حاملان تفکر «آیت الله مصباح» کجای دولت و مجلس هستند؟ / جبهه پایداری؛ مغز و ارگانیسم دولت رئیسی

وب‌گاه خبر آنلاین 1401/10/16 - 12:27 مشاهده در مرجع

از منظر سیاسی در سالگرد رحلت آیت الله مصباح یزدی می توان به بررسی سازمان حزبی پرداخت که ایشان بنیان نهاد و اعضای این جبهه نیز در پیروی از آموزه های فلسفی، سیاسی و الهیاتی آن دریغ نکردند. جبهه ای که اکنون در دولت پست های مهم و حساسی را در اختیار دارند.

گروه سیاسی: آیت الله مصباح یزدی از نظر تئوری سیاسی، منتقد احزاب بود و ساختار فکری و عملی او بر اطاعت تمرکز داشت تا انجام مباحثات حزبی، با این‌حال همزمان به پرورش و آموزش نیروهای همفکر پرداخت و از جبهه پایداری به عنوان یکی از تشکل‌های سیاسی اصولگرا حمایت می‌کرد. او همچنین مدرسه امام خمینی (ره) قم را برای پرورش طلاب تاسیس کرد که یکی از مراکز مهم تولید مدیر برای جمهوری اسلامی به شمار می‌رود.

آیت الله مصباح یزدی چندین دوره عضو مجلس خبرگان رهبری بود اما در آخرین دوره نتوانست رای مردم تهران برای ورود به این مجلس به دست بیاورد و به همین دلیل در انتخابات میان‌دوره‌ای رهسپار مشهد شد تا از آنجا وارد مجلس خبرگان شود.

زمانی که دفتر تحکیم وحدت در دانشگاه دنبال بسط دموکراسی بود، یاران مصباح تفسیری ارائه می‌کردند که جایی برای رای مردم باقی نمی‌ماند. چه آنکه او معتقد بود ملاک دانستن رأی مردم خلاف احکام اسلامی است و می‌گفت «متاسفانه برخی باورشان این نیست که حکم اسلامی مقدم بر رأی مردم است.»

آیت الله مصباح یزدی، در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران در مرداد 78 می‌گوید: «ما در قرآن دستور (ارهاب) داریم. افرادی که با ادبیات عرب آشنا هستند، بروند معادل ارهاب را پیدا کنند. حالا اگر من الان بگویم معنایش چیست، فردا روزنامه‌ها تیتر می‌کنند که فلانی طرفدار تروریسم است.»

بزرگترین اشتباه سیاسی: حمایت تمام قد از احمدی نژاد

وقتی محمود احمدی نژاد رییس جمهور شد، بسیاری از یاران نزدیک آیت الله را به کابینه خود آورد و مرتضی آقاتهرانی محبوب‌ترین شاگرد مصباح را معلم اخلاق دولت کرد. مصباح یزدی نیز از او دفاع بی‌دریغی داشت، تا آنجا که اطاعت از احمدی نژاد را اطاعت از خدا خواند. او گفته بود: «وقتی رییس جمهوری از جانب رهبری نصب و تایید می‌شود، به عامل او تبدیل شده و از این پرتو نور بر او نیز تابیده می‌شود. وقتی ریاست جمهوری حکم ولی فقیه را دریافت کرد، اطاعت از او نیز چون اطاعت از خداست»

پنج روز پس از انتخاب احمدی‌نژاد نیز نشریه «پرتوسخن» در شماره 284 خود به نقل از آیت‌الله مصباح نوشت: «من در این 26 سال انقلاب سراغ ندارم که طلبه‌ای یک میلیون تومان قرض کرده باشد - که ماهی بیست سی هزار تومان برگرداند - برای اینکه خرج انتخابات بشود. همچنین مواردی که مردم نذرهای عجیب و غریبی کرده‌اند.»

مصباح یزدی البته این تعبیر را فقط درباره محمود احمدی نژاد درست می‌دانست و با اینکه سیدمحمد خاتمی و حسن روحانی هم از سوی رهبر تایید شده بودند، چنین تصوری نسبت به آنها نداشت و تفکرات خاتمی را علیه نظام می‌دانست و انتقادهای تندی علیه او مطرح می‌کرد.

مصباح یزدی مدتی بعد دیدگاه جدیدی اتخاذ کرد و هفته‌نامه «شما» وابسته به حزب موتلفه اسلامی به نقل از مصباح سخنانی منتشر کرد که می‌گفت بیش از 90 درصد احتمال می‌دهد که شخص مشایی، احمدی‌نژاد را سِحر کرده است.

کشف کامران لنکرانی به عنوان نامزد اصلح

در تمام این سال‌ها که آیت الله مصباح یزدی از احمدی نژاد فاصله می‌گرفت، به کامران لنکرانی وابسته‌تر می‌شد و این جوان اصولگرای جبهه پایداری را حاصل عمر خود می‌خواند و این بار معتقد بود لنکرانی بهترین رییس جمهوری ایران خواهد شد: «بینی و بین‌الله شهادت می‌دهم که روی زمین و زیر این آسمان کسی اصلح‌تر از آقای لنکرانی نمی‌شناسم. حتی یک مورد خلاف شرع و خلاف قانون از او مشاهده نشده و امیدوارم که این شهادت برگ زرینی در کارنامه 80 ساله من باشد»

اصولگرایان البته سال 92 شهادت آیت الله مصباح یزدی را جدی نگرفتند و او مجبور شد در لحظات آخر از ادامه کار انصراف دهد. آن سال جناح راست، سعید جلیلی و قالیباف و ولایتی و محسن رضایی را به لنکرانی ترجیح داد.

نظریه خبرساز درباره جایگاه رأی مردم

یکی از پربحث‌ترین اظهارات سیاسی آیت‌الله مصباح یزدی، اظهارات او در باب جایگاه رأی و نظر مردم در حکومت بود. در تمام سال‌های گذشته، برخی رسانه‌ها و اشخاص، این جملات تقطیع‌شده را به مرحوم مصباح یزدی منتسب کرده‌اند: «پذیرفتن اسلام با پذیرش دموکراسی در قانون‌گذاری سازگار نیست»، «ملاک قرار دادن سلیقه مردم، اندیشه غربی است و از نظر اسلام باطل است»، «این حکومت باید از سوی مردم پذیرفته شود چون حکم خداست»، «اینها ارزش‌های اسلامی نیست، مثل دموکراسی و آزادی»، «قرار دادن هدفی به نام جمهوری در کنار اسلام، نوعی شرک است»، «انتخاب واژه جمهوری برای نفی سلطنت بود، نه جمهوری تحت آرا و هوس‌های مردم»، «باید حکومت اسلامی را بپذیرید ولو اینکه این حکومت به زور متوسل شده باشد»، «عده‌ای بی‌شرمانه می‌گویند امام برای حکومت جمهوری قیام کرد»، «انتخابات به اندازه مسائل روزمره هم برای مردم اهمیت ندارد»، «قبول جمهوریت توسط امام برآمده از یک مصلحت بود و نه اعتقاد» و...

جبهه پایداری فرزند خلف آیت الله مصباح

جرقه تشکیل جبهه پایداری در مجلس هشتم و پس از اختلاف تعدادی از نمایندگان حامی محمود احمدی‌نژاد با علی لاریجانی، رییس مجلس و محمدرضا باهنر، نایب رییس وقت مجلس و دیگر چهره‌های اصول‌گرا زده شد. چهره‌هایی چون مرتضی آقا تهرانی، روح الله حسینیان و... که در آن مجلس فراکسیون انقلاب اسلامی را تشکیل داده بودند درباره حضور در هیات رییسه به اختلاف برخوردند. در تیر ماه 90 نیز رسانه‌های اصول گرا خبر دادند که پس از به نتیجه نرسیدن تلاش‌ها برای تشکیل جریانی موسوم به "شورای حکمیت اصولگرایان" گروه "جبهه پایداری انقلاب اسلامی" به دنبال اعلام موجودیت است. پس از این خبرها این گروه توسط چند تن از نمایندگان فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس هشتم و تعدادی از مدیران دولت اول محمود احمدی نژاد تشکیل شد. تعدادی از مدیران دولت اول محمود احمدی نژاد از جمله صادق محصولی، غلامحسین الهام، کامران باقری لنکرانی، محمد سلیمانی و زهره طبیب‌زاده از اعضای اولین شورای مرکزی این گروه بودند. قاسم روانبخش، محمد ناصرسقای بی‌ریا و محمود نبویان نیز در این میان از شاگردان محمدتقی مصباح یزدی بودند. روح الله حسینیان، حمید رسایی، فاطمه آلیا و اصغر زارعی نیز نماینده مجلس هشتم بودند. مرتضی آقا تهرانی، از شاگردان آقای مصباح یزدی نیز که سال‌ها در آمریکا زندگی کرده بود و از او به عنوان استاد اخلاق دولت محمود احمدی نژاد نام برده می شد، دبیرکل جبهه پایداری شد. آن زمان جبهه پایداری در مرامنامه‌اش گفته بود که "تحت رهنمود و هدایت فقیهان وارسته" فعالیت می‌کند.

مجلس یازدهم سکویی برای پرتاب به دولت

پایداری‌های مجلس شورای اسلامی حدود 53 نفر هستند. آقاتهرانی و قالیباف هر دو از فهرست تهران وارد مجلس شدند و حمایت فراکسیون‌های قومی و منطقه‌ای را پشت سر خود نداشتند؛ لذا تعداد دقیق اعضای جبهه پایداری، در مجلس یازدهم، همین 53 نفر است. آخرین انتخابات هیات رئیسه مجلس، وزن‌کشی بی‌حاصل جبهه پایداری بود، چراکه اگر آن‌ها منتقد قالیباف هم باشند، هم در انتخابات از فهرستی به سرلیستی قالیباف حمایت کردند و هم حاضر به نقد صریح او نیستند.

خرداد ماه امسال جبهه پایداری، تلاش زیادی کرد تا تنش‌های داخلی مجلس به بیرون درز پیدا نکند و در رسانه‌هایی که در اختیار این جریان است، مطلبی علیه قالیباف منتشر نشد.

جبهه پایداری در انتخابات شورای شهر 1400 نیز در تهران فهرست متفاوتی با دیگر گروه‌های اصولگرا منتشر کرد که چهره‌های شاخصی چون مهدی چمران و پرویز سروری در آن حضور نداشتند و مشخص بود که شانسی برای پیروزی ندارد.

اعضای جبهه پایداری همانگونه که منتقد ریاست علی لاریجانی بودند در مجلس یازدهم نیز منتقد ریاست محمد باقر قالیباف هستند. برخی از اتفاقات از جمله دستکاری در ردیف‌های بودجه نیز توسط علی خضریان، نماینده تهران و عضو جبهه پایداری افشا شده است.

از مهمترین ستون های محکم مخالفت با برجام، علی خضریان و محمود نبویان دیگر عضو جبهه پایداری هستند که از پیش نویس منتشر شده درباره توافق احتمالی اتمی انتقاد کرده‌اند. زهره سادات لاجوردی و نصر الله پژمانفر از جمله اعضای همین این گروه در مجلس یازدهم به شمار می روند.

تجهیز و سازماندهی جبهه پایداری در دولت رئیسی

در انتخابات شورای مرکزی جبهه پایداری انقلاب اسلامی که چند ماه قبل از انتخابات دوره سیزدهم ریاست‌جمهوری برگزار شد، مشخص بود دولت آینده ایران را چهره‌های نزدیک به اصول‌گرایان تشکیل خواهند داد به نحوی که اعضای دولت یا مستقیما وابسته به جبهه هستند یا به طور غیرمستقیم با وابستگی فکر و استراتژیک در عمل به برنامه های آن جبهه عمل خواهند کرد. این موضوعی بود که برخی رسانه ها هم به شرح این روابط پرداخته و چگونگی آن را بررسی کردند.

شاید به همین دلیل بود که چهره‌های موثر جبهه پایداری تصمیم گرفتند ترکیب و ماهیت شورای مرکزی این حزب را تغییر دهند و با خارج‌کردن چهره‌های سیاسی فرهنگی و میدان‌دادن به چهره‌های سیاسی اقتصادی نزدیک به خود، برای دولت آینده تجهیز منابع کنند. بنابراین چهره‌هایی چون میثم نیلی و علی نادری که در مجمع عمومی سال 95 این گروه به عضویت شورای مرکزی جبهه پایداری درآمده بودند در انتخابات سال 99 از شورای مرکزی خارج شدند.

در تقسیم برخی سازمان‌های اقتصادی دولت، بنیاد شهید که دارای چند هلدینگ بزرگ اقتصادی است به عضو سابق شورای مرکزی جبهه پایداری و یکی از کاندیداهای انتخابات دوره سیزدهم ریاست‌جمهوری، امیرحسین قاضی‌زاده رسید. دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد هم سهم رئیس سابق قرارگاه خاتم و کاندیدای منصرف‌شده آن انتخابات، سعید محمد شد. عبدالملکی ابتدا در مسند وزیر کار که تنها مسئولیت حذف مدیران باسابقه این وزارتخانه را ایفا و سپس استعفا کرد، هرچند وابسته به نیروهای دانشگاه امام صادق بود اما در عمل به همان منویات جبهه پایداری در دولت احمدی نژاد و سپس رئیسی عمل کرد یعنی انقلاب اداری. مسئولیت سازمان برنامه به مسعود میرکاظمی محول شد که از نزدیکان جبهه پایداری است و به تواتر نقل شده که با ممانعت از نشستن رستم قاسمی بر صندلی وزیر نفت، راه را برای اعزام اعضای پایداری به وزارت نفت، باز گذاشت.

وزارت حجت عبدالملکی که مسجل شد، مجید متقی‌فر، عضو شورای مرکزی با مشاورت و همراهی مجید دوستعلی، دبیر هیات دولت در دوره احمدی‌نژاد، کمیته انتصابات غیررسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را تاسیس کرد. این کمیته در قدم نخست توانست برای میرهاشم موسوی، دیگر عضو شورای مرکزی جبهه پایداری، به عنوان رییس سازمان تامین اجتماعی از وزیر حکم بگیرد.

سازمان تامین اجتماعی مهمترین سازمان زیرمجموعه وزارت کار و رفاه اجتماعی است که هم با کارگران و هم با بازنشستگان سروکار دارد و به دلیل گستره عملکردش، سازمانی هم اجتماعی و هم اقتصادی تلقی می‌شود. اکنون میرهاشم موسوی، عضو شورای مرکزی جبهه پایداری مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی است و همو حکم قائم‌مقامی را برای حبیب‌الله حسن‌خانلو امضا کرده است.

دوره وزارت صادق محصولی، به ساختمان مشهورمیدان فاطمی تهران رفت و ابتدا مدیرکل سیاسی و سپس مدیرکل دفتر وزارتی وزارت کشور شد. حسن‌خانلو در انتخابات پرحرف‌وحدیث ریاست‌جمهوری دوره دهم در سال 88، دبیر ستاد انتخابات و مسئول سایت تجمیع آرا بود.

وزارت صمت حساس‌تر و در سیبل‌تر از آن بود که به اعضای پایداری برسد و بنابراین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، که محصول ادغام سه وزارت‌خانه‌ای بود که اتفاقا صادق محصولی سابقه اداره یکی‌شان را داشت، شد سهم جبهه پایداری از دولت سیزدهم. حالا چهره‌های نزدیک به صادق محصولی، جبهه‌ای به وسعت دولت را در درون وزارت ایجاد کرده‌اند و بعد از پاک‌سازی اغلب سازمان‌ها و شرکت‌ها از مدیران اصلاح‌طلب و اعتدالی، سراغ اصول‌گرایان میانه‌رو رفته‌اند.

جبهه پایداری تشکلی است که در عمل کرسی های تصمیم سازی مهم در دولت و مجلس را در اختیار دارد. اگرچه اعضای این جبهه در هر دو قوه در اقلیت هستند اما ژنرال های آن، تصمیماتی را می گیرند که با قانونی شدن آن تصمیمات، برای اکثریت مردم لازم الاجرا خواهد بود.

این در حالی است که ردپای پایداری ها در وزارت نفت به محسن خجسته مهر، معاون جواد اوجی وزیر نفت رئیسی می رسد. خجسته مهر ارتباط‌های سیاسی‌اش، معطوف به جلسات کارشناسی در مجلس و البته بخش انرژی دفتر جلیلی است و اردیبهشت ماه امسال بود که او علی باقری را به نمایشگاه بین‌المللی نفت آورد.

مرور روابط جبهه پایداری با پست های مدیریتی اقتصادی کشور نشان می دهد، یک سر موضوعات مرتبط با برجام، فیلترینگ فضای مجازی، حجاب و سیاست های اقتصادی به اتاق های فکر جبهه پایداری باز می گردد. افرادی که به نمایندگی از این جبهه در دولت و مجلس فعالیت می کنند.

بیشتر بخوانید