از میانجیگری بین ترکیه و سوریه تا توسعه روابط اقتصادی؛ پیام مهم نشست «تهران» چیست؟

گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، روسیه، ترکیه و ایران در سال‌های اخیر نشست‌هایی برای مذاکره درباره سوریه در چارچوب «روند صلح آستانه» به منظور پایان بخشیدن به جنگ و درگیری‌های سوریه برگزار کرده‌اند که بیش از یازده سال است در این کشور ادامه دارد.

در این نشست به طور طبیعی بحران سوریه محوری‌ترین موضوع مورد بحث رؤسای جمهوری اسلامی ایران، روسیه و ترکیه بود زیرا حضور نیروهای ترکیه در استان ادلب و آماده‌باش نیروهای دموکراتیک مدافع خلق کرد سوریه برای تقابل فیزیکی با ارتش ترکیه نگرانی‌هایی برای سه کشور هم‌پیمان یعنی ایران، روسیه و سوریه ایجاد کرده است. یکی از مهمترین دستورکارهای میان ایران و ترکیه بحث کاهش تنش آنکارا با دمشق و بغداد است.

با در نظر گرفتن جهات مختلف حضور و گفتگوهای انجام شده میان سه هیات ایرانی، روسی و ترکیه ای، به این مهم خواهیم رسید که پُر بیراه نخواهیم گفت اگر اینطور مطرح کنیم که «تهران کانون تحولات دیپلماتیک» منطقه شده است و این آن چیزی است که مورد پسند و خواست طرف های مقابل ما نیست.

حل اختلاف میان سوریه و ترکیه؟

ارتش ترکیه از سال 2016 به بهانه مقابله با نفوذ نیروهای دموکراتیک مدافع خلق سوریه در نوار مرزی سوریه و ترکیه بخش مهمی از استان ادلب در شمال غرب سوریه را اشغال کرد. از همان زمان اختلاف میان روسیه و دولت رجب طیب اردوغان آغاز شد زیرا حضور نیروهای ترکیه در عمق 30 کیلومتری خاک سوریه آن هم بدون هماهنگی با دولت سوریه از نظر مسکو قابل توجیه نیست.

جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان هم‌پیمان استراتژیک سوریه بارها نسبت به ادامه حضور نظامی ترکیه در شمال غرب سوریه هشدار داد زیرا از نظر تهران حضور ارتش ترکیه در ادلب به تشدید بحران داخلی سوریه کمک خواهد کرد. لذا در نشست رؤسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه در تهران موضع بحران سوریه و ضرورت کمک سه کشور برای پایان دادن به این بحران 11 ساله مورد تاکید قرار گرفت.

بحران اوکراین

موضوع کلیدی دیگری که در نشست تهران مورد بحث جدی قرار خواهد گرفت مسئله بحران اوکراین است که ایران به دلیل نقش محوری در حل مناقشات منطقه‌ای، راهکار مناسبی برای پایان دادن به این بحران ارائه داد که این راهکار می‌تواند امنیت پایدار را برای دو کشور همسایه یعنی روسیه و اوکراین تضمین کند.

همچنین مسئله تشکیل یک بلوک اقتصادی شمال - جنوب که حلقه اتصال آن کشورهای اوراسیا است یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث نشست تهران بود زیرا اگر کریدور تجاری شمال جنوب باز تعریف و احیا شود می‌تواند در آینده به توسعه پایدار کشورهای غرب آسیا، آسیای میانه و جنوب قفقاز کمک کند. تشکیل بلوک اقتصادی با شرکت ایران، روسیه، چین و هند و بعضی کشورهای شرق و غرب آسیا که نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند می‌تواند به شکل‌گیری یک مجموعه اقتصادی در شرق منجر شود.

به نظر می‌رسد نشست تهران که یک نشست کاملاً راهبردی است نوعی بازتعریف سیاست‌های کلان کشورهای محوری منطقه پس از شکست سفر اخیر جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا به منطقه تلقی می‌شود.

جو بایدن در سفر به فلسطین اشغالی و عربستان در ایجاد یک ناتوی عبری - عربی علیه ایران و محور مقاومت با شکست مواجه شد و این نشان می‌دهد که کشورهای هم‌پیمان سنتی ایالات متحده در غرب آسیا اعتماد خود را نسبت به توانمندی‌های آمریکا برای ایجاد چتر حمایتی از دست داده‌اند. از این‌رو نشست تهران پاسخی به جریان‌سازی‌های جو بایدن علیه ایران، چین و روسیه خواهد بود که خروجی این نشست قطعاً به تغییر موازنه‌های قدرت به سود ایران و محور مقاومت منجر می‌شود، زیرا فصل جدیدی از افزایش همکاری‌های نظامی ایران و روسیه در آینده نزدیک گشوده خواهد شد.

روسیه ر راه جذب متحدان قدیمی

روسیه درحالی نشست آستانه را در تهران برگزار می‌کند که این کشور تحت تاثیر فشارهای غرب قرار دارد که سعی می‌کنند روسیه را منزوی کنند؛ در نتیجه سفرهای پوتین و برگزاری اجلاس سه جانبه مهم است و ترکیه هم به عنوان یک عضو ناتو در این جلسه مهم حضور دارد. مساله بعدی این است که روسیه می‌خواهد این پیام را به دنیا بدهد که ایران جزو کشورهای متحد مسکو است و این سفر در زمانی صورت می‌گیرد که غرب تبلیغات می‌کند که ایران به روسیه پهپاد می‌فروشد. روسیه در این جنگ نیاز به یارگیری دارد و برخی کشورها در این شرایط حد وسط را گرفتند که روسیه در اوایل جنگ واکنش تندی به این مساله نشان داد اما حالا واقع بینانه سعی می‌کند دوستان قدیم خود را جذب کند. مسکو قطعا مانور تبلیغاتی و رسانه‌ای مهمی روی این اجلاس خواهد داشت.

سردی روابط میان ایران و ترکیه

از سویی روابط ایران و ترکیه در یک الی دو سال اخیر در حالت رکود قرار دارد و دوران سردی روابط است. اختلافات جدی میان دو طرف مانند حملات نظامی ترکیه به شمال عراق و سوریه که از اهمیت بالایی برای ایران برخوردار است، وجود دارد و مساله اخیری نیز که در خصوص تلاش ترکیه برای بهبود روابط با اسرائیل به وجود آمده به همه این اختلافات اضافه شده است.

همچنین ترکیه در سال‌های اخیر جهت‌گیری‌اش به این سمت است که خود را یک قدرت متوسط بین‌المللی در نظر می‌گیرد و در ادبیات سیاست بین‌الملل نیز به این کشور قدرت نوظهور اطلاق شده و در ردیف کشورهایی همچون کره جنوبی، آفریقای جنوبی، اندونزی و برزیل قرار دارد و خود این هم نوعی عدم توازن قدرت به وجود آورده است به این معنا که آنکارا مانند 10 یا 15 سال قبل خود را یک قدرت منطقه‌ای نمی‌داند بلکه احساس می‌کند در یک موقعیت برتری نسبت به قدرت‌های منطقه‌ای قرار دارد. ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه امروز سه شنبه 28 تیر درحالی وارد تهران می‌شود، که به گفته رسانه‌ها او در جریان سفر به تهران با همتای ایرانی خود حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رییسی دیدار و رایزنی و احتمالا با مقام معظم رهبری نیز دیدار خواهد داشت. پوتین در جریان سفر به تهران با رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه نیز دیدار دوجانبه ای خواهد داشت. وی در این سفر همچنین در هفتمین نشست سران ایران، ترکیه و روسیه در مورد روند آستانه با محوریت موضوع سوریه شرکت می‌کند.

مراسم استقبال رسمی از «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترک نیزیه صبح امروز سه شنبه - توسط آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در مجموعه فرهنگی سعدآباد برگزار شد. این مراسم استقبال با نواخته شدن سرود ملی دو کشور ایران و ترکیه همراه بود. اردوغان عصر امروز در هفتمین نشست شورای عالی همکاری ایران و ترکیه با حضور آیت الله رییسی رئیس جمهور کشورمان حضور می‌یاد. در این نشست، روابط ایران - ترکیه به طور گسترده ارزیابی و اقدامات دوجانبه برای ارتقای بیشتر روابط دو کشور هم بررسی می‌شود.

همچنین حضور رییسان جمهوری ایران و ترکیه و روسیه در هفتمین اجلاس روند صلح آستانه از دیگر برنامه‌های اردوغان به تهران است.

انتهای پیام /