فعال‌سازی مکانیسم ماشه، ضربه مهلکی بر اعتبار جهانی آمریکا
تهران - ایرنا - آمریکا و دولتمردان آن در ماه‌های اخیر شکست‌های دیپلماتیک بسیاری را در برابر ایران متحمل شدند به گونه‌ای که در این میان تنها راه برای افزایش اعتبار جهانی را فعال کردن مکانیسم ماشه یا بازگشت تحریم‌ها دانستند، غافل از اینکه این عمل با مخالفت اعضای شورای امنیت مواجه خواهد شد.
30 مرداد 1399 خورشیدی، وزارت خارجه آمریکا با ارسال نامه‌ای رسمی به اطلاع شورای امنیت رساند که قصد دارد «مکانیسم ماشه» را درباره پرونده هسته‌ای ایران و برجام فعال کند. تقریبا تمام اعضای شورای امنیت بر این موضوع که توسل امریکا به مکانیسم ماشه، مشروعیت لازم را ندارد، اتفاق نظر دارند و عملا این سیاست آمریکا را نادیده گرفته‌اند. آنها بدین منظور به اعلام رسمی و کتبی مواضع خود اکتفا و از توسل به اقدامات آیین‌نامه‌ای که ممکن بود، حاکی از جدی گرفتن اقدام امریکا باشد، خودداری کرده‌اند.
رسانه‌های اصولگرا
روزنامه کیهان: آمریکا و اروپا مدت هاست که ماشه را چکانده‌اند. هدف اصلی ترامپ و شرکای اروپایی‌اش از لاف‌زنی درباره مکانیسم ماشه، باجگیری از ایران است. تنها پاسخ متقابل در واکنش به اجرای مکانیسم ماشه، خروج ایران از برجام است.
روزنامه کیهان در گزارشی آورده است: آمریکا با همصدایی تروئیکای اروپا (انگلیس، فرانسه، آلمان) مدتی است که درباره اجرای مکانیسم ماشه و تبعات آن به لاف زنی مشغول هستند. ترامپ و پمپئو و دیگر مقامات آمریکایی در ماه های اخیر به دفعات درباره راه‌اندازی مکانیسم ماشه هشدار داده‌اند. برای نمونه در هفته‌های گذشته، ترامپ در اظهارنظری گستاخانه گفت:«به وزیر خارجه دستور داده‌ام مکانیسم ماشه را برای بازگرداندن تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران فعال کند. اقدام ما کاملا طبیعی است». مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز در روزهای گذشته مدعی شد:«تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران که مطابق توافق هسته‌ای لغو یا تعلیق شده‌اند از نیمه شب 20 سپتامبر (30 شهریور) دوباره اعمال خواهند شد.»
روزنامه وطن امروز در مطلبی آورده است: تنها چند ساعت به زمان مورد ادعای مقامات آمریکایی مبنی بر بازگشت تمام تحریم‌ها علیه ایران زمان باقی است. ساعت 8 شب 19 سپتامبر به وقت واشنگتن یا4:30 بامداد یکشنبه به وقت تهران بنا بر ادعای مقامات آمریکایی، تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران به صورت خودکار اعمال می‌شود. مقامات آمریکایی مدعی‌اند بنا بر سازوکار مورد اشاره در قطعنامه 2231 شورای امنیت که قطعنامه پشتیبان توافق هسته‌ای به حساب می‌آید، یک ماه پس از ارسال درخواست آمریکا به عنوان کشور مشارکت‌کننده در برجام به شورای امنیت، تمام تحریم‌های پیشین این شورا علیه ایران بازمی‌گردد. در همین راستا بامداد پنجشنبه به وقت تهران وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد ایالات متحده هر اقدام لازمی را برای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در هفته آینده انجام خواهد داد. پمپئو بعد از ناکامی این کشور در شورای امنیت سازمان ملل برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران، روز ششم شهریور اعلام کرد ایالات متحده روند 30 روزه بازگرداندن همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را آغاز کرده و این تحریم‌ها از 20 سپتامبر بازخواهد گشت. وی در توئیتی افزود: تحریم تسلیحاتی اکنون به صورت نامحدود اجرا خواهد شد و محدودیت‌های دیگر مانند ممنوعیت ایران در غنی‌سازی و فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری، ممنوعیت آزمایش و توسعه موشک‌های بالستیک و تحریم انتقال فناوری‌های هسته‌ای و موشکی باز خواهد گشت.
به گزارش روزنامه جوان، یک دیپلمات ارشد شورای امنیت سازمان ملل متحد، در واکنش به تلاش‌های امریکا برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران گفته بازگشت تحریم‌ها در کار نخواهد بود. نماینده روسیه هم تأکید کرده که امریکا حق ندارد مکانیسم ماشه را فعال کند. همزمان گزارش‌هایی حاکی از آمادگی دونالد ترامپ برای امضای فرمان جدیدی درباره تحریم هر کسی است که به ایران سلاح بفروشد که البته نوعی اقرار به شکست عملی کردن مکانیسم ماشه است، به‌خصوص که وزیر امور خارجه امریکا هم کشورها را به تبعیت از قطعنامه‌های تحریمی فرا خوانده که نشان می‌دهد دستگاه سیاست خارجی امریکا در این زمینه جز ارعاب دیگران کاری از پیش نبرده است.
روزنامه خراسان با درج گزارشی نوشت: بر اساس خوش خیالی و ادعای آمریکایی ها، ساعت 3:30 بامداد یک شنبه به وقت تهران، قطعنامه های شش گانه ای که با برجام و قطعنامه 2231 لغو شدند، باز می گردند اما از همین حالا نشانه های شکست دوباره آمریکا و به قول روحانی پیروزی ملت ایران در حال آشکار شدن است. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در توئیتی خطاب به همتای آمریکایی خود نوشت: «پمپئو! بازهم اشتباه می‌کنی. هیچ اتفاق جدیدی در 20 سپتامبر رخ نمی‌دهد. کافی است، قطعنامه 2231 را بخوانی. حتی بولتون که رئیست را قانع کرده بود تا به تو دستور دهد «به مشارکت آمریکا در برجام خاتمه دهی» این قطعنامه را خوانده بود. آمریکا یک عضو برجام نیست». دومینیک راب وزیر امور خارجه انگلیس نیز که در واشنگتن به‌سر می‌برد و احتمال می رفت آمریکا بتواند رأی این کشور را به خود نزدیک کند به اختلاف نظر دو کشور درباره برجام و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران اشاره کرد و افزود که توافق هسته‌ای تا زمانی که پیمان جدیدی با ایران منعقد نشود به قوت خود باقی می‌ماند. وی یادآورشد که دولت لندن برجام را دور نخواهد انداخت. وزیر خارجه انگلیس در عین حال مدعی شد که لندن در کنار آمریکا و شرکای اروپایی، تحمل دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را ندارد و از برنامه دونالد ترامپ و ابتکار امانوئل مکرون برای وسیع‌تر کردن توافق با ایران حمایت میکند.
به گزارش قدس آنلاین، تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) در نامه جدیدی به رییس شورای امنیت سازمان ملل متحد بار دیگر تأکید کرد که تلاش آمریکا برای احیای تحریم‌های شورای امنیت ایران فاقد اثر قانونی است و سه کشور اروپایی همچنان خود را به ادامه اجرای قطعنامه 2231 متعهد می‌دانند. انگلیس، آلمان و فرانسه در این نامه‌ای به شورای امنیت گفته‌اند که تعلیق تحریم‌ها علیه ایران در چارچوب توافق هسته‌ای با ایران موسوم به برجام، پس از تاریخ 20 سپتامبر (30 شهریور) ادامه خواهد یافت. نسخه‌ای از نامه این سه کشور اروپایی حاضر در برجام در اختیار برخی از خبرگزاری‌ها قرار گرفته است. انگلیس، آلمان و فرانسه تاکید کرده‌اند، هرگونه تصمیم یا اقدام در راستای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، فاقد «اثر قانونی» است. آمریکا در اردیبهشت سال 1397 از برجام خارج شد و تمامی تحریم‌های تعلیق شده خود را علیه ایران بازگرداند. اما سه کشور اروپایی به همراه روسیه و چین همچنان به توافق هسته‌ای با ایران پایبند مانده‌اند. نمایندگان انگلیس، فرانسه و آلمان در سازمان ملل در ادامه این نامه گفته‌اند: ما تلاشی بی وقفه برای حفظ توافق هسته‌ای داشته‌ایم و همچنان به آن پایبند هستیم. این سه کشور اروپایی تاکید کرده‌اند که همچنان به «اجرای کامل» قطعنامه 2231 شورای امنیت که سال 1394 در پیوند با توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی تصویب شد، پایبند هستند.
علی‌اکبر ولایتی عضو هیات نظارت بر برجام در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، درباره احتمال فعال‌سازی مکانیزم ماشه از سوی آمریکا و اینکه دولت و مقامات کشورمان باید چه واکنشی نشان دهند، اظهار داشت: موضع جمهوری اسلامی در کاملا مشخص است. اولا نمی‌شود برجام به‌صورت یک‌طرفه توسط جمهوری اسلامی رعایت شود اما طرف‌های مقابل آن را اجرا نکنند. همچنین آمریکایی‌ها که از برجام خارج شدند، جایی برای سخن گفتن ندارند و ادعایشان هم ادعای باطلی است. وقتی آنها عضو برجام نیستند چگونه می‌خواهند مکانیزم ماشه را اجرا کنند. هیچ‌کدام از طرف‌های برجام به تعهداتشان عمل کردند و فقط وعده دادند و در تحریم‌های آمریکا مستقیم یا غیرمستقیم شرکت کردند. ما هیچ ارتباط قابل قبولی به لحاظ تجاری یا پولی با اروپا نداریم زیرا به تبع دعوت آمریکا علنا ایران را تحریم عمومی کردند پس عملا آمریکا به یک شکلی و اروپا به شکل دیگر، برجام را نقض کردند بنابراین این توافقنامه‌ای که عملا از یک طرف نقض شده اعتباری ندارد.
حسن مکاری با درج یادداشتی در خبرگزاری مهر نوشت: ایالات متحده آمریکا اعلام کرده در 30 شهریور ماه، مکانیسم ماشه یعنی برگشت خودکار تحریم‌های هسته‌ای را اجرا خواهد کرد و این در حالی است که طبق قطعنامه 2231 کسانی می‌توانند از این مکانیسم استفاده کنند که در برجام باشند و این حق برای آمریکایی که از برجام خارج شده محفوظ نیست. اما آمریکا بر چه مبنایی سخن از مکانیسم ماشه میکند در حالی که همه اعضای شورای امنیت و حتی اعضای برجام با آن مخالفند؟ در پاسخ باید گفت که اول اینکه تجربه تحولات گذشته نشان می‌دهد که دولت ترامپ جنگ رسانه‌ای را پیشگام تصمیمات خود کرده تا ضعف‌های آن دیده نشده و اعتبار ظاهری آمریکا نیز خدشه دار نشود. همچنین پازل تحرکات ترامپ برای پیروزی در انتخابات یک حلقه مفقوده دارد و آن هم موفقیت در سناریوی فشار حداکثری علیه ایران است، لذا می‌خواهد قبل از انتخابات، آخرین تلاش‌های خود را برای تکمیل این پازل انجام دهد. بد نیست اشاره کنم که واکسن کرونا، سازش برخی کشورهای عربی با اسرائیل، جدال با چین و تخریب حریف دموکرات، اضلاع دیگر پازل ترامپ برای پیروزی در انتخابات آبان ماه است. نکته دیگر اینکه در دل رویکرد فشار حداکثری همه نوع تحریم بوده اما عدم همراهی کشورها خصوصا کشورهای متحد آمریکا به آن مشروعیت بین المللی نداده است و چون امکان صدور قطعنامه علیه ایران نیز وجود ندارد، از ساز و کار مکانیسم ماشه که این اجماع را ایجاد خواهد کرد، سخن میگوید.
به گزارش رجانیوز،«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان های بین‌المللی مستقر در «وین» در توییتی به اظهارات اخیر مقام‌های آمریکایی درباره فعال شدن «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران واکنش نشان داد. وی در پاسخ به توییت «ریچارد گلدبرگ»، عضو وابسته به بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها و دستیار سابق جان بولتون در شورای امنیت ملی آمریکا درباره مکانیسم ماشه گفت: «شما پیشنهاد می‌دهید که در یک بازی بد چهره خوبی داشته باشید؟ به شما هشدار دادیم که آمریکا را در موقعیت بدی قرار ندهید. لطفا مراقب کشور خودتان باشید. ما بارها این کار را کردیم. شما چیزی برای شکایت ندارید». اولیانوف در خصوص ادعای آمریکا مبنی بر فعال شدن مکانیسم ماشه ظرف یک هفته آینده نوشت: «چطور چنین کاری را می‌توان انجام داد؟ آیا آمریکا قرار است از جانب شورای امنیت سازمان ملل حرف بزند؟ چه کسی به شما چنین مجوزی داده است؟ متوجه نیستید که تمامی اعضای شورای به صراحت تصریح کرده‌اند که ما ایالات متحده را بعنوان عضو برجام به رسمیت نمی‌شناسیم؟ دست از بی‌اعتبارسازی کشور خود بردارید». نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در «وین» سپس با اشاره به این موارد تصریح کرد: «بخش دیپلماتیک ایالات متحده دچار ایراد و مشکل است». همچنین این دیپلمات روس روز گذشته در توییتی دیگر فضای شورای حکام در ارتباط با تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را اینطور توصیف کرد: مباحث در شورای حکام تایید میکند که عملا هیچ‌کس تلاش‌های مضحک آمریکا برای نشان دادن خود به عنوان یک مشارکت‌کننده خودخوانده برجام را جدی نمی‌گیرد. واشنگتن سال 2018، زمانی که از توافق هسته‌ای خارج شد، خود را از این جایگاه محروم کرد.
فواد ایزدی کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی آمریکا علیه ایران در توافق هسته‌ای گفت: من هم مثل برخی کارشناسان دیگر، معتقد نیستم که باید از برجام خارج شویم، بلکه اقدامی که باید انجام دهیم این است که ذیل قانونی که مجلس در سال 94 تصویب کرد، کاهش و توقف تعهدات را داشته باشیم.
به گزارش بهارنیوز، بالاخره رای گیری در مورد قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران برگزار شد، اما این قطعنامه با 11 رأی ممتنع، 2 رأی موافق و 2 رأی مخالف به تصویب نرسید. بعد از این اتفاق، نماینده آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد: «در روزهای آتی وعده خود برای استفاده از مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها «مکانیسم ماشه» برای احیای تحریم‌ها علیه ایران را پی خواهیم گرفت.» در سوی مقابل نیز نماینده ایران در سازمان ملل، در بیانه‌ای درباره اقدام آمریکا برای استفاده از مکانیسم ماشه جهت احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران هشدار داد. مجید تخت روانچی افزود: «تحمیل هرگونه تحریم یا محدودیت از سوی شورای امنیت بر ایران با پاسخ سخت ایران مواجه خواهد شد و در این خصوص گزینه‌های ما محدود نیست و آمریکا و هر کشور دیگری که احتمالا به آن کمک کند یا به رفتار غیرقانونی آن تن در دهد، مسئولیت کامل اقدامات خود را بر عهده خواهد داشت. در همین خصوص یک کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به عدم رای آوری قطعنامه آمریکا در مورد تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، اظهار داشت: در حالیکه از قبل این احتمال می‌رفت که آمریکا نتواند اجماعی در این رابطه ایجاد کند، اما اینکه با دو رای مثبت بسیار برای ایالات متحده گران تمام شده، این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که می‌توان گفت پرستیژ آمریکا در جهان خدشه دار شد و به نوعی ابرقدرتی این کشور زیر سوال رفت.
رسانه های اصلاح طلب
ایران: امریکا سی روز پیش در اقدامی خلاف حقوق بین‌المللی خواست تا سازوکار ماشه را به‌کار بیندازد. شواهد نشان می‌دهد ایران می‌تواند شاهد موفقیت دیگری در چارچوب دیپلماسی چندجانبه‌گرا و ناکامی امریکا در استفاده از سیاست یک‌جانبه‌گرایی و شکست این کشور در استفاده از مکانیسم ماشه باشد.
علی ربیعی دستیار ارتباطات اجتماعی ریاست‌جمهوری و سخنگوی دولت با درج یادداشتی در روزنامه ایران نوشت: دولت امریکا تنها با ایران در تنش نیست اما در هیچ‌کدام از بحران‌های خودساخته‌اش تا این حد در عرصه بین‌المللی کم‌اعتبار نشده است. یک دهه قبل، حتی باور کردنی هم نبود که امریکا چنان منزوی شود که متحدان سنتی‌اش در اروپا نیز از این دولت رویگردان شوند و با صدای بلند به خواسته‌های آن «نه» بگویند. باورنکردنی‌تر اینکه این ایستادگی دسته جمعی در مهم‌ترین نهاد امنیتی جهان برای نجات توافقی انجام بگیرد که ایران در محور آن قرار دارد. یادمان نرفته است که دولت امریکا در آن سال‌ها تنها با اشاره‌ای می‌توانست قدرت‌های کوچک و بزرگ جهان را برای تصویب شش قطعنامه علیه ایران همراه سازد، ولی امروز کشورهای همراهی‌کننده امریکا در جامعه جهانی نه تنها به تعداد انگشتان یک دست نمی‌رسند بلکه برخی از آنها از میان منفورترین و منزوی‌ترین دولت‌ها و خود از نقض‌کنندگان قواعد بین‌المللی هستند.
این روزنامه همچنین در گزارشی دیگر آورده است: مقام‌های دولت امریکا به رغم مخالفت یکپارچه جامعه بین المللی همچنان بر بازگشت تحریم‌های چندجانبه ضد ایرانی در چارچوب برجام تأکید می‌کنند. چند روز بعد از آنکه رئیس شورای امنیت اعلام کرد که نامه رسمی امریکا برای به جریان انداختن مکانیسم ماشه به دلیل خروج این کشور از برجام و مخالفت رسمی سایر اعضای این شورا امکان پیگیری ندارد، مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا این موضعگیری را نادیده گرفت و مدعی شد تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از نیمه شب 20 سپتامبر (30 شهریور) باز خواهند گشت. ادعایی که «آنتونیو گوترش»، دبیر کل سازمان ملل به آن واکنش نشان داده و به دولت امریکا هشدار داده که همه اقدامات پیرامون برجام در چارچوب شورای امنیت پیگیری می‌شود. با وجود این وزیر خارجه امریکا در روزهای اخیر ادعای بازگشت خودکار تحریم‌ها ذیل فعال شدن مکانیسم ماشه را در نشست خبری مشترکش با «دومینیک راب»، وزیر خارجه انگلیس تکرار کرد و گفت: «ما هفته آینده برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران به سازمان ملل برخواهیم گشت تا اطمینان حاصل کنیم که محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران، دائمی می‌شوند.» وزیر امور خارجه امریکا همچنین طی سفری که در روزهای اخیر به کشور سورینام، واقع در شمال امریکای جنوبی داشت ادعا کرد که ایالات متحده انتظار دارد که همه کشورهای جهان از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر بازگشت تحریم‌ها علیه ایران پیروی کنند. مایک پمپئو طی نشست خبری مشترک با «چان سانتوخی» رئیس جمهوری سورینام، افزود: «ایالات متحده مصمم است تمام قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را اجرا کند و در روز دوشنبه، قطعنامه‌های جدیدی از شورای امنیت وضع خواهد شد و ما قصد داریم از همه کشورها بخواهیم که از آنها حمایت کنند.» یک روز بعد از ادعاهای وزیر خارجه امریکا درباره برگرداندن محدودیت‌های تسلیحاتی ایران، «الیوت آبرامز»، نماینده جدید دولت امریکا در امور ایران گفت که شرکت‌های سازنده سلاح، در صورتی که بعد از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران به این کشور سلاح بفروشند مشمول تحریم‌های امریکا خواهند شد. آبرامز افزود: «تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران یکشنبه آینده ساعت 08:00 شب به وقت شرقی بازخواهند گشت.»
شهریار حیدری نایب‌رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس یازدهم با درج یادداشتی در روزنامه آرمان ملی نوشت: در برهه‌ای از زمان قرار گرفته‌ایم که دیگر ایالات‌متحده نمیتواند با تهدید سایر کشورها تحریم‌های بین‌المللی را علیه ایران فعال کند. جهانیان به‌خوبی مشاهده کرده‌اند که ایران هیچ انحرافی از تعهدات خود نداشته است و به‌صورت کامل همکاری کرده است. در این میان روسیه و چین نیز زیر بار اقدام یکجانبه آمریکا نخواهند رفت و عملا آمریکا به جز چند جزیره کوچک و چند کشور عربی حامی دیگر ندارد. در همین راستا، آنچه اهمیت دارد این است که دستگاه دیپلماسی کشورمان باید همچون گذشته گام‌های خود را هوشمندانه بردارد. در این میان پروتکل الحاقی و آژانس ظرفیت‌هایی ایجاد کرده‌اند. ایران هیچگاه از این دو حوزه خارج نشده و همواره به تعهداتی که داده پایبند بوده است و هیچگاه نیز از پروتکل الحاقی خارج نخواهیم شد و اقدامات ما در چارچوب آن چیزی است که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق کرده‌ایم. ایران در همین چارچوب حرکت میکند و در همین راستا ضرورت دارد تا از بهانه دادن به دست دولت ترامپ نیز پرهیز شود که زمینه آن اقدام هوشمندانه در تمامی عرصه‌هاست.
علیرضا سلطانی با درج یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: مقامات امریکایی برخلاف سازوکارهای عرفی بین‌المللی و قواعد سازمان ملل متحد و شورای امنیت همچنان بر طبل مکانیسم ماشه می‌کوبند و مدعی هستند که این مکانیسم از این هفته بدون طی شدن مقدمات و زمینه‌های تعیین شده در قطعنامه 2231، اجرایی می‌شود. دولتمردان امریکایی البته کاملا به این موضوع واقف هستند که حرکت آنها فاقد وجاهت قانونی است اما آنها به دلیل خالی بودن دست‌شان برای بهره‌برداری از ماجرای برجام و ایران در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آینده، قصد فضاسازی رسانه‌ای و تبلیغاتی دارند. به عبارت دقیق‌تر تحرکات ضدایرانی امریکا با محوریت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، عمدتا کارکرد داخلی و با هدف جذب رای‌دهندگان امریکایی از یک‌سو و از سوی دیگر تداوم جلب اعتماد متحدین منطقه‌ای امریکا در خاورمیانه یعنی اعراب جنوب خلیج‌فارس و اسراییل را دارد. بنابراین توسل ترامپ به مکانیسم ماشه، صرفا یک مانور رسانه‌ای و سیاسی در آستانه انتخابات برای جذب رای دهندگان عام امریکا و همچنین لابی‌های اسراییلی و عربی در امریکا است و تیم ترامپ تلاش میکند این مانور را با موج گسترده تبلیغاتی همراه کند که ایجاد چنین موجی با توجه به مناسبات نه چندان خوب ترامپ با رسانه‌های بزرگ امریکایی چندان خوشبینانه به نظر نمی‌رسد.
به گزارش روزنامه ابتکار، پمپئو برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه کشورمان ثانیه شماری میکند. این در حالی است که جهان به همراه ایران خواسته کاخ سفید را رد کرده و میگوید آمریکا به دلیل خروج از برجام نمیتواند دردسر تازهای برای ایران درست کند. چیزی به پایان زمانی که پمپئو برای فعال شدن مکانیسم ماشه وعده داده است، باقی نمانده. با وجود مخالفت کشورهای عضو برجام، ایالات متحده تلاش دارد تا خود را عضوی از کشورهای عضو توافق هسته ای بنامد و با استفاده از قطعنامه 2231 شورای امنیت، تحریم های ایران را از سر بگیرد. تهران میگوید که کاخ سفید چنین حقی را بر اساس قوانین بین الملل ندارد. در یک ماه گذشته که پمپئو به زعم خود به ایران هشدار داده بود چه شد؟ آمریکا پس از شکست کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و رد قطعنامه پیشنهادی‌اش در شورای امنیت برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، فعال کردن مکانیسم ماشه را در دستور کار خود قرار داده است. این در حالی است که خروج آمریکا از برجام سبب شده این کشور فاقد صلاحیت حقوقی لازم برای فعال کردن مکانیسم ماشه باشد و مخالفت جامعه جهانی با درخواست‌های واشنگتن و دیپلماسی فعال تهران در این زمینه هم ناکامی‌های واشنگتن را در این زمینه را دوچندان کرده است. آمریکا پس از تلاش‌های دیپلماتیک بسیار 25 مرداد ماه گذشته پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران که طبق برجام در 27 مهرماه امسال به پایان می‌رسد، به شورای امنیت ارائه کرد. این اتفاق زمانی افتاد که اعضای شورای امنیت به اتفاق طرح ترامپ علیه تهران را در رد کردند و کاخ سفید تنها با یک متحد، تنها باقی ماندو این طرح پیشنهادی آمریکا با مخالفت اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای امنیت مواجه شد.
روزنامه همدلی در گزارشی آورده است: امروز و فردا موضع ایران و آمریکا در تقابل برجام، رنگی از شفافیت به خود می‌گیرد. پس از ناکام ماندن آمریکا در تصویب قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران، امروز عملیلاتی شدن تصمیم این کشور برای فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن کل تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، محکی جدی خواهد خورد. در حالی که حسن روحانی در آخرین جلسه هیات دولت، پیشاپیش پیروزی بزرگ و تاریخی ملت ایران در این دو روز را در به شکست انجامیدن تلاش آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه تبریک گفته است، ترامپ، رئیس جمهور آمریکا تاکید کرده است که هیچ راهی وجود ندارد که ما بگذاریم ایران یک سلاح هسته‌ای داشته باشد و این امر هرگز اتفاق نخواهد افتاد. بر همین اساس مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا نیز رسما اعلام کرده است که امروز کلیه تحریم‌های لغو شده علیه ایران، بازمی‌گردد. با این تفاسیر، روزهای نخست این هفته تاریخ مهمی برای ایران و آمریکا و دیگر شرکای برجام است. چراکه اگر آمریکا مکانیسم ماشه را فعال کند، ایران هم ممکن است انگیزه و تمایلی برای ماندن در برجام نداشته باشد. در آن صورت ایران ممکن است از برجام خارج شود و آن زمان نه تنها کلیه تحریم‌های لغو شده باز می‌گردند بلکه پیروزی جو بایدن، رقیب دونالد ترامپ در انتخابات پیش‌رو نیز اهمیت چندانی برای ایران نخواهد داشت، چرا که اصولا دیگر برجامی باقی نمانده که بایدن بخواهد به میز مذاکره آن بازگردد. با این وجود 13 عضو شورای امنیت در نامه‌ای اعلام کرده‌اند که روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه اصلا تاکنون آغاز نشده است، چرا که آمریکا دیگر عضوی از برجام نیست و به همین دلیل آمریکا از منظر حقوقی نمیتواند از مکانیزم‌های این توافق، برای اقدام علیه ایران استفاده کند. این در حالی است که هفته گذشته وزرای خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه پس از دیداری در انگلستان اعلام کردند مخالف اجرای مکانیسم ماشه‌اند و بر سر این موضوع با هم توافق کرده‌اند و اجازه اجرای مکانیسم ماشه را به آمریکا نمی‌دهند.
کرک دورسی استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل و تاریخ دانشگاه نیوهمپشایر، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، در مورد فعال شدن مکانیزم ماشه گفت: واقعیت این است که هیچ یک از طرف‌های دیگر توافق‌نامه یا رهبران سازمان ملل متحد مکانیزم ماشه را نمی‌خواهند و دیگر مثل گذشته به ترامپ احترام نمی‌گذارند. وزیر امور خارجه پمپئو گفت که ایالات متحده از فروش سلاح روس‌ها و چینی‌ها به ایران جلوگیری خواهد کرد، اما من نمی‌دانم که چگونه آمریکا می‌تواند این کار را انجام دهد. به نظر من پمپئو به روسیه و چین میگوید که این اقدامات باعث عصبانیت آمریکا خواهد شد اما با این وجود من انتظار دارم که هر دو در صورت تمایل، چنین سلاح‌هایی را به ایران بفروشند، یعنی دیگر هیچ کشوری به این تهدیدها اهمیت نمی‌دهد.
روزنامه شرق در گزارشی نوشت: در میانه مخالفت‌ها با اقدام آمریکا درباره مکانیسم ماشه، موعد 20 سپتامبر فرامی‌رسد؛ فردا، یعنی یکشنبه، موعد 30 روزه از درخواست آمریکا به شورای امنیت برای بازگرداندن خودبه‌خود تحریم‌های ایران است.اگرچه رئیس‌جمهوری ایران پیش از همه، حتی نتیجه این کارزار را یک پیروزی تلقی کرده و به مردم ایران تبریک گفت، اما ناظران زیادی هنوز منتظرند که روز یکشنبه نتیجه نظر شورای امنیت را بدانند. از همان ابتدای درخواست آمریکا، ایران، روسیه و تروئیکای اروپایی در اظهارنظرهای متعددی بر ناصحیح‌بودن این تقاضا تأکید کردند؛ ایالات‌متحده که بیش از دوسال است از برجام خارج شده خود را به عنوان یک عضو قطعنامه 2231 پنداشته و با توجه به حقی که به صورتی بسیار پیچیده و فرایندی در قطعنامه آمده خواستار بازگرداندن تحریم‌های ایران شده است؛ استدلال آنها این است که ایران به تعهدات خود در برجام عمل نکرده پس باید تحریم‌ها بازگردد.
جمع بندی:
مقامات کشورهای مختلف به دنبال تلاش آمریکا برای اجرایی کردن مکانیسم ماشه به شدت با این طرح علیه ایران مخالفت کرده‌اند. همچنین سه کشور اروپایی عضو برجام بلافاصله پس از اقدام پمپئو با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند که از اقدام آمریکا برای به کارگیری مکانیسم بازگشت تحریم ها علیه ایران حمایت نمی‌کنند.
*س_برچسب‌ها_س*- برچسب‌ها:
- آلمان
- آمریکا
- اتحادیه اروپا
- انگلیس
- ایالات متحده آمریکا
- توافق هسته ای
- تهران
- جان بولتون
- جمهوری اسلامی
- چین
- رژیم صهیونیستی
- روسیه
- سازمان ملل متحد
- سیاست خارجی
- علی ربیعی
- فرانسه
- کاخ سفید
- مجید تخت روانچی
- وزیر امور خارجه آمریکا
- آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
- امنیت ملی آمریکا
- برجام
- دونالد ترامپ
- شورای امنیت سازمان ملل
- قطعنامه ۲۲۳۱
- محمد جواد ظریف
- وزارت خارجه آمریکا
- حسن روحانی
- ویروس کرونا