شود.»