چرا معافیت مالیاتی قانون جوانی جمعیت اجرا نمی شود؟

مهدی کیایی، مشاور رئیس کل و سخنگوی هیئت عمومی دیوان محاسبات، درباره اهم موارد مطرح‌شده در گزارش تفریغ که در جلسه سی و یکم هیئت عمومی مورد بحث و بررسی قرار گرفت، گفت: در سال 1402، اشخاص حقیقی مشمول ماده (84) قانون مالیات‌های مستقیم، با رعایت شرایط مندرج در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، علاوه بر معافیت مربوط به فرزند سوم و بیشتر که از آبان 1400 به بعد متولد شده‌اند، برای هر فرزند مشمول 15 درصد افزایش در تخفیف مالیاتی دریافت می‌کردند. اما 95 دستگاه معافیت مذکور را اعمال نکرده‌اند.

کیایی افزود: در سال 1402، سازمان‌های مناطق آزاد تجاری - صنعتی، بابت (1 %) منابع حاصله از وصول عوارض ورود کالا و خدمات 9ماه ابتدای سال مذکور و سنوات قبل به خزانه، جمعاً مبلغ 42 میلیارد تومان، به حساب خزانه واریز نموده‌اند. سه‌ماهه چهارم سال 1402 در سال 1403 به حساب خزانه واریز شده است و در سال 1402، مناطق آزاد تجاری - صنعتی کیش و قشم (1 %) از عوارض حاصل از ورود کالاهای تجاری را به خزانه‌داری کل کشور واریز ننموده‌اند.

همچنین در سال 1402، از مبلغ 42 میلیارد تومان واریزی بابت (1 %) منابع حاصله از وصول عوارض ورود کالا و خدمات قابل پرداخت بابت ایجاد اشتغال محرومان و نیازمندان بومی و به منظور زدودن فقر، صرفاً مبلغ 19 میلیارد تومان بدون رعایت نصاب های مقرر، به ردیف اعتباری کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور واریز گردیده است.

به گفته سخنگوی هیات عمومی دیوان محاسبات، در سال 1402، از مبلغ43 همت درآمد پیش‌بینی‌شده برای حقوق ورودی خودرو، صرفاً بالغ بر 3 همت معادل 06 / 7 درصد آن، وصول شده است. با توجه به عدم تحقق کامل درآمد مذکور، اعتباری از محل منابع وصولی جهت افزایش اعتبار طرح «تهیه و اجرای طرح‌های هادی و مطالعه منظومه‌های روستایی»، اختصاص نیافته است.

کیایی افزود: تا پایان سال 1400، کمیسیون ماده (100) شهرداری‌های کشور برای ساختمان‌ها و مستحدثاتی که بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه در محدوده شهرها ساخته شده، تعداد 164,413 رأی صادر نموده است. احکام مذکور در صورت پرداخت جریمه و عوارض در مهلت مقرر، به استثنای یک مورد در شهرداری ایرانشهر، در شهرداری‌های ذی‌ربط کان‌لم‌یکن تلقی گردیده و نسبت به صدور گواهی عدم خلاف و یا پایان کار اقدام شده است.

همچنین در سال 1402، از تعداد 98,341 رأی صادره کمیسیون ماده (100) بابت ساخت و سازهای خلاف اصول سه‌گانه (فنی، بهداشتی و شهرسازی) و فاقد استانداردهای لازم که استحکام بنای آن توسط شهرداری تائید نگردیده و دارای تجاوز به معابر شهر یا املاک مجاور و پیش‌آمدگی بوده و یا منجر به تغییر کاربری باغات و فضای سبز گردیده، صرفاً تعداد 34,705 آن اجرا شده است. از جمله علل عدم اجرای احکام صادره قطعی‌شده کمیسیون ماده (100) شهرداری‌ها ناشی از طرح پرونده در سایر مراجع قانونی و محاکم دادگستری، تبعات اجتماعی حاصل از تخریب، تعدد پرونده‌ها و عدم امکان قلع و قمع بخش دارای تخلف از کل مستحدثات بدون ورود خسارت به سایر بخش‌های ساختمان بوده است.

به گفته کیایی، در سال 1402، از کل تعداد 66.072 ساخت و ساز صورت گرفته، تعداد 40.613 مورد تأیید شده است. در سال یادشده از حدود 5 / 2 همت عوارض صدور پروانه صرفاً حدود 6 / 1 همت وصول شده است. از مبلغ بالغ بر 8 / 3 همت جریمه متعلق به ساخت و سازهای صورت گرفته بر خلاف مفاد پروانه یا بدون پروانه ساختمانی که شهرداری ها آن مستحدثات را از نظر اصول سه‌گانه فنی، بهداشتی و شهرسازی تائید نموده اند، جمعاً بالغ بر 3 / 2 همت توسط شهرداری ها جریمه اخذ شده است. شهرداری صدرا در استان فارس، شهرداری‌های بیرجند، سرایان و درح در استان خراسان جنوبی و شهرداری ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان، سایر شهرداری‌ها سازوکار لازم بابت وصول عوارض صدور پروانه و جریمههای متعلقه از مالکین ساخت و سازهارا ایجاد ننموده اند. از کل مبلغ جریمه وصول شده، حدود 4 / 1 همت توسط شهرداری ها جهت توسعه حمل و نقل عمومی در همان شهر وصول جریمه، هزینه شده است. شهرداری‌های نمین در استان اردبیل، مهستان و کرج در استان البرز، نورآباد ممسنی در استان فارس، لوجلی در استان خراسان‌شمالی و شهرداری همدان، مغایر با حکم قانون گذار، جمعاً حدود 947 میلیارد تومان وجوه وصولی بابت جریمههای مزبور را صرف مواردی غیر از مصادیق توسعه حمل و نقل عمومی نمودهاند. تعداد 22 شهرداری گزارش عملکرد مصرف وجوه وصولی بابت عوارض صدور پروانه و جریمههای متعلقه از مالکین ساخت و سازها را به دیوان محاسبات کشور ارایه ننموده اند. وزارت کشور گزارش تفصیلی عملکرد شهرداری‌های کشور و میزان انطباق اقدامات اجرایی با مفاد احکام تبصره (6) ماده واحده قانون بودجه سال 1402کل کشور در خصوص وصول عوارض و جریمه های فوق الذکر و مصرف آن را به کمیسیون‌های امور داخلی کشور و شوراها و عمران مجلس شورای اسلامی ارائه ننموده است.

شهرداری تهران، شهرداری شیراز، شهرداری خرم آباد، شهرداری دره‌شهر در استان ایلام و شهرداری‌های اصفهان، اشترجان، بهاران شهر، پیربکران، تودشک، خمینی شهر، زازران، علویجه، قهدریجان و نجف آباد در استان اصفهان گزارش و مدارک و مستندات مربوط به عوارض و جریمه های دریافتی را به دیوان محاسبات کشور ارائه ننموده‌اند.

همچنین در سال 1402، حدود 9 / 4 همت از بدهی‌های قطعی دولت (دستگاه های اجرایی دولتی) به اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی و تعاونی خصوصی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی (شهرداری‌ها) که در چهارچوب قوانین و مقررات تا پایان سال 1401 ایجاد شده، با درخواست اشخاص مذکور از طریق صدور اسناد تسویه خزانه با مطالبات قطعی معوق دولت (دستگاه های اجرایی دولتی) از اشخاص مزبور، به صورت جمعی - خرجی تسویه شده است.

کیایی افزود: در سال 1402، حدود 7 / 4 همت از مطالبات قطعی اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی و تعاونی که در چهارچوب قوانین و مقررات تا پایان سال 1401 ایجادشده و همچنین مطالبات نهادهای عمومی غیردولتی، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص)، پیمانکاران محرومیت‌زدایی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص)، پیمانکاران خصوصی و شرکت‌های دولتی تابعه وزارتخانه‌های نیرو و راه و شهرسازی بابت یارانه قیمت‌های تکلیفی از دولت (دستگاه های اجرایی دولتی) که در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط تا پایان سال 1399 ایجاد شده، از طریق تسویه بدهی‌های بانک‌ها و مؤسسات غیربانکی به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از طریق انتشار اسناد تسویه خزانه، با بدهی اشخاص یادشده به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی که تا پایان سال 1399 ایجاد شده، به صورت جمعی - خرجی تسویه شده است. لازم به ذکر است، بدهی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بالغ بر 5 / 14 همت بوده که در سال 1402 از طریق صدور اسناد تسویه خزانه مذکور، بالغ بر 7 / 4 همت آن تسویه شده است

به گفته سخنگوی هیات عمومی دیوان محاسبات، در سال 1402، بابت درآمد ناشی از فروش اموال منقول و غیرمنقول در اختیار سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی، بالغ بر 9 / 1 همت به خزانه واریز شده است. درآمد مذکور می بایست بابت غذا و پوشاک زندانیان به ردیف های اعتباری سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور واریز می گردید، لیکن وجهی از محل منابع موردنظر به این امر اختصاص نیافته است. در سال یادشده، غذا و پوشاک زندانیان صرفاً از محل ردیف‌های اعتباری پیش‌بینی شده در قانون بودجه ذیل برنامه‌های سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، تأمین گردیده است.

کیایی همچنین گفت: در سال 1402، واردات داروهای ضروری و تجهیزات مصرفی پزشکی که فاقد مشابه تولید داخل باشند، از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف بوده است.

همچنین در سال 1402، تعداد کد تعرفه هایی که در گمرک به عنوان کالای اساسی شناخته می شوند (شامل (20) قلم کالای مختلف) بالغ بر (274) مورد می باشد. تعداد (156) کد تعرفه (شامل انواع دانه‌های روغنی، برنج، چای خشک، حبوبات، روغن‌های خوراکی نیمه جامد و مایع و خام، شکر خام، گندم، گوشت قرمز سبک گرم، گوشت قرمز سرد سنگین و گوشت مرغ) مشمول نرخ مالیات بر ارزش افزوده (1 %) بوده که در سال مذکور، صرفاً از تعداد (60) کد تعرفه، واردات کالاهای اساسی صورت گرفته است. بر اساس بررسی های دیوان محاسبات در سال 1402، متوسط درصد مالیات بر ارزش افزوده در خصوص انواع دانه‌های روغنی، چای خشک، حبوبات، روغن‌های خوراکی نیمه جامد و مایع و خام و گوشت قرمز، بیش از (1 %) و در خصوص برنج کمتر از (1 %) اعمال گردیده است.

لازم به ذکر است؛ در سال 1402، بابت مالیات بر ارزش افزوده برای واردات گندم، برنج، دانه های روغنی، انواع روغن خام، حبوبات (شامل عدس، نخود، لوبیا و ماش)، قند، شکر، گوشت مرغ، گوشت قرمز و چای، جمعاً حدود 5 / 12 همت وصول و بالغ بر 33 / 10 همت تخفیف اعمال شده است.

همچنین در سال 1402، مطابق بند (ظ) تبصره (6) قانون بودجه سال مذکور که در جلسه مورخ 5/4/1402 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و بعد از طی روند مربوط در تاریخ 10/5/1402 به گمرکات اجرایی ابلاغ شده، نرخ مالیات بر ارزش افزوده قند و شکر تولید داخل از تاریخ ابلاغ به (1 %) تقلیل یافته است. در سال 1402 بابت مالیات مذکور حدود 175 میلیارد تومان از فروش قند و شکر تولید داخل دریافت شده است.