ایران؛ 100 واقعه در 100 سال در کتابچه بهاریه 1400

عصر ایران؛ سروش بامداد - روزنامه «ایران» به عنوان روزنامه دولت شناخته می‌شود اما به جای آن که ویژه‌نامه نوروزی خود را به بولتن دولت تبدیل کند و فروبکاهد یک کار حرفه‌ای و چشم‌نواز ارایه داده و برای نوروز «کتابچه بهاریه 1400» منتشر کرده و در 100 یادداشت، روایت هر سال از 1300 تا 1399 خورشیدی را از یک چهره سیاسی یا فرهنگی منتشر کرده است.

بر خلاف 10 نوبت پیش که از هر مجله بر یک موضوع تمرکز می‌شد و غرض، تشویق به خرید و خواندن بود این بار می‌خواهم فهرست مهم‌ترین اتفاقات و تحولات در 100 سال را نقل کنم و البته بهتر آن است که نام نویسنده هر یادداشت هم بیاید اما چون معرفی را طولانی می‌کند به عنوانی که برای هر سال انتخاب شده بسنده می‌کنم. با این توضیح که در معدود مواردی در کمانک (پرانتز) موردی افزوده شده تا برای کسانی که بر اساس همین نوشته می خواهند نگاهی سریع به حوادث سده داشته باشند نکته مهم از قلم نیفتد: 1300: جدال قدرت مرکزی با حکومت های محلی 1301: اپیدمی وبا، طاعون وسل 1302: تشکیل اولین جمعیت امدادرسانی ایرانی (شیروخورشید و هلال احمر بعدی) 1303: ترور میرزاده عشقی و شروع مصایب تازه روزنامه‌نگاری ایرانی 1304: آغاز سلطنت رضا‌شاه پهلوی، استبداد برای تجدد 1305: اجرای قانون خدمت اجباری سربازی 1306: آغاز ساخت راه آهن سراسری 1307: تصویب قانون اعزام محصل به خارج از کشور 1308: تولد «ریال» به عنوان واحد پول ملی ایران 1309: نمایش "آبی و رابی" به کارگردانی "آوانس اوگانیاس" به عنوان اولین فیلم ایرانی و شروع رسمی سینما در ایران

1310: کشف تخت جمشید در کاوش های باستان شناسی 1311: لغو قرارداد یا امتیازنامه "دارسی" در حالی که نصف مدت حق اکتشاف و استخراج نفت باقی مانده بود. (سال بعد با تغییرانی تمدید و با نهضت ملی شدن نفت به رهبری دکتر مصدق، باطل شد). 1312: افزایش تیراژ روزنامه‌ها به خاطر گزارش‌های مربوط به «اصغر قاتل» نخستین قاتل سریالی در ایران 1313: سه شروع بزرگ در حوزه فرهنگ و زبان فارسی: دانشگاه تهران، فرهنگستان زبان و کنگره هزاره فردوسی 1314: واقعه گوهر شاد و کشف حجاب (به گفته دکتر مجید تفرشی قیام گوهر‌شاد در اعتراض به لباس متحد الشکل مردان و در تیرماه رخ داد و کشف حجاب در دی ماه و با بهره از فضای رعب ناشی از سرکوب گوهر شاد) 1315: انتشار نخستین رمان مدرن فارسی؛ "بوف کور" به قلم صادق هدایت 1316: پیدایش جریان چپ در ایران که به 53 نفر مشهور شدند 1317: تعیین محدوده تهران (از شمال: خیابان شاهرضا، از غرب خیابان نظامی، شرق |: کارخانه برق و جنوب: شوش) 1318: نخستین سرشماری جمعیتی در ایران 1319: تولد رادیو در ایراننخستین فرستنده رادیویی در محل بی سیم در جاده قدیم شمیران (با پیام کوتاه محمد رضا پهلوی به عنوان ولیعهد و به قصد رقابت با رادیو فارسی آلمان)

1320: اشغال ایران؛ پایان رضاشاه و انتقال قدرت در پی جنگ دوم جهانی 1321: انتشار روزنامه کیهان 1322: کنفرانس تهران؛ استالین، روزولت و چرچیل در ایوان سفارت شوروی 1323: استعفای "میلسپو" پایه‌گذار امور مالی مدرن در ایران 1324: پایان جنگ دوم جهانی و جدایی موقت آذربایجان از مام میهن 1325: پایان فرقه دموکرات آذربایجان به رهبری سید جعفر پیشه وری 1326: تأسیس اولین تماشاخانه مدرن در ایران؛ تئاتر فردوسی 1327: اولین حضور رسمی ایران در المپیک (1948 لندن با مدال جعفر سلماسی) 1328: پایان حاکمیت بریتانیا بر فلسطین و تقسیم این سرزمین بین یهودیان و فلسطینیان با طرح سازمان ملل 1329: ملی شدن صنعت نفت ایران (به رهبری دکتر محمد مصدق)

1330: پیروزی حقوقی ایران در چالش نفتی با بریتانیا در دادگاه لاهه 1331: تأسیس سازمان تأمین اجتماعی برای حمایت از کارگران در دولت مصدق 1332: کودتای 28 مرداد و سقوط دولت ملی 1333: اولین جشنواره سینمایی در ایران با عنوان «گلزاران» 1334: اعدام سید مجتبی نواب صفوی و اعضای ارشد فداییان اسلام 1335: مدال طلای غلامرضا تختی در المپیک 1956 ملبورن 1336: تصویب تأسیس سازمان (جهنمی) ساواک در مجلس شورای ملی 1337: ورود تلویزیون به ایران و حیرت عمومی از جعبه جادو 1338: درگذشت نیما یوشیج، پدر شعر نو 1339: تأسیس بانک مرکزی ایران به عنوان نهاد ناظر بر خدمات مالی و بانک‌داری در ایران

1340: درگذشت آیت‌الله بروجردی مرجع برجسته شیعه 1341: زلزله بویین زهرا؛ اولین زمین‌لرزه مهیب در دوران ایران مدرن 1342: قیام 15 خرداد (در اعتراض به بازداشت آیت‌الله خمینی) 1343: ترور حسنعلی منصور و آغاز نخست وزیری 13 ساله امیر عباس هویدا 1344: تأسیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و تربیت هنرمندانی که غالبا بعدا درخشیدند 1345: پخش نخستین آواز محمد رضا شجریان از رادیو 1346: تولد پیکان؛ خودرویی که عضو خانواده‌های ایرانی شد 1347: فروش فوق العاده فیلم «سلطان قلب‌ها» 1348: درگذشت جلال آل‌احمد؛ تأثیرگذارترین روشنفکر ایرانی 1349: آغاز مبارزات چریکی و مسلحانه با قیام سیاهکل

1350: جشن های 2500 ساله شاهنشاهی برای رواج گفتمان باستان‌گرایی در حکومت پهلوی دوم 1351: تعطیلی حسینیه ارشاد، کانون نواندیشی دینی با نماد دکترعلی شریعتی 1352: رواج پدیده فوتبال در جامعه ایران 1353: تأسیس سازمان انرژی اتمی 1354: تأسیس حزب رستاخیز و تک حزبی شدن حکومت در ایران 1355: اوج درآمدهای نفتی و آغاز بیماری هلندی در اقتصاد ایران 1356: درگذشت رازآلود علی شریعتی و مصطفی خمینی در انگلستان و عراق و زایش دوباره گفتمان انقلابی 1357: پیروزی انقلاب اسلامی و سقوط رژیم سلطنتی 1358: اشغال سفارت آمریکا در تهران و انتخاب اولین رییس جمهوری ایران 1359: آغاز جنگ عراق علیه ایران

1360: (برکناری اولین رییس جمهوری، شورش کور مجاهدین خلق) و آغاز ترورها 1361: بازپس گیری بندر خرمشهر 1362: ممنوعیت اجاره و تماشای فیلم‌های ویدیویی 1363: دفاع صریح هاشمی رفسنجانی از تکمیل مترو در تهران در خطبه نماز جمعه 1364: تصرف شهر فاو در جنگ، (پیروزی مهم ایران پس از ورود به خاک عراق) 1365: سفر مخفیانه مشاور امنیت ملی آمریکا به ایران 1366: حمله شیمیایی به سردشت و حلبچه 1367: قبول قطعنامه 598 و پایان جنگ ایران و عراق 1368: (استعفا یا عزل آیت‌الله منتظری از قائم مقامی رهبری)، درگذشت امام خمینی و انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری 1369: اشغال کویت و چالش صدام حسین با غرب و اعراب

1370: فروپاشی اتحاد شوروی 1371: افتتاح پی در پی پروژه‌ها در دولت سازندگی 1372: تولد "پراید" به عنوان نماد تازه طبقه متوسط 1373: رواج نصب گیرنده‌های ماهواره‌ای در ایران و تغییر سبک زندگی ایراینان 1374: اولین دادگاه مبارزه با مفاسد اقتصادی مشهور به اختلاس 123 میلیارد تومانی 1375: ماجرای "شاهرخ سمیه" و پایان تراژیک عشق‌های نوجوانی؛ انعکاس وسیع در هفته‌نامه‌ها 1376: انتخابات دوم خرداد (اصلاحات و خاتمی) 1377: قتل‌های زنجیره‌ای؛ روزنامه‌نگار کهنه‌کار افشا کرد 1378: ماجرای کوی دانشگاه و 18 تیر 1379: صاعقه به ادبیات ایران و مرگ احمد شاملو و هوشنگ گلشیری

1380: واقعه 11 سپتامبر و شروع عصر تازه در جهان 1381: مرگ فرهاد مهراد، خواننده ترانه‌های اجتماعی 1382؛ زلزله بم؛ شهری که در 12 ثانیه خاک شد 1383: نصب سازه برج میلاد به عنوان دومین نماد تهران 1384: برآمدن احمدی نژاد و قطبی سازی سیاسی - اجتماعی 1385: اعدام صدام حسین (سه سال پس از حمله آمریکا) و آغاز تحولات بنیادین در عراق 1386: درگذشت قیصر امین پور؛ شاعری تماما در تصرف شعر 1387: پرتاب نخستین ماهواره ایران 1388: انتخابات ریاست جمهوری و 9 ماه التهاب و بحران (عباس عبدی: انحراف از اصول اصلاح طلبانه بود) 1389: آغاز هدف مندی یارانه ها؛ حذف یارانه غیر مستقیم و پرداخت یارانه نقدی به جای آن به همه

1390: حمله به سفارت بریتانیا در تهران (تحریم بانک مرکزی و تشدید تحریم ها) 1391: بازداشت سعید مرتضوی که ده ها نشریه را تعطیل و ده ها روزنامه نگار را به زندان انداخته بود 1392: پیروزی حسن روحانی و پایان دوران احمدی نژاد 1393: آغاز دوران شبکه های اجتماعی با حضور گسترده انبوه جوانان در تشییع جنازه مرتضی پاشایی خواننده موسیقی 1394: توافق هسته ای ایران با 6 کشورمشهور به برجام در وین 1395: درگذشت هاشمی رفسنجانی (از چهره های مؤسس جمهوری اسلامی) 1396: انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا (و حوادث دی ماه در ایران) 1397: صدور بیانیه گام دوم انقلاب در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب از جانب رهبری 1398: ترور سردار سلیمانی با فرمان مستقیم ترامپ و بی سابقه ترین تنش میان ایران و آمریکا (قبل از آن حوادث آبان در پی گران شدن بنزین و پس از آن: سقوط هواپیمای اوکراینی با شلیک اشتباه) 1399: کرونا در ایران و جهان....

ویژه نامه نوروزی «ایران» یا کتابچه بهاریه 1400 به 100 روایت از زبان چهره های سیاسی و فرهنگی و علمی و اقتصادی بسنده نکرده و روایت روزنامه نگاران خود از رخدادهای سده را هم آورده و بدین ترتیب مجموعه ای فراهم شده که همواره قابل استفاده و خواندن است و هیچ گاه کهنه نمی‌شود و چون با قیمت پایین‌تر به نسبت مجلات نوروزی دیگر عرضه شده می تواند مورد توجه علاقه‌مندانی باشد که بقیه را به خاطر قیمت نخریده‌اند.

--------------------------------------------

بیشتر بخوانید / (دیگر مجلات معرفی شده در نوروز 1400):

*«آنگاه»؛ هم لذت خواندن، هم مغازله با فرم

* تجربه؛ حرفه‌ای‌تر و خواندنی‌تر / آمریکا ملک‌الشعرا دارد!

* بخارا؛ نه لب لعل، نه غنچه دهان، نه خال‌هندو، فقط دو چشم افسون‌گر

 * اندیشه پویا؛ 100 نام در تحریریه خیالی قرن

* تجارت فردا؛ 45 مقاله برتر اقتصادی دنیا در 130 سال

 *سال‌نامه شرق؛ "کانسیستنسی" یا استواری؟!

 *دیلمان؛ بفرمایید مافیا!

 * چشم‌انداز ایران؛ حقوق فراموش‌شده بیماران

* آگاهی‌نو؛ راهبرد نوصفوی‌گری

 * مجله "داستان"؛ داستان کوتاه ایرانی چگونه متولد شد