سه پرده از سناریو تازه آمریکا علیه ایران

قطعنامه 2231 سازمان ملل متحد که پس از توافق هسته ای ایران با1+5 صادر شد هرگونه دادو ستد تسلیحاتی ایران با کشورهای دیگر را برای یک بازه زمانی پنج ساله تا 18 اکتبر 2020 برابر با 27 مهرماه1398 ممنوع اعلام کرد. جمهوری اسلامی ایران هم به نشانه پایبندی به این توافق تاکنون از هرگونه تجارت اسلحه با جهان اجتناب کرده است. تا پایان موعد قانونی تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران چهارماه بیشتر نمانده و تکاپوی آمریکا برای تمدید این تحریم‌ها از ابتدای سال جاری شمسی جدی‌تر شده و هر روز هم ابعاد تازه‌ای به خود می‌گیرد.

سه وسیله یک هدف

طی یک هفته گذشته در گام نخست آژانس بین المللی انرژی اتمی 16 خردادماه، تازه‌ترین گزارش خود درباره فعالیت‌های هسته ای را منتشر کرد و آمریکا این گزارش را نشانه عدم پایبندی ایران به توافق هسته ای قلمداد کرد. در مرحله بعد کمیته مطالعاتی جمهوریخواه (RSC) در کنگره آمریکا از تدوین طرح 120 صفحه ای موسوم به طرح جامع خبر داد که هرچند تنوع اقدامات طراحی شده در آن از فعال سازی مکانیسم ماشه در برجام تا اعمال تحریم علیه فرمانده هوافضای سپاه پاسداران گسترده، اما بند جالب توجه در این بسته جامع تحریمی، تمدید تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران است.

در پرده سوم هم خبرگزاری رویترز روز جمعه 23 خردا ادعا می‌کند «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارش خود به شورای امنیت این سازمان منشا موشک‌های شلیک شده به تاسیسات نفتی عربستان سعودی را ایرانی اعلام کرده است. خبرنگار وال‌استریت ژورنال هم از تلاش آمریکا برای تصویب قطعنامه‌ای در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین علیه ایران خبر داده است. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین هم در پیامی توییتری اعلام کرد: «محافل ضدایرانی سعی دارند هراس بوجود آورند و ادعا می‌کنند که گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اقدامات فوری از نقطه نظر عدم اشاعه سلاح هسته‌ای را می‌طلبد.»

واکنش ایران به ادعاهای سه‌گانه

پس از انتشار گزارش آژانس و بهره برداری محافل رسانه ای به ویژه رسانه‌های رژیم صهیونیستی از این موضوع، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین المللی مستقر در وین، با ارسال نامه‌ای به مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره رفتار غیرقانونی و متخلفانه آمریکا در قبال تعهدات بین المللی خود در حوزه همکاری‌های هسته‌ای و ایجاد ممانعت در این زمینه، این اقدامات را مغایر با اساسنامه آژانس، معاهده عدم اشاعه، قطعنامه‌های کنفرانس عمومی آژانس، برجام، و قطعنامه 2231 شورای امنیت خواند. «کاظم غریب آبادی» با تاکید بر اینکه ایران محق است تا اقدامات جبرانی را در قبال این شرایط اتخاذ نماید، از اعضای آژانس خواست تا به مسوولیت خود برای واکنش مناسب به این اقدامات غیرقانونی آمریکا عمل نمایند.

در واکنش به بسته تحریمی جمهوری خواهان کنگره «محمود واعظی» رییس دفتر رییس جمهوری هم از آن‌ها خواسته است به جای تهیه طرح جامع تحریم علیه ملت ایران به فکر تهیه طرحی برای رفع بی‌عدالتی و نژادپرستی ساختاری در آمریکا و ایجاد آرامش و امنیت برای ملت این کشور باشند.

«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران هم در رشته توییتی ضمن یادآوری اسناد تاریخی از نوشت: «آمریکا تلاش کرده است تا تنش با ایران را افزایش دهد و با قلدری، دیگران را به تبعیت از خود وادارد اما [آمریکا] به قتل تروریستی در عراق، همدستی در جنایات جنگی در یمن و فلسطین، دزدی دریایی، نقض برجام و قطعنامه 2231 و تصمیمات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعتراف کرده است و هیچ حقی برای سوء استفاده از سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت بدنام کردن ایران ندارد».

وزارت امور خارجه هم شامگاه جمعه 23 خرداد ماه در واکنشی ضمنی به سناریو تازه موشکی علیه ایران ضمن رد ادعاهای دبیرخانه سازمان ملل متحد، یادآور شد: «تهیه گزارش با انگیزه‌های سیاسی، تغییردهنده حقایق نیست و جمهوری اسلامی ایران قویا به دبیرخانه سازمان ملل متحد توصیه می‌کند در سناریوی از پیش طراحی شده آمریکا برای جلوگیری از لغو محدودیت‌های تسلیحاتی ایران حرکت نکرده و با تهیه گزارش‌هایی که هیچ محمل قانونی ندارند به این روند خطرناک کمک نکند.»

جنگ روانی تازه علیه ایران

با کنار هم چیدن سه پرده اشاره شده در بالا و همانگونه که بیانیه وزارت امورخارجه هم به آن تاکید می کند، می‌توان نقطه مشترک هر سه رویداد را موضوع دادوستد تسلیحاتی ایران دانست. «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا پیش از این گفته بود که نمی‌تواند اجازه دهد جمهوری اسلامی ظرف شش ماه آینده بتواند سلاح خریدای کند و اوباما هرگز نباید توافق می‌کرد که به تحریم تسلیحاتی آمریکا پایان دهد. واقعیت آن است که آمریکا بهانه تازه‌ای برای تمدید محدودیت‌ها علیه ایران یافته و به نظر نمی‌رسد به راحتی آن را کنار بگذارد.

کاخ سفید گزارش جدید آژانس اتمی درباره فعالیت‌های هسته ای ایران را مبنای بهانه جویی تازه خود قرار می‌دهد، بی‌آنکه دلایل افزایش غلظت اورانیوم غنی شده یا دیگر مفاد آمده در گزارش آژانس را نقض برجام از سوی خود بداند. هدف ناامن جلوه دادن فعالیت های هسته ای ایران است تا از این طریق تجارت تسلیحاتی جمهوری اسلامی هم عامل هراس برای جهان اعلام و عنوان شد تا شاید از رهگذر این پروپاگاندای رسانه ای آرای اعضای دائم شورای امنیت را برای تصویب قطعنامه تازه علیه ایران به دست آورد. بسته جامع یا هر عنوان تازه دیگری از تحریم‌ها علیه ایران با وجود فهرست بلندبالای پیشین تنها بهانه ای است تا مجوز داخلی برای مقابله با دادوستد تسلیحاتی علیه ایران باشد.

این اقدامات خصمانه در حالی صورت می‌گیرد که «دونالد ترامپ» جمعه هفته گذشته و پس از آزادی زندانیان ایرانی و آمریکایی در توییتی از این رویداد ابراز خوشحالی کرد و ضمن تشکر، از ایران خواست برای توافق جدید تا انتخابات آمریکا صبر نکند که او برنده خواهم شد و اکنون می‌تواند توافق بهتری داشته باشد.»

ایران اما برای صبر کردن دلایل متقن زیاد دارد و سه رویداد اشاره شده در هفته جاری هم به فهرست ریشه‌های بی‌اعتمادی جمهوری اسلامی ایران به آمریکا افزوده شده است. هدف واشنگتن بستن راه‌های تجارت ایران از هرنوعی اعم از نفت و گاز یا اسلحه با جهان است. این در حالی است که خود بزرگترین صادرکننده سلاح به جهان به ویژه به خاورمیانه است و رقبای منطقه ای ایران به مدد همین صادرات زرادخانه‌های تسلیحاتی خود را سالانه و حتی ماهانه تکمیل می کنند. در چنین شرایطی عقل سلیم هر سیستم حکمرانی در جهان ایجاب می کند که سیستم دفاع مشروع خود را بالا برده و مجهز کند، ایران برای افزایش توان نظامی و دفاعی خود چهار دهه تلاش کرده است و لغو تحریم‌های تسلیحاتی را حق مسلم خود می‌داند.

اینکه محدودسازی دادوستد تسلیحاتی ایران تا مهرماه محقق خواهد شد یا نه مشخص نیست. با این حال آمریکا پروسه دشواری را برای متقاعد سازی کشورهای دیگر حاضر در برجام به ویژه چین و روسیه در پیش خواهد داشت. طبق منشور سازمان ملل متحد، بازگرداندن تحریم‌های تسلیحاتی ایران نیازمند رأی مثبت تمام اعضای شورای امنیت سازمان ملل است و هر عضو دائم سازمان ملل نیز می تواند آن تصمیم را وتو کند. کاخ سفید از یک سو تلاش می کند تا به توافق برجام بازگردد و بر اساس بند 36 حل اختلافات پیش بینی شده در این سند، از آن برای بازگشت تحریم‌ها استفاده و پرونده را در شورای امنیت سازمان ملل متحد مطرح کند سپس با تفسیر خود مکانیسم ماشه تحریم‌ها را ادامه دهد. این در حالی است که قطعنامه 2231 تاکید می کند که امکان استفاده از مکانیسم ماشه تنها از سوی کشورهای حاضر در قرارداد برجام قابل اجراست و آمریکا از 18 اردیبهشت 97 از این توافق خارج شده است.

• دونالد ترامپ
• وزارت امور خارجه
• عربستان سعودی
• محمد جواد ظریف
• آنتونیو گوترش
• آژانس بین المللی انرژی اتمی

• تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران