نشست بررسی ابعاد سفر نخست وزیر عراق به ایران با حضور کارشناسان سیاسی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ نشست تخصصی سیاسی «کم و کیف سفر نخست وزیر عراق به ایران و توافقات انجام شده» عصر امروز در موسسه مطالعاتی «اندیشه سازان نور» در تهران برگزار شد.

در این نشست کارشناسان مسائل منطقه با تمرکز بر سفر اخیر «مصطفی الکاظمی»، نخست وزیر به ایران، ابعاد این سفر را مورد بحث و بررسی قرار دادند. در ابتدای این نشست «حسن دانایی فر»، کارشناس مسائل منطقه و سفیر سابق ایران در عراق ابعاد روابط ایران و عراق را مورد بررسی و تحلیل قرار داد. دانایی فر: دولت الکاظمی به دنبال توسعه روابط با ایران است به گفته دانایی فر، روابط اقتصادی و سیاسی ایران و عراق بسیار گسترده است و کالاهای نهایی ایران نه به صورت خام بلکه به صورت محصولات نهایی به عراق صادر می‌شود. دانایی فر، روابط ایران و عراق را نیز در بخش گردشگری بسیار گسترده توصیف کرد و گفت: حدود 70 درصد گردشگران ورودی به ایران را که بیش از 3 میلیون نفر می‌شود، از اتباع عراق بوده است، که البته این آمار مربوط به پیش از بحران جهانی کرونا است. کارشناس مسائل منطقه در ادامه گفت: در بخش انرژی گازی نیز دو خط 25 میلیون متر مکعبی صادرات به عراق وجود دارد و بخش قابل توجهی از انرژی عراق در بخش برق که حدود 40 درصد است از طریق خطوط چهارگانه با تزریق گاز ایران به نیروگاههای گاز عراق صورت می‌گیرد. به گفته دانایی فر، یکی از ویژگی‌های روابط ایران با عراق ارتباط با همه بخش‌ها از نظر قومی و مذهبی است که به طور مثال رابطه اکراد ایرانی و عراق قابل توجه است. روابط دانشگاهی از دیگر بخش‌های مورد اشاره سفیر سابق ایران در عراق بود و وی به بخش‌های فرهنگی و هنری روابط دو کشور نیز اشاره کرد. دانایی فر اما به وجود برخی مخالفت‌ها در نزدیکی دو کشور هم از داخل و هم خارج عراق اشاره کرد، که این مخالفت‌ها بویژه پس از تقویت جایگاه ایران در مبارزه علیه داعش بیشتر شده و این مخالفت‌ها از سوی جریان‌های نزدیک به غرب، بعث و سکولار تعریف شده است. سفیر سابق ایران در عراق گفت؛ همه نخست وزیرانی که در عراق روی کار آمدند در تلاش برای تقویت رابطه خود با ایران بودند، چون جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک واقعیت در مرزهای مشترک با عراق وجود دارد و ایران را به عنوان یک واقعیت نمی‌توانند نادیده بگیرند. سفیر سابق ایران در عراق در ارتباط با سفر اخیر «مصطفی الکاظمی»، نخست وزیر عراق به تهران، این سفر را دارای ابعاد مختلف سیاسی و اقتصادی عنوان کرد که به بسیاری از شایعات پایان داد. به گفته سفیر سابق ایران، در جریان سفر الکاظمی به تهران توافقات اقتصادی قابل توجهی منعقد شد و مرزهای مشترک دو طرف بازگشایی گردید و بازگشایی مرزهای دیگر نیز مورد تاکید قرار گرفت و قرار شد حجم مبادلات تجاری و اقتصادی به قبل از شیوع کرونا تلاش شود بازگردد. به گفته دانایی فر، در زمینه حمل و نقل راه آهن شلمچه - بصره مورد بحث قرار گرفت و درباره کرونا نیز با حضور وزیر بهداشت عراق مباحث خوبی در زمینه انتقال تجارب صورت گرفت. توافقات در زمینه بانکی و اقتصادی و مبادلات مالی از دیگر موارد مورد اشاره از سوی دانایی فر در ارتباط با سفر اخیر نخست وزیر عراق به تهران بود. مسئله خروج آمریکا از منطقه و عراق با توجه به موضوع شهادت سردار سلیمانی در عراق از دیگر مسائل مورد توجه در سفر نخست وزیر عراق به تهران بوده است که به گفته دانایی فر، طرف عراقی قول‌هایی را در این ارتباط عنوان کرده و خروج آمریکا از عراق را به صورت تلویحی مورد توجه قرار داده است. دانایی فر در ادامه گفتگوی خود در پاسخ به سوالی در ارتباط با لغو سفر نخست وزیر عراق به عربستان نیز گفت: به نظر می رسد که لغو این سفر واقعا به دلیل مشکل فنی بوده و مشکل سیاسی نبوده است و این مسئله بیشتر مرتبط با مریضی پادشاه عربستان بوده است، چون هر دو کشور نیازمند توسعه روابط هستند و به زودی مرز مشترک عربستان و عراق نیز بازگشایی خواهد شد و بغداد و ریاض اصرار دارند که بتوان روابط دو طرف را عادی سازی کرد. در ارتباط با وضعیت مذاکرات خروج آمریکا از عراق نیز، دانایی فر گفت: با توجه به تصویب خروج آمریکا از عراق از سوی نمایندگان پارلمان عراق باید توجه داشت که همان مجلسی که خروج آمریکا را تصویب کرد، همین مجلس دولت فعلی الکاظمی را مورد تائید قرار داده است. لذا دولت الکاظمی تلاش می‌کند که حد وسط را در این ارتباط به دست آورد، اما خروج آمریکا از عراق چالش مهمی پیش روی دولت الکاظمی است و باید دید که الکاظمی تا چه اندازه می‌تواند از این چالش عبور کند و باید بتواند میان درخواست مجلس و برخی درخواست‌های خارج از مجلس درباره خروج آمریکا از عراق یک توازن ایجاد کند. سفیر سابق ایران در عراق در خصوص روابط دولت فعلی بغداد با تهران نیز گفت: به نظر می رسد که دولت الکاظمی به دنبال حفظ روابط فعلی و توسعه روابط با ایران است و توسعه این روابط را مورد نظر دارد. دانایی فر درباره جایگاه تجاری ایران در عراق نیز گفت: ایران طی سال‌های گذشته در مقام نخست شریک تجاری با عراق قرار داشته و گاه در با اختلاف در جایگاه دوم قرار داشته است. در واقع ایران، ترکیه و چین سه شریک اصلی تجاری بزرگ عراق هستند، اگرچه در شرایط فعلی بحران کرونا حجم مبادلات کاهش یافته است که هم به دلیل مسائل مرزی و هم کاهش قدرت خرید از سوی عراقی ها این کاهش حجم مبادلات تجاری را شاهد بوده‌ایم. سفیر سابق ایران در عراق درباره جایگاه الحشدالشعبی در دولت فعلی گفت: حشدالشعبی نیروی رسمی مسلح عراق است، اگرچه نیروی مقاومت به درستی اصرار برخروج آمریکا از عراق دارد و نیروهای مقاومت، پلیس و الحشدالشعبی نقطه اتکا و امید مردم عراق برای خروج نظامیان خارجی و آمریکایی از کشورشان هستند. سید افقهی: پاسخ متقابل ایران به آمریکا حق مشروع و قانونی تهران است «سیدهادی سید افقهی» از دیگر کارشناسان و سخنرانان در این نشست برای بررسی ابعاد سفر اخیر نخست وزیر عراق به تهران بود. افقهی به فرصت‌ها و اعداد و آمار در روابط ایران و عراق اشاره کرد و گفت: همان گونه که رئیس جمهور ایران نیز عنوان کرده است، علاقه ایران به افزایش مبادلات تجاری دو طرف 20 میلیارد دلار است. افقهی در ادامه گفت: سفر الکاظمی به ایران با علم و درایت و به دلیل روابط ویژه ای که با آمریکایی ها دارد، حامل پیام‌هایی برای ایران بود که برخی از این پیام‌ها در اظهارات علنی و یا در جلسات خصوصی گفته شد. به عنوان مثال نخست وزیر عراق در نشست مطبوعاتی بر عدم دخالت در روابط دو کشور تاکید کرد که این اظهارنظر معنای خاص خود را دارد که هم آمریکا و هم برخی کشورهای منطقه قبلا ایران را متهم به مداخله در امور عراق کرده بودند. به گفته افقهی، مصطفی الکاظمی در همان کنفرانس مطبوعاتی بر نقش ایران در مبارزه با داعش تاکید کرد ولی بلافاصله تاکید کرد که عراق در جریان مشکلات اقتصادی ایران، لطف تهران را جبران کرد، اما این اظهار نظر نخست وزیر عراق در حالی است که بیشترین کمک‌ها به مردم عراق از سوی ایران صورت می گیرد. کارشناس مسائل منطقه در ادامه گفت: با این حال انعکاس سفر نخست وزیر عراق به ایران بیشتر بازتابی سیاسی داشت و این سفر دارای نکات مهمی است که از جمله از سوی مقام معظم رهبری در دیدار با نخست وزیر عراق مطرح شد. مقام معظم رهبری در این دیدار اظهار داشتند که برای آمریکا مهم نیست که چه کسی نخست وزیر است و احتمالا مقام معظم رهبری این پیام را به نخست وزیر عراق رساندند که آمریکا اگر بخواهد شما را هم قربانی خواهد کرد و لازم است تا نخست وزیر جایگاه خود را در میان مردم داشته باشد. به گفته «سید افهقی»، اوج بحث رهبری در دیدار با نخست وزیر عراق در جریان موضوع شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی بود که در آن جا ایشان این معنا رساندند که ایران با هرکسی که مردم عراق انتخاب کنند مشکلی ندارد، بلکه عملکرد افراد مهم است و در جریان اشاره به موضوع شهادت سردار سلیمانی، مقام معظم رهبری بر پاسخ متقابل به آمریکا تاکید کردند. کارشناس مسائل منطقه تاکید کرد: ما باید توجه داشته باشیم که حمله عین الاسد بهای خون سردار سلیمانی نبود، اگرچه الکاظمی نیز گفت: اجازه نخواهیم داد از خاک ما به ایران تهدیدی واقع شود، اما این سوال باقی است که آیا در عمل فرماندهان عراقی می‌توانند جلو تجاوز آمریکا را بگیرند، آیا فرماندهان عراقی می‌توانند وارد پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق شوند، لذا ایران تاکید بر پاسخ به آمریکا دارد که این پاسخ حق حقوقی و اخلاقی ایران است. سید هادی سید افقهی تصریح کرد: مقام معظم رهبری در دیدار با نخست وزیر عراق خط را مشخص کردند که فراتر از رابطه ایران و عراق است و آن موضوع پاسخ متقابل ایران به آمریکاست که حق شرعی، حقوقی و اخلاقی ایران برای پاسخ به آمریکاست. میرابیان: هیچ کدام از وعده‌های عربستان در برابر عراق تاکنون عملی نشده است «رضا میرابیان» کارشناس مسائل منطقه از دیگر سخنرانان نشست تخصصی بررسی سفر نخست وزیر عراق به ایران بود. این کارشناس مسائل منطقه در این نشست تخصصی اظهار داشت: ایران از سال 2003 تا کنون هیچگاه دولتی را به عراق تحمیل نکرده و همیشه اعلام کرده که هرکسی را که مردم عراق انتخاب کنند، مورد تائید جمهوری اسلامی ایران نیز خواهد بود. چون ما تجربه تلخی از گذشته عراق داشتیم و بی ثباتی و به هم ریختگی اوضاع در عراق، بر ایران فشار وارد می کند و ناامنی در عراق و بی نظمی در این کشور و ایجاد خلا امنیتی و سیاسی بر روی ایران سرشکن می شود. به گفته میرابیان، مقام معظم رهبری نیز در ملاقات خود با نخست وزیر عراق تاکید کردند که حضور آمریکا در عراق را نمی توانیم نادیده بگیریم و خواستار عراق قدرتمند، امن و با ثبات هستیم. تاکیدات اخیر مقام معظم رهبری به این دلیل است که عراق ناآرام و ناامن به ضرر ایران است و ایران نمی تواند کالا به عراق صادر کند و نمی تواند روابط اقتصادی خوبی با عراق داشته باشد. لذا عراق با ثبات و امن به نفع ایران است. لذا ایران همیشه از حق حاکمیت و سیادت عراق حمایت کرده و نمی تواند حضور بیگانه را در عراق نادیده بگیرد، اگرچه نخست وزیر عراق تاکید کرده که اجازه نخواهد داد که عراق محل حمله به ایران شود، اما تجربه شهادت سردار سلیمانی در عراق نشان داد که با حضور بیگانگان، عراق نمی تواند استقلال و امنیت کامل داشته باشد. لذا همه تاکید ایران در راستای امنیت و ثبات عراق است. کارشناس مسائل غرب آسیا همچنین لغو سفر نخست وزیر عراق به عربستان را حامل پیام سیاسی دانست و تصریح کرد: هیچ کدام از وعده‌های عربستان در برابر عراق حتی از زمان حیدرالعبادی تاکنون عملی نشده است. لذا رفتار ایران با عراق قابل مقایسه یا دیگر همسایگانی همچون عربستان نیست و جمهوری اسلامی ایران همچنان که بر حق سیادت و استقلال عراق تاکید می کند، اما نمی تواند حضور بی شرمانه آمریکا در عراق و تحرکات روزانه و شبانه نظامیان آمریکایی در جاده های بغداد و دیگر مناطق را نادیده بگیرد، چون حضور یک کشور متجاوز در مجاورت مرزهای ایران برای تهران برخلاف مصالح و منافع ملی ایران است.