بازخوانی دغدغه‌های ملی مرحوم قوام / نمی‌توانیم سیاست خارجی خود را براساس آرزوها تنظیم کنیم / نباید از بد حادثه به چین و روسیه متکی باشیم
ایران می تواند ضمن حفظ عزت و منافع ملی خود بیاید با کشورهای مختلف ارتباط درست براساس منافع ملی اش برقرار کند. هیچ فرقی نمی کند روسیه، آمریکا و اروپا، مهم نیست چه کشوری، واقعا باید براساس منافع ملی تصمیم بگیرید. نه اینکه از بد حادثه متکی به چین و روسیه باشد؛ من به عنوان کسی که حوزه ام روابط بین الملل است؛ معتقدم اقدام ما در نزدیک شدن به روسیه یک تصمیم استراتژیک نبوده است. موقعی می توان...
- به گزارش خبرآنلاین، چالش دیرپای ایران و آمریکا، علل و ریشه های متعددی دارد و کارشناسان نیز راهکارهای متعددی برای صیانت از «منافع ملی» کشورمان و تقویت آن در چنین رویارویی سنگینی ارایه داده اند.
- دکتر عبدالعلی قوام، کارشناس سرشناس سیاست بین الملل و علوم سیاسی ایران که خبر درگذشت وی، امروز، مایه تاسف و تاثر دانشگاهیان، کارشناسان، دانشجویان و اهالی رسانه بسیاری شد، در بحبوحه توافق برجام در گفت و گویی با روزنامه «آرمان» (16 مهر 1392) ضمن تحلیل چالش های دیپلماتیک آن برهه که از قضا، بخش عمده ای از آنها، اکنون نیز در حال تکرار و باز تولید است، آسیب شناسی دقیقی نیز از نبرد طولانی جمهوری اسلامی و ایالات متحده داشته که بازخوانی آن، خالی از فایده نیست:
پروسه تحول روابط ایران و آمریکا چگونه بود؟ منظور به لحاظ روابط دیپلماتیک است و اثراتش چه بود؟
- در حقیقت یک بخشی از روابط بین ایران و آمریکا بر می گردد به دوران انقلاب. اگر بخواهیم پروسه تحول روابط ایران و امریکا را مورد مطاللعه و بازبینی قرار دهیم باید اینگونه بگویم که در دوران انقلاب، انتقادات بسیاری از سوی نیروهایی که در انقلاب حضور داشتند به نحوه روابط دو کشور خصوصا آمریکا و تعامل این کشور با ایران وجود داشت. در حقیقت ما وقتی عوامل و انگیزه های انقلاب را که بررسی می کنیم متوجه می شویم پیش از انقلاب گفتمانی وجود داشت که تاکید بسیاری به مدرنیزاسیون و نوسازی داشت که بیشتر ما را در اردوگاه غرب قرار می داد. بنابراین استراتژی و سیاستی هم که تعریف می کرد ایران را در قالب بلوک غرب قرار می داد. ایران عضو پیمان سنتو محسوب می شد گرچه آمریکا به طور رسمی عضو پیمان سنتو نبود ولی نقش بسیار مهمی در عملکرد و سازماندهی سنتو داشت، بعد از این که نیروهای انگلیسی از شرق سوئز عقب نشینی می کنند، ژاندارمی منطقه به شاه واگذار می شود. تحت این شرایط و افزایش قیمت نفت باعث می شود که ایران نزدیکتر به غرب شود و حتی شواهدی مبنی بر اینکه وام هایی که در زمان شاه به برخی از کشورهای غربی داده می شد برای این بود که ایران جای پای مناسبی را در ناتو به دست بیاورد. پس گفتمانی که قبل از انقلاب شکل گرفته بود، گفتمان مدرنیزاسیون بر اساس الگوی غربی به شمار می رفت. طبعا این گفتمان و این نگرش مخالفان خاص خودش را در ایران داشت؛ گفتمانی که به واسطه انقلاب شکل گرفت، گفتمان انتقاد از غرب بود. طبیعتا وقتی این گفتمان پیروز انقلاب شد. یک دگری تعریف کرد که غرب به خصوص آمریکا کشوری است که به واسطه استعمارگری اش و نوع دیدگاهش به مدرنیزاسیون نمی تواند دوست ایران باشد، به همین ترتیب سعی کرد روابطش را با بقیه کشورهای منطقه به همین ترتیب تنظیم کند. لذا شعارهایی که داده می شد نشان می داد ما به طور کلی دچار یک تحول پارادایمی شده ایم، گفتمان شباهت به غرب به گفتمان تفاوت با غرب پس از انقلاب تغییر پیدا کرده بود. در ادامه جریان تحول ایدئولوژیکی پس از انقلاب اسلامی می رسیم به یک برهه حساس در تاریخ انقلاب و روابط ایران و آمریکا که نقطه آغاز تنش بین دو کشور از همان جا به صورت علنی آشکار شد که همان تسخیر سفارت آمریکاست. آمریکا هم روابطش را با ایران از آن تاریخ یکسویه قطع کرد. این حادثه نقطه آغاز تنش علنی دو کشور در سی سال گذشته بوده است.
آقای دکتر چه نیازی است به برقراری ارتباط بین دو کشور ایران و آمریکا؟ چه سودی برای منافع ملی ایران دارد؟
- اما در مورد قطع رابطه با آمریکا و دلیل تنش های موجود باید گفت؛ اگر بخواهیم قطع ارتباط با آمریکا را به لحاظ استراتژیک، امنیتی و اقتصادی در نظر بگیریم به نفع تمام کشورهای منطقه منهای ایران بوده است. یعنی این تنها رژیم صهیونیستی نبود که از این قطع رابطه منتفع می شد، بقیه کشورهای خاورمیانه، روسیه و چین هم سود سرشاری نصیبشان شد. خارج از منطقه هم قدرت های دیگر از این عدم ارتباط سود زیادی نصیبشان شد. چون ایران خودش را در مقابل یک انتخاب بیشتر قرار نداد. تنها آلترناتیو ایران، چین و روسیه بود. از لحاظ استراتژیک، نظامی و اقتصادی چین و روسیه قدرت مانورشان در منطقه ای که ایران حضور داشت بیشتر شد. مساله تحریم و حوزه سوریه، مسائلی بود که ایران را به لحاظ دیپلماسی در موقعیت ضعیف قرار داد. نباید تعهدات ایران را در خاورمیانه و دیگر مناطق فراموش کرد. به لحاظ دیپلماسی ما یک اصل به خصوص و مشخص داریم و آن این است که ما باید توازون مشخصی را بین تعهدات و توانایی های خود داشته باشیم در حالی که در سال های اخیر به این صورت نبوده است. ایران در سال های اخیر به خصوص به خاطر تحریم در موقعیتی قرار می گیرد که توانایی هایش عقب تر از تعهداتش است. به نظر من برقراری رابطه به افزایش توان ایران کمک خواهد کرد.
دلیل اصلی چالش بین ایران و آمریکا که موجب چالش در سطح خاورمیانه شده است چیست؟
- دلیل اصلی چالش میان ایران و آمریکا این بوده است که هم ایران، آمریکا را به عنوان یک مساله می شناسد و راه حل این موضوع که باید از سال ها پیش به آن پرداخته می شد این است که شیفت پارادایمی به وجود بیاید و ایران و آمریکا از حالت مساله تبدیل شوند به راه حل؛ یعنی وقتی دو کشور همدیگر را به عنوان مساله ببینند یا راه حل کاملا دو استراتژی متفاوت در سیاست خارجی محسوب می شود. وقتی دو کشور همدیگر را به عنوان مساله می بینند باید برای حذف یا تضعیف یکدیگر هزینه کنند. بازی در سیاست خارجی به شکل برد و باخت است. وقتی در روابط بین الملل بازی به صورت برد و باخت باشد، در روابط بین کشورها مناقشه؛ برخورد خواهد بود. وقتی بازی به صورت برد - برد باشد طبیعتا شما بر می گردید به تنش زدایی و همکاری.
برقراری رابطه با آمریکا که کار سختی نیست؟ اگر دولت های دو کشور بخواهند می توانیم این ارتباط را به سادگی برقرار کنیم، حالا کیفیت رابطه فرق می کند؟
- خیر؛ سی و اندی سال است که از انقلاب اسلامی می گذرد، تمام کشورهایی که به خاطر عدم ارتباط بین ایران و آمریکا منتفع شدند یک شبه حاضر نیستند منافعشان را از دست بدهند. در نتیجه امروز می بینیم که لابی عربستان در آمریکا بسیار فعال شده است. لابی های حامی اسرائیل در کنگره؛ لابی های مرتبط با ترکیه و حتی قدرت های بزرگی مثل چین و روسیه علیه دولت ایران فعال شده اند. چین و روسیه از برقراری این ارتباط بین ایران و آمریکا به شدت عصبانی هستند. چون دیپلماسی آنها براین اساس در سی سال گذشته استوار گشته است که ارتباطی بین ایران و آمریکا بر قرار نباشد و اتفاقا بازارهای خوبی هم به دست آورده اند، اتفاقا جلو افتادن قطر هم در پارس جنوبی به خاطر این است که این کشور محدودیتی در استفاده از منابع خارجی و سرمایه گذاری دیگر کشورها ندارد. بنابراین می تواند میادین مشترکش را با ایران به مناقصه بگذارد، بنابراین می تواند میادین مشترکش را با ایران به مناقصه بگذارد، این در حالی است که ایران به خاطر عدم ارتباط با دیگر کشورها نتوانسته سرمایه گذار مناسب را جذب کند و تا قبل از این تحریم های اخیر به خاطر قانون داماتو نمی توانستند بیش از 25 میلیون دلار سرمایه گذاری کنند. بنابراین اگر ایران بخواهد روابط دیپلماتیکش را با دیگر کشورها به شکل بهتری برقرار کند فشارهای بسیار زیادی از سوی کشورهای مختلف از جمله قدرت های منطقه ای به ایران وارد می شود. نکته ای که باید به آن اشاره کنم این است که فشارهایی که این کشورها درجهت عدم برقرار شدن این ارتباط به ایران و آمریکا می آورند بسیار زیاد است. لابی های قدرتمندی اکنون واشنگتن را تحت فشار قرار داده اند تا این ارتباط را قطع کنند، اما اینکه ایران تا چه اندازه بتواند در مقابل این لابی ها مقاومت کند باید در آینده دید که دستگاه دیپلماسی کشور به چه صورتی عمل می کند. اینکه ما چقدر دیپلماسی مان در حوزه عمومی قوی و قدرتمند است تا بتوانیم جلوی مخالفان برقراری ارتباط بین دو کشور را بگیریم نیاز است که در آینده توان اقتصادی و دیپلماسی کشور را ببینیم. کسانی هستند که نمی خواهند به هیچ وجه این ارتباط برقرار شود. متاسفانه موردی که در گذشته شاهدش نبودیم این بود که دستگاه دیپلماسی کشور در واقع اقدام به اندازه گیری هزینه و فایده نمی کرد. ما اگر در حوزه وزارت خارجه واقعا مشخص می کردیم که چه کشورهایی از قطع بودن رابطه بین ایران و آمریکا سود می بردند و چه کشورهای زیان؛ یعنی یک هزینه و فایده در حوزه روابط بین الملل انجام می دادیم، متوجه می شدیم که ما در برقراری یک رابطه ساده با غرب به درستی هزینه و فایده انجام نداده ایم. این هزینه و فایده را اگر انجام می دادیم شاید امروز مجبور نبودیم فشار لابی های صهیونیست و لابی های عربی را در روابط خارجی و رابطه با آمریکا بر دوش بکشیم. کار دیپلمات های ایران در این شرایط بسیار دشوار است.
برگردیم به مخالفان ارتباط و گفت و گو با آمریکا در ایران، شما به عنوان استاد روابط بین الملل قبول دارید تا دهه 1990 نظام دو قطبی بر جهان حاکم بوده است که شرایط دیپلماتیک آن روزها با امروز فرق می کرد، در دوره جنگ سرد نظام دوقطبی برجهان حاکم بود؛ اما امروز نظام سلسله مراتبی. بنابراین فعالین سیاسی ما اشتباه در محاسبه دارند و در شرایط جنگ به سر می برند، اشتباه کارشناسان و فعالان سیاسی داخلی را می پذیرد؟
- کاملا برداشت شما از نحوه دید برخی از فعالان سیاسی ما به مسائل سیاست خارجی و روابط بین الملل درست است. برخی از فعالان سیاسی ما با وجود اینکه سیستم چند قطبی هنوز شکل نگرفته است، در سیستم چند قطبی تصمیم گیری می کنند. باید بدانیم، درست است که چین، روسیه و هند کشورهای قوی و توانمندی شده اند اما هنوز با نظام چند قطبی فاصله زیادی داریم، در نظام فعلی به صورت هژمونی آمریکا مطرح است برخی از فعالان سیاسی ما فکر می کنند می توانند این هژمونی را تغییر دهند. این یک ایده آل است که چین، روسیه و هند به عنوان قدرت های نوظهور نقش قدرت های بین المللی و قطب های جدید دنیا بازی کنند، اما ما باید بدانیم به رغم توان اقتصادی کشورهایی مانند چین و... هنوز نظام تک قطبی حاکم است یا به قول شما نظام سلسله مراتبی بر روابط بین کشورها حکمفرماست. تغییر در نظام حاکم بر روابط بین الملل یک آرزو است، ما نمی توانیم براساس آرزوها سیاست خارجی خود را تنظیم کنیم. براساس واقعیت ها باید تصمیم بگیریم. همان طور که گفتید، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی قواعد بازی به طور کامل تغییر کرده است. ما نتوانستیم آن انعطاف لازم را داشته باشیم که با شرایط دگرگون شونده بین المللی سیاست خارجی خود را تنظیم کنیم. هنوز کسانی بوده و اکنون هم هستند که شرایط را مثل سال های دهه 90 و جنگ سرد می بینند و تصورشان این است که از یک بلوک اگر جدا شدند بتوانند با بلوک دیگری کار کنند و در سایه این بلوک امنیت کسب کنیم. تاریخ روابط با روسیه کاملا نشان داده است که روس ها همیشه از کارت های ایران سوء استفاده کرده اند. مطلب پارادوکسیکالی که وجود داشته است در ابتدا این بوده که ایران یک کشور (Potential) به صورت بالقوه قدرت منطقه محسوب می شده است از نظر عوامل ژئوپلتیک، عوامل ژئواستراتژیک و نیروی انسانی با هر معیاری که بخواهیم بسنجیم؛ ایران یک قدرت منطقه ای است. این پتانسیل در ایران به صورت بالقوه همیشه وجود داشته است. اما اینکه ما بتوانیم در سایه روسیه و چین این موقعیت قدرت منطقه ای بودن خود را حفظ کنیم و گسترش دهیم جای تردید وجود دارد. به هیچ وجه روس ها تمایل به این کار نداشته اند. روس ها همیشه ایران را مایل بودند داشته باشند و هیچ درگیری آنچنانی با غرب نداشته باشند. یعنی ایده آل ترین حالت برای چین و به خصوص روسیه در مورد ایران حالتی بود که تا دو سال پیش قبل از تشدید تحریم ها برای آنها بود که بتوانند از رهیافت عدم ارتباط موثر ایران با دنیای خارج تنها طرف اقتصادی و تجاری ایران باشند و همیشه به عنوان طرف استراتژیک با ایران معامله کنند. بنابراین چون ایران می خواهد خودش را به عنوان یک قدرت منطقه ای مطرح کند حداقل باید اسباب و لوازم (super power) بودن را در اختیار داشته باشد. این اسباب و لوازم چیست، باید شما به لحاظ اقتصادی پیشرفته باشید، باید توان سرمایه گذاری بسیار بالا داشته باشید و حداقل تحت تاثیر تحریم های یک کشور قرار نگیرید و آسیب پذیر نباشید. باید بتوانید هژمونی خود را بر منطقه اعمال کنید و برنامه های خود را به پیش ببرید. مجموعه ای از عوامل اقتصادی، سیاسی و سرمایه ای موجب می شود یک کشور قدرت منطقه ای باشد، همین قدرت یک معنی خاص دارد شما باید به لحاظ تکنولوژیکی، صنعتی و... فوق العاده باید قوی تر از دیگر کشورهای منطقه باشید. نه فقط در یک بحث و یک بعد خاص بلکه در تمام موارد باید قدرت داشته باشید و در دیگر بخش ها ضعیف و آسیب پذیر باشید. ایران می تواند ضمن حفظ عزت و منافع ملی خود بیاید با کشورهای مختلف ارتباط درست براساس منافع ملی اش برقرار کند. هیچ فرقی نمی کند روسیه، آمریکا و اروپا، مهم نیست چه کشوری، واقعا باید براساس منافع ملی تصمیم بگیرید. نه اینکه از بد حادثه متکی به چین و روسیه باشد؛ من به عنوان کسی که حوزه ام روابط بین الملل است؛ معتقدم اقدام ما در نزدیک شدن به روسیه یک تصمیم استراتژیک نبوده است. موقعی می توان گفت ما یک تصمیم استراتژیک گرفتیم که ابتکار عمل را خود ما داشته باشیم و اسباب و لوازم قدرت منطقه ای بودن خود را فراهم کرده باشیم تا بتوانیم در منطقه ای که قرار داریم تنش را به حداقل برسانیم. این گونه است که می توانید تاثیر گذار باشید.
چین یک سیاستی را در پیش گرفت که به دیپلماسی پینگ پنگی مشهور است، هرچند که دوران اتخاذ این سیاست مربوط به دوران جنگ سرد است، اما به لحاظ شکل ارتباطی و تعامل چین با امریکا می توان به الگوی چین با کمی تغییرات با توجه به شرایط فعلی اشاره کرد. آیا سیاست چین در ایران قابل اجراست؟
- چین هم تا قبل از 1971 با همه دنیا در تنش بود، از شوروی و آمریکا گرفته تا کشورهای همسایه اش؛ بنابراین تحت این شرایط چین احساس کرد که فقط از طریق ارتباط با کشورهای جهان سوم نمی تواند به عنوان یک قدرت جهانی و منطقه ای به حیات خود ادامه دهد. چین تا سال 1971 به عنوان یک کشور عقب مانده مطرح می شد. برای اینکه از این وضع خارج شود؛ می بینیم که از این شرایط سال هاست که خارج شده و ارتباطش را با شرق و غرب توسعه داده است. اکنون از طریق اقتصادش است که تلاش دارد دنیا را در قبضه قدرت خود نگه دارد، ما هم باید دست به چنین کاری بزنیم. الان حرف اول را در دنیا اقتصاد قوی کشورها می زند خود آمریکا هم به شدت وابسته به چین است. اگر چین اوراق قرضه ملی آمریکا را نخرد به مشکل برخواهد خورد. بیش از 500 میلیارد دلار تبادل تجاری بین چین و آمریکا برقرار است بنابراین تحت این شرایط چینی ها موفق شدند. آنها هم یک نظام ایدئولوژیک محسوب می شوند. کاری که همه کشورها می کنند این است که با آمریکا وارد دیپلماسی پینگ پنگی به اصطلاح شما شده اند، یعنی در مقابل امتیازی که از این کشور می گیرند؛ امتیاز می دهند. ایران به دنیا نشان داده است که یک کشور تاثیرگذار در دنیا محسوب می شود. در طول سی سال بعد از انقلاب هم به عنوان کشور موثر حضور داشته است. بنابراین باید از این پتانسیل استفاده کنیم؛ غرب هم متوجه جایگاه ایران شده است؛ باید مواردی که موثر و مشترک بین ایران و آمریکاست مثل مبارزه با تروریسم و افراطی گری در خاورمیانه می تواند موضوع مشترک گفت و گوی طرفین باشد.
اصلا امکان همکاری ایران با آمریکا هست؟ ما سال ها آمریکا را دشمن اصلی خود می دانستیم، آمریکا هم معتقد بود محور شرارت هستیم چطور امکان دارد؟
- ما در مواردی به خوبی توانسته ایم با آمریکا مذاکره کنیم. ما می توانیم در زمینه اتفاقاتی که در سوریه می گذرد، در افغانستان یا عراق می گذرد با هم گفت و گو و حتی همکاری کنیم. اتفاقا ایران و امریکا در جاهایی هم نشان دادند که می توانند با هم کار کنند؛ باید این دید یا پرسپکتیو در روابط دو کشور تغییر پیدا کند تا ایران و آمریکا بتوانند با هم در مسائل مشترک گفت و گو کنند. ما تا زمانی که همدیگر را به عنوان مساله ببینیم نمی توانیم با هم گفت و گو کنیم؛ این کشمکش ها هم وجود دارد، باید همدیگر را به عنوان راه حل ببینیم نه مساله. الان دنیا در وابستگی متقابل به سر می برد؛ دورانی که کشورها دور خودشان خط بکشند گذشته است. اکنون تمام کشورها در ارتباط و روابط متقابل با هم هستند. اگر کشوری بگوید که در خودکفایی کامل هستم اصلا واقعیت ندارد. برقرار شدن یک چنین خودکفایی هم برای یک کشور وجود ندارد. آمریکا خودش جزو وابسته ترین کشورهای دنیاست، شما به لیست اقلام و کالاهایی که آمریکا از چین وارد می کند حتی به لحاظ استراتژیک و نظامی نگاه کنید، متوجه می شوید که آمریکا یک کشور وابسته محسوب می شود. اتفاقا چین هم همین طور؛ دوران قرن نوزدهم نیست که چین به دور خودش یک حصار بکشد و با دنیا قطع رابطه داشته و سیاست مستقل مورد نظر خودش را اعمال کند و بگوید با هیچ کشوری ارتباط نخواهیم داشت. ما باید واقعیت های این دوران را بپذیریم و از پتانسیل های خود بهترین استفاده را ببریم. این توان دیپلماسی و شرایط شماست که به شما کمک می کند تصمیم بگیرید چگونه با غرب و آمریکا گفت و گو کنید. سیاست خارجی و رشته روابط بین الملل به این دلیل مطرح می شود که تمام کشورهای دنیا یک بخشی از امنیت، رفاه، آموزش و بهداشت مناسب را با همکاری و سرمایه گذاری داخلی و خارجی به دست بیاورند. تمام کشورها را که نگاه کنید متوجه می شوید که حتی فرانسه و انگلیس و آمریکا به سرمایه گذاری خارجی و امتیازاتی که از طریق روابط خود با دیگر کشورها به دست می آورند، وابسته محسوب می شوند. ما باید بدانیم که چقدر می توانیم از محیط بین المللی سرمایه گذار برای کارهای اقتصادی و... جذب کنیم. حتی شما باید امنیت کشور را یک مقدار از طریق روابط خود با دیگر کشورها تامین کنید. شما نمی توانید دور کشور خط بکشید و بگویید اکنون امنیت من برقرار شد، شما امروز وابسته به محیط بین الملل محسوب می شوید. چون امروز امنیت ابعاد مختلفی پیدا کرده است. سیاست خارجی هم برای داخلی ها باید تنظیم کنید. یعنی یک مقدار از امکاناتی که احتیاج دارید را باید از محیط داخل بگیرید و بقیه را از محیط بین الملل؛ فراموش نکنید که ما در بین المللی ترین منطقه دنیا قرار داریم، خلیج فارس بین المللی ترین منطقه دنیا محسوب می شود. ما نمی توانیم خلاف جهت تحولات بین المللی حرکت کنیم.
آمریکا یک کشور استعمارگر است، سوابق زیادی در این زمینه دارد. امکان دارد ما در مذاکرات فریب بخوریم. آیا قبول ندارید واقعا ذات آمریکا استعمارگر است؟
- ما آنقدر باید اعتماد به نفس داشته باشیم تا بتوانیم مذاکره کنیم و از منافع ملی خود دفاع کنیم. من نمی گویم آمریکا استعمارگر نیست. توطئه نمی کند یا برنامه ریزی برای توطئه نمی کند، چرا، آمریکا برای حفظ منافع ملی اش توطئه هم می کند و دست به هر کاری می زند ولی ما نمی توانیم این مورد را در سیاست گذاری داخلی و خارجی خود اصل قرار دهیم و سیاست خارجی خود را براساس این تعریف قرار دهیم. شما نگاه کنید کشورهای آسیای جنوب شرقی با کشورهای امپریالیست چگونه برخورد می کنند. مگر مالزی، سنگاپور و کره تحت استعمار و نفوذ همین کشورهای استعمارگر نبوده اند؛ اما این کشورها با همین استعمارگران ارتباط دارند. ماباید ببینیم در روابط خارجی چطور از این کشورها در جهت منافع خودمان استفاده کنیم. این گونه است که اکنون مالزی یک کشور پیشرفته شده است. شما نحوه سرمایه گذاری شرکت های چند ملیتی را در مالزی و اندونزی نگاه کنید. ببرهای آسیا نگاهشان را به مسائل بین المللی عوض کرده اند. اگر بخواهند بنشینند بگویند که دویست سال پیش انگلستان اینجا چه کار می کرد، نمی توانند با دیگر کشورها تعامل کنند، اصلا دیگر سیاست خارجی نخواهند داشت. ما باید به آینده نگاه کنیم. دو سوم کشورهای زمین تحت سلطه بوده اند بنابراین طبق این استدلال روابط بین الملل نباید وجود می داشت، کشور توسعه یافته ای هم نباید می داشتیم. این نوع برخورد واقع بینانه نیست، غیر منطقی است.
برخی پیش بینی می کنند اگر تا شش ماه آینده ارتباط ایران و آمریکا محصولی برای ایران نداشته باشد، روحانی تحت فشار نیروهای تندرو قرار خواهد گرفت. نظر شما چیست؟
- من امیدوارم با حسن نیتی که دولت آقای روحانی دارد این اتفاق رخ ندهد. با استقبالی که دو دولت کرده اند، هر دو دولت تحت فشار هستند. در آمریکا گروه های تی پارتی و راست افراطی مایل به برقراری ارتباط بین دو کشور نیستند. باید گروه های سیاسی یک بار هم بنشینند یک هزینه و فایده کنند، اگر این طور نباشد ما شاهد فشار بیشتر گروه های تندرو در داخل کشور خواهیم بود. تحریم ها بیشتر خواهد شد.
شما به عنوان استاد روابط بین الملل عملکرد تیم روحانی را چطور دیدید؟
- عملکرد تیم دیپلماتیک روحانی بسیار عالی بود. مشکل دستگاه دیپلماسی ایران بود که دینامیسم منطقه و دنیا را متوجه نمی شد، الان تغییر ها را متوجه می شود، تیم کنونی هزینه و فایده ها را به خوبی می فهمد و دینامیسم منطقه و دنیا را به خوبی متوجه شده است. وزارت خارجه باید یک اتوریته قوی در کشور داشته باشد تا بتواند بهتر حرکت کند.
بعضی ها می گویند رابطه با آمریکا خوشبینی است؟
- خیر، ده ها کشور هستند که با آمریکا رابطه بر قرار کردند. نمی شود گفت خوش باورانه است ما باید به نقاط مشترک برسیم. اگر مشکلات ایران در داخل حل شود و نیروها یکپارچه پشت ریاست جمهوری و وزارت خارجه باشند، می توانیم موفق باشیم اکنون دو دولت تعامل گرا روی کار هستند.
بیشتر بخوانید:
2121
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1772123