دیپلماسی در خاورمیانه شتاب گرفت؛ آخرین روزنه برای احیای توافق هسته‌ای / معنای سکوت ترامپ درباره ایران و جنگ غزه چیست؟

به گزارش اقتصادنیوز، ساوت چاینا مورنینگ با انتشار یادداشتی مدعی شد، مقام های ارشد خاورمیانه، ایالات متحده و اروپا ببا هدف برقراری آتش بس در لبنان که محقق شد، نشست هایی را از روز جمعه برای پایان دادن به جنگ در غزه و بستر سازی برای یافتن راهی جهت خروج از بحران مرتبط با برنامه هسته ای ایران برگزار کردند. تحلیلگران بر این باورند همزمان با برقراری آتش بس در لبنان، اگر رایزنی ها در باب برنامه هسته ای ایران نتیجه بخش باشد، می تواند به یک "معامله بزرگ" بین دولت آینده دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا و مقام های رسمی ایران منجر شود. همزمان کارشناسان انتظار دارند که رایزنی های جداگانه و در عین حال موازی میان تهران و اردوگاه ترامپ و قدرت های اروپایی ممکن است به واسطه متغیرهای مختلفی شکست بخورد. با این وجود، ناظران می گویند که به نظر می رسد تمایلی جدی برای نیل به توافق غیرمتعارف با تهران وجود دارد، به طوری که طبق گزارش ها، ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، در دیدار با امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد در نوامبر، در مسیر سیاست های ترامپ گام برداشته است.(این دیدار ادعایی توسط مقام های رسمی ایران رد شده است)

جهان در آستانه معامله ای بزرگ؟

این نشریه در ادامه گزارش ادعایی اش آورد، به گفته آندریاس کریگ، دانشیار دانشگاه و فعال در مرکز مطالعات دفاعی در کالج لندن «ایرانی‌ها تلاش خواهند کرد تا از بازگشت کمپین فشار حداکثری خودداری کنند و در این مسیر از اهرم هایی که در اختیار دارند، استفاده می کنند، از جمله دیدار با ماسک و تلاش برای برقراری تماس با تیم ترامپ. کریگ در ادامه مدعی شد: به نظر می رسد ترامپ «علاقه مند» به توافق با ایران است، نه رویارویی، اما «بدیهی است که هرگونه توافق احتمالی (ادعایی) باید طبق شرایط تعریف شده توسط ترامپ باشد»، شرایطی که او هنوز بدان اشاره ای نکرده است. او در این باره به این نشریه گفت: سپس خواهیم دید که آیا ایران مایل است و می‌تواند آنچه را که ترامپ می‌خواهد ارائه دهد یا خیر. در این میان مایک والتز، چهره منتخب ترامپ برای تصدی پست مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز سه‌شنبه مدعی شد که «همه پای میز مذاکره می‌آیند» زیرا پیروزی ترامپ در انتخابات «پیام روشنی به جهان ارسال کرد که هرج و مرج قابل تحمل نخواهد بود» والتز به سان سایر نامزدهای ترامپ برای کابینه که قرار است عهده دار امور خارجی و امنیتی باشند، یک شاهین ضدایرانی است که از مهار قدرت و نفوذ ایران در خاورمیانه حمایت می کند.

والتز در پستی در پلتفرم رسانه اجتماعی ایکس، مدعی شد: ما وضعیت موجود را تحمل نخواهیم کرد. با این حال، تحلیلگران مدعی اند که تهران به هیچ عنوان حاضر نیست در ازای توافق، حماایت از محور مقاومت را کنار بگذارد، حتی اگر استراتژی «وحدت میدان ها» و رویارویی اش در برابر اسرائیل زمینه را برای تغییر معادلات خاورمیانه فراهم کند. فعلا معاونان وزرای امور خارجه ایران و سه کشور اروپایی امضاکننده توافق هسته‌ای 2015 - بریتانیا، فرانسه و آلمان - توافقی که ترامپ در سال 2018 به طور یکجانبه آمریکا را از آن خارج کرد، روز جمعه در ژنو برای گفتگو درباره برنامه هسته‌ای تهران دیدار داشتند. گفته می شود یکی از محورهای تعریف شده برای رایزنی ها، رویارویی اسرائیل و محور مقاومت از جمله حوثی ها در یمن و سایر اعضای مقاومت مستقر در عراق و سریه است. در این میان از سرگیری مذاکرات بین ایران و گروه موسوم به تروئیکای اروپایی (E3) پس از دو سال وقفه در حالی صورت می گیرد که تنش ها میان طرفین افزایش یافته است. هفته گذشته، تروئیکای اروپایی پیشنهاد ایران برای تعلیق غنی‌سازی اورانیوم خود را تا سطح 60 درصد رد و قطعنامه ضد ایرانی را در نشست شورای حکام تصویب کرد.

ترامپ از رویکرد نیکسون پیروی می کند؟

به ادعای این نشریه، صدور قطعنامه اخیر به طور بالقوه زمینه را برای "بازگشت سریع" تحریم های تروئیکای اروپایی علیه ایران در اوایل سال آینده فراهم می کند، زیرا ذخایر فزاینده اورانیوم غنی شده ایران نشان دهنده نقض تعهدات این کشور است و موجب شده تا به ادعای ناظران، ایران در آستانه گریز هسته ای قرار بگیرد. مدت زمان توافق 2015 یا برجام بین ایران، آمریکا، تروئیکای اروپایی، چین و روسیه که رسما به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک شناخته می شود، در اکتبر 2025 به پایان می رسد. ایران بلافاصله با فعال کردن سانتریفیوژهای پیشرفته غنی‌سازی اورانیوم، به تصویب قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی واکنش نشان داد. علی الفونه، کارشناس مسائل ایران، در این باره مدعی شد، رایزنی های ایران و تروئیکای اروپایی بعید است نتیجه بخش باشد. به ادعای این تحللیگر، به نظر می رسد برخلاف انچه دیده می شود، رایزنی با سه کشور اروپایی عضو برجام برای ایران در اولویت قرار ندارد؛ سه کشوری که برخلاف آمریکا از برجام خارج نشدند اما نتوانستند زمینه را برای اجرایش هموار کنند. از همین رو تهرات به دنیال توافق بزرگ تر با ترامپ است تا بدینگونه مانع از اجرای بازگشت کمپین فشار حداکثری شده و اینگونه از اقتصاد ایران در برابر موج تازه ای از تحریم های تازه حراست کنند.

همزمان با رایزنی های روز جمعه معاونان وزرای خارجه ایران و اروپا، ترکیه میزبان مذاکراتی بین مقامات بلندپایه اسرائیل، آمریکا، مصر و قطر بر سر یک توافق طولانی مدت برای پایان دادن به جنگ 13 ماهه غزه است. به باور ناظران بعید است رایزنی های روز جمعه که هدفش پایان درگیری ها، خروج نیروهای اسرائیلی از غزه و تبادل اسرا است، با موافقت بنامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل روبرو شود. نتانیاهو روز سه‌شنبه با اعلام پذیرش آتش‌بس با میانجیگری آمریکا و فرانسه با حزب‌الله، مدعی شد که «وظیفه کنار زدن حماس را کامل کند» و «اطمینان حاصل کند که غزه دیگر تهدیدی برای اسرائیل نیست». نتانیاهو همچنین ادعا کرد که مصمم است هر کاری را که لازم است انجام دهد تا مانع از آن شود تا ایران در حوزه برنامه هسته ای اش پیشرفت های بیشتری را به دست آورد. جینا ابرکرومبی وینستانلی، دستیار سابق وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاورمیانه، در این باره مدعی شد: با این حال، نتانیاهو پس از انتخاب ترامپ ممکن است میدان محدودتری برای مانور داشته باشد. او در اظهاراتی که توسط اندیشکده شورای آتلانتیک مستقر در واشنگتن در روز سه شنبه منتشر شد، ادعا کرد که ترامپ علیرغم تعهد آهنین جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به اسرائیل، از تمایل نخست وزیر اسرائیل برای شرمسار کردن مکرر و آشکار رهبری آمریکا آگاه بود. ابرکرومبی وینستانلی گفت: سوابق رئیس جمهور منتخب "روشن می کند که بعید است او اشتباهی مشابه بایدن را مرتکب شود"بالاخص آن که نتانیاهو به خوبی می داند که برای ترامپ، حمایت از اسرائیل جدا از حمایت از نتانیاهو استوبا این همه رویکرد ترامپ در ارتباط با تداوم درگیری ها در غزه مبهم است چرا که او هنوز در باب ادامه یا عدم ادامه کشتارها سخنی نگفته است. ابرکرومبی - وینستانلی بین یک پیشرفت بالقوه در مذاکرات خاورمیانه و دیدار ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت ایالات متحده با مائو تسه تونگ، رهبر چین در چین در سال 1972، که منجر به برقراری روابط دیپلماتیک واشنگتن و پکن شد، نقاط مشابهی تعریف کرده و گفت، مانند ریچارد نیکسون که در میانه تنش ها از چین بازدید کرد، دلیلی وجود دارد که امیدوار باشیم او [ترامپ] از رویکرد مشابهی پیروی کند.

• بایدن بر سر دوراهی اسرائیل و ایران / چرا آمریکا نمی‌تواند تل‌آویو را مهار کند؟
• آماده‌باش محور مقاومت؛ تل‌آویو محصور در هفت جبهه / خاورمیانه در آستانه رویارویی تمام عیار؟
• خیز ترامپ برای بازگشت فشار حداکثری به ایران / 3 سناریوی تهران برای افزایش توان بازدارندگی
• پشت پرده پلن اروپا برای ایران / روایت لارنس نورمن از آماده‌باش غرب برای بازگشت فشار حداکثری به تهران

• اینستاگرم
• تلگرام
• ایکس
• لینکدین