شنبه 3 آذر 1403

منطقه خاورمیانه؛ بشکه باروت

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع
منطقه خاورمیانه؛ بشکه باروت

همزمان با جدی‌تر شدن احتمال حمله زمینی اسرائیل به غزه، تنش‌ها در منطقه نیز شدت گرفته است. آمریکایی‌ها پنج‌شنبه شب اعلام کردند که ناو مستقر در دریای سرخ چند موشک را که به سمت جنوب اسرائیل شلیک شده بود، رهگیری کردند. به ادعای منابع آمریکایی این حمله توسط انصار‌الله یمن انجام شد، اما در نقطه دیگر منطقه یعنی عراق نیز پایگاه عین‌الاسد شاهد انفجارهای پیاپی بود. علاوه بر عین‌الاسد، پایگاه...

مقام‌های امنیتی اسرائیل آمادگی خود را برای آغاز یک حمله زمینی به غزه اعلام کردند؛ حمله‌ای که به ادعای آنها بسیار جامع‌تر و خشونت بارتر از هر درگیری قبلی دیگری با حماس خواهد بود. «یوآو گالانت»، وزیر جنگ اسرائیل، روز پنج‌شنبه از سربازان در مرز غزه بازدید کرد و به آنها گفت: «شما اکنون غزه را از دور می‌بینید، به زودی آن را از داخل خواهید دید. فرمان خواهد آمد.» بلافاصله پس از بیانیه گالانت، نخست‌وزیر اسرائیل هم ویدئویی از خود را در کنار سربازان نزدیک مرز پخش کرد و وعده پیروزی داد. نتانیاهو در دیدار با همتای بریتانیایی خود، ریشی سوناک، گفت: «این تاریک‌ترین ساعت ماست.»

«جولیان بورگر» در گزارش 20 اکتبر از بیت‌المقدس برای گاردین نوشت، پس از حمله حماس در 7 اکتبر (15 مهرماه) که منجر به کشته شدن حداقل 1400 اسرائیلی شد، ارتش 360‌هزار نیروی ذخیره را فراخواند و نیروی عظیمی را در اطراف نوار ساحلی باریک غزه جمع‌آوری و در عین حال دفاع در مرز شمالی در برابر احتمال حمله حزب‌الله لبنان را تقویت کرد. جو بایدن پس از یک گفت‌وگو، روز چهارشنبه اسرائیل را ترک کرد و گفت که مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی درباره «جایگزین‌هایی» برای حمله زمینی به غزه صحبت کرده‌اند؛ حمله‌ای که اگر انجام شود، تقریبا به طور قطع باعث تلفات غیرنظامی در مقیاس بزرگ خواهد شد. بایدن در سخنرانی روز پنج‌شنبه شب در دفتر بیضی شکل، صریحا از اسرائیل حمایت کرد و خواستار میلیاردها کمک دیگر شد.

او در عین حال به دنبال پیوند دادن حماس با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه بود که نیروهایش در فوریه 2022 به اوکراین حمله کردند. به نوشته گزارشگر گاردین، مقام‌های اسرائیلی قاطعانه می‌گویند که چاره‌ای جز انجام یک حمله گسترده با نام رمز «عملیات شمشیرهای آهنین» را ندارند. آنها استدلال می‌کنند که در 16 سال گذشته از زمانی که حماس قدرت را در غزه به دست گرفته است، اسرائیل سه درگیری مهم با حماس انجام داده که هدف از این جنگ‌ها «کنترل» حماس به جای نابودی آن بوده است. این بار وضع فرق دارد. یک مقام ارشد امنیتی اسرائیل گفت: «ما باید وارد شویم، آنجا را پاکسازی کنیم و حماس را نه تنها از نظر نظامی، بلکه از نظر اقتصادی از ریشه حذف کنیم. همه چیز باید از بین برود.» این مقام اسرائیلی گفت: «ما در حال آماده شدن برای آن هستیم. این یک کارزار طولانی خواهد بود و به درازا خواهد انجامید.» ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن، گفت: «همه نشانه‌ها حاکی از آن است که بدترین‌ها در راه است. این فاجعه عواقب دردناکی در دوره‌های آینده خواهد داشت.» صفدی افزود که تلاش‌های دیپلماتیک نتوانسته است از درگیری جلوگیری کند. تهدید حمله زمینی همه‌جانبه درست زمانی است که کورسوی امیدی به کمک‌های بشردوستانه برای 2.3 میلیون فلسطینی گرفتار در غزه وجود داشت که در 14 روز گذشته از دسترسی به آب، غذا و تجهیزات پزشکی محروم بوده‌اند. بر اساس توافقی که بایدن در سفرش به اسرائیل با میانجیگری انجام داد، گذرگاه رفح در مرز مصر و غزه قرار بود روز جمعه باز شود تا تنها 20 کامیون حامل تجهیزات بتوانند وارد این سرزمین شوند. در حالی که بیش از 200 کامیون منتظر ورود به این منطقه هستند. اسرائیل گفته بود در صورتی که اولین محموله توسط حماس مصادره نشود، امکان ورود کامیون‌های بیشتری وجود دارد. به نوشته گزارشگر گاردین، حتی این تحویل ساده به طور کامل تضمین نشده بود و اسرائیل هیچ تضمینی برای آتش‌بس نداده بود.

مایکل رایان، مدیر فوریت‌های سازمان بهداشت جهانی، گفت که کمک‌ها باید «هر روز» وارد شوند و کاروان اولیه 20 کامیون را «قطره‌ای در اقیانوس نیازی که در حال حاضر وجود دارد» خواند. الجزیره نیز در گزارش 19 اکتبر نوشت، مردم مصر روز چهارشنبه در تظاهراتی گسترده خواستار کمک‌رسانی به غزه شدند. آنها در نزدیکی گذرگاه رفح دست به تجمع زده و با شعار «گذرگاه رفح را باز کنید» خواستار این شدند که کمک‌ها به این سرزمین محصور وارد شود. نتانیاهو اعلام کرد: «اسرائیل مانع کمک‌های بشردوستانه از مصر نخواهد شد تا زمانی که کمک‌ها فقط شامل آب، غذا و دارو برای غیرنظامیان باشد.» یک روزنامه‌نگار مصری که خواست نامش فاش نشود گفت: «بازگشایی گذرگاه گام اول است. آنچه در غزه رخ می‌دهد یک جنایت انسانی و مجازات دسته‌جمعی است که بر اساس تمام قوانین بین‌المللی ممنوع است.» الجزیره اعلام کرد که روز جمعه 20 اکتبر (28 مهرماه) گذرگاه رفح به دلیل خسارت‌های وارده ناشی از 4 حمله متوالی اسرائیل برای تعمیر بسته شد. با این حال، دولت مصر اندکی بعد اعلام کرد که این گذرگاه روز جمعه (دیروز) بازگشایی خواهد شد تا زمینه ارسال کمک‌ها فراهم شود. برخی منابع خبری از جمله العربیه هم می‌گویند که مصر از رژیم صهیونیستی خواست به مدت 6 ساعت آتش‌بس اعلام کرده و اجازه دهد کمک‌رسانی بشردوستانه به غزه صورت گیرد و متعهد شود که تحت هر شرایطی به کاروان کامیون‌های حامل کمک‌های بشردوستانه حمله نکند. حدود 3000 تن محموله غذایی از روز شنبه در سمت مصری گذرگاه رفح در انتظار گرفتن مجوز ورود به غزه است.

تشدید تنش‌های منطقه‌ای

همزمان با افزایش احتمال حمله زمینی اسرائیل به غزه، تنش‌ها در سطح منطقه افزایش یافته است. بر همین اساس، روز پنج‌شنبه سی‌ان‌ان اعلام کرد که یک ناو نیروی دریایی آمریکا چند راکت در سواحل یمن را که به سمت جنوب اسرائیل شلیک شده بود، رهگیری کرد. گفته شده ناو مذکور ناو رزمی «یو اس اس کارنی» حامل موشک‌های هدایت‌شونده بوده است. در عراق هم اوضاع تعریف چندانی ندارد. نیویورک‌تایمز در این باره اعلام کرد، پنج‌شنبه شب پایگاه عین‌الاسد در غرب عراق که محل استقرار نیروهای آمریکایی است هدف حمله قرار گرفت. این حمله به واسطه چند راکت و یک پهپاد انجام شد. پایگاه عین الاسد چهارشنبه نیز هدف حمله پهپادی قرار گرفته بود. علاوه بر پایگاه عین‌الاسد طی چند روز گذشته پایگاه «حریر» در اربیل و پایگاه «التنف» و پایگاه میدان گازی «کونیکو» در دیرالزور سوریه نیز هدف حمله قرار گرفته بودند. افزون بر این، صدها تن از مردم عراق به درخواست مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق به سمت مرز با اردن رفتند تا در مرزهای فلسطین تحصن کنند. مقتدی صدر پنج‌شنبه از ملت‌های اسلامی و عربی خواست در مرزهای فلسطین تا زمان شکستن محاصره نوار غزه تجمع مسالمت‌آمیز مردمی برگزار کنند. طبق آخرین آمار اعلام شده حملات رژیم صهیونیستی طی 14 روز جنایت در غزه منجر به شهادت بیش از 4‌هزار فلسطینی شده است. این حملات همچنین 13‌هزار و 260 مجروح برجای گذاشته است. به نوشته «عدنه محمد» و «مرسیها گادزو»، گزارشگران الجزیره، تاکنون 1661 کودک جان خود را از دست داده‌اند که این آمار ممکن است در ساعات یا روزهای آینده افزایش یابد. طبق گزارش وزارت بهداشت غزه 70‌درصد قربانیان این جنایات را کودکان و زنان بی‌گناه تشکیل می‌دهند. به گزارش الجزیره، سخنگوی نظامی گردان‌های شهید عزالدین القسام در سخنانی بر آمادگی مقاومت فلسطین برای یک نبرد طولانی و پاسخ سخت و دردناک به جنایات دشمن صهیونیستی تاکید کرد. «ابوعبیده»، سخنگوی گردان‌های عزالدین‌القسام شاخه نظامی جنبش حماس در این باره اظهار کرد: «به دشمن قول می‌دهیم که تصفیه حساب با آن سخت و دردناک خواهد بود.» وی خاطرنشان کرد: «دشمن امروز در بدترین وضعیت خود در طول 75 سال گذشته است. به ملت فلسطین اطمینان می‌دهیم که مقاومت همچنان حوادث میدانی را کنترل می‌کند و می‌داند چه زمانی باید به دشمن ضربه بزند.»

در کشورهای اسلامی و غیراسلامی چه‌می‌گذرد؟

هزاران اردنی در نزدیکی سفارت رژیم صهیونیستی در امان روز گذشته در حمایت از غزه و محکومیت جنایت‌های رژیم صهیونیستی علیه ملت فلسطین تجمع کرده و با در دست گرفتن پرچم‌های اردن و فلسطین حمایت خود را از غزه و ملت فلسطین اعلام و جنایت‌های رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی‌ها را محکوم کردند. بامداد دیروز جمعه نیز ویدئویی در فضای مجازی عربی منتشر شد که گفته می‌شد مربوط به اقدام جوانان بحرینی در به آتش کشیدن سفارت رژیم صهیونیستی در منامه است. رسانه‌های عبری زبان هم تایید کردند که در سفارت «اسرائیل» آتش‌سوزی رخ داده و کارکنان سفارت به تل‌آویو بازگشته‌اند. این در حالی است که این رژیم به دنبال گسترش اعتراضات مردمی در کشورهای عربی و اسلامی، دیپلمات‌های خود را در کشورهایی که با آنها رابطه دارد، خارج کرده است. شبکه عبری زبان «کان» اعلام کرد که رژیم صهیونیستی سفارتخانه‌های خود را در کشورهای بحرین، اردن، مراکش و مصر تخلیه می‌کند و قبلا نیز سفارت خود را در ترکیه تخلیه کرده است. هزاران تن از تظاهرات‌کنندگان یونانی نیز با برپایی راهپیمایی در شهر آتن در حمایت از آرمان آزادی فلسطین و محکوم کردن رژیم صهیونیستی و متحدانش، آمریکا و اتحادیه اروپا، از بابت چند دهه جنایت علیه فلسطین شعار سر دادند. معترضان حامی فلسطین در مقابل ساختمان محل دفتر نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا در شهر سان‌فرانسیسکوی این کشور در حمایت از فلسطینی‌ها و غزه تجمع کرده و پایان کمک‌های نظامی واشنگتن به رژیم صهیونیستی را خواستار شدند. به نوشته پایگاه شبکه آمریکایی «کی. تی. وی. یو»، ده‌ها معترض حامی فلسطین در برابر ساختمان فدرال محل دفتر نانسی پلوسی، نماینده دموکرات و رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا در سان‌فرانسیسکو زنجیره انسانی تشکیل داده و خواستار توقف حملات رژیم صهیونیستی به غزه و پایان کمک‌های نظامی آمریکا به این رژیم شدند. این معترضان با تشکیل زنجیره‌های انسانی ورودی‌های این ساختمان فدرال را مسدود کردند. در فرانسه و اسپانیا هم تظاهرات ادامه داشت.

به گزارش فرانس 24، جرالد درمنن، وزیر کشور فرانسه، ممنوعیت تظاهرات طرفداران فلسطینی را پیش از این اعلام کرده بود. با این حال حدود 3000 نفر در همان روز در میدان جمهوری پاریس گرد هم آمدند تا از حق فلسطینیان - به‌ویژه غزه‌ای‌ها - برای داشتن حق زندگی دفاع کنند. این در حالی است که دیروز جمعه دبیرکل سازمان ملل مقابل گذرگاه رفح ایستاد و سخنرانی کرد و خواستار ارائه هرچه سریع‌تر کمک‌ها به غزه شد. از سوی دیگر، کابینه تل‌آویو با ادعای آسیب‌زدن و زیان‌بار بودن شبکه الجزیره برای امنیت داخلی رژیم صهیونیستی، دستور فوری برای تعطیلی تمام دفاتر این شبکه در فلسطین اشغالی را صادر کرد.

اما به نظر می‌رسد مهم‌ترین موضع‌گیری در دو هفته اخیر در میان رهبران عرب، مواضع محمد بن‌سلمان (ولیعهد عربستان) بود که خواستار برپایی کشوری فلسطینی در مرزهای 1967 شد. وی در عین حال افزود، حملات نظامی به غزه که غیرنظامیان و زیرساخت‌ها را هدف قرار می‌دهد، باید متوقف شود. آسه آن و شورای همکاری خلیج فارس نیز در بیانیه‌های جداگانه‌ای خواستار آتش‌بس دائم و دسترسی بشردوستانه به غزه شدند.

آخرین تحولات غزه

«عدنه محمد» و «مرسیها گادزو» هم در گزارشی زنده برای الجزیره نوشتند، ظرف پنج‌شنبه و جمعه اتفاقات مهمی در غزه رخ داد. پنج‌شنبه شب ارتش اسرائیل 100 هدف جدید را در غزه مورد حمله قرار داد. به این ترتیب شمار شهدای فلسطینی 4‌هزار نفر را رد کرد و به حدود 4140 نفر رسید و تعداد مجروحان هم 13‌هزار تن را رد کرد. دومین اتفاق هم این بود که دیروز جمعه گزارش شد که جنگنده‌های ارتش رژیم صهیونیستی طی حملات شدید خود بیش از 20 برج مسکونی را در شهر الزهراء ویران کرده‌اند. الزهراء شهری جدید است که تشکیلات خودگردان فلسطین برای کارمندان وزارتخانه‌ها و ادارات مختلف خود ساخته است. همزمان با افزایش گمانه‌زنی‌ها از حمله زمینی رژیم صهیونیستی به نوار غزه، وزرای رژیم صهیونیستی به شبکه سی. ان. ان آمریکا گفتند که کابینه چراغ سبز را به ارتش برای «نابودی حماس» داده است. سومین اتفاق هم بمباران کلیسای روم فلسطین بود. کلیسای روم ارتدوکس در قدس در واکنش به بمباران این کلیسا اعلام کرد، بمباران کلیساها و نهادهای وابسته که به سرپناهی برای مردم بی‌دفاع غزه تبدیل شده است، جنایت جنگی است. چهارمین اتفاق این است که الجزیره اعلام کرد، منابع فلسطینی از عقب‌نشینی نیروهای ارتش رژیم صهیونیستی از اردوگاه نورشمس در شرق طولکرم بعد از درگیری‌های 27 ساعته خبر دادند.

وزارت بهداشت فلسطین اعلام کرد که رژیم صهیونیستی مرتکب جنایت جدیدی در اردوگاه نورشمس شد که طی این جنایت 13 فلسطینی از جمله پنج کودک به شهادت رسیدند. گزارشگران الجزیره همچنین اعلام کردند که «دانیل هاگاری»، سخنگوی ارتش اسرائیل، اعلام کرد که تعداد حملات هوایی ارتش اسرائیل به نوار غزه در «دهه‌های گذشته بی‌سابقه بوده است». همچنین «اشرف القدره»، سخنگوی وزارت بهداشت فلسطین، هم در یک نشست مطبوعاتی اعلام کرد که تاکنون 7 بیمارستان و 21 مرکز خدمات درمانی از گردونه خدمات‌رسانی خارج شده‌اند. به گفته وی، 46 عضو تیم درمانی کشته و 23 آمبولانس هم به‌طور کامل نابود شدند. این مقام فلسطینی افزود: «آنچه در غزه می‌گذرد قتل عام مردم فلسطین است... جنایت علیه مسلمان و مسیحی است... اسرائیل بی‌تردید مرتکب قتل‌عام‌های بیشتری خواهد شد و جهان در حال مشاهده است.» «هانی ابو اشاره» در بیمارستان «ناصر» در خان یونس می‌گوید بیمارستان‌ها در آستانه فروپاشی هستند. او به طور خاص با اشاره به بیمارستان «ناصر» می‌گوید این بیمارستان با کمترین سطح توان خود کار می‌کند.

او می‌گوید کمبود سوخت کار را برای پزشکان سخت کرده است. کمبود دارو و آب هم مزید بر علت است. افزون بر این، پزشکان از یک لحظه دیگر خود خبر ندارند. او می‌گوید پزشکان به مغازه‌های اطراف می‌روند تا با خرید «سرکه» به جای الکل به مداوای مجروحان بپردازند. با این حال، با وجود سیل اخبار مربوط به کشتار مردم در غزه و آنچه تا اینجا توصیف شد، الجزیره گزارش داد که امروز (شنبه) قرار است تعدادی از رهبران جهان در مصر «اجلاس صلح» برگزار کنند. برخی از کشورهای شرکت کننده عبارتند از: مصر، آلمان، آفریقای جنوبی، ایتالیا، ژاپن، قبرس، بحرین و کویت. محمود عباس هم آمادگی خود را برای شرکت در این نشست اعلام کرده است.

--> اخبار مرتبط