رتبه نخست ایران در خاورمیانه با 11 بانک شیر

محمدباقر حسینی روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا با یادآوری اینکه در همه جای جهان بانک های شیر مادر با گستردگی وسیعی فعال هستند، اظهار داشت: قدمت بانک های شیر نزدیک به 100 سال است که در کشورهای اروپایی فعال هستند.

وی افزود: اکنون نزدیک به 600 بانک شیر مادر در جهان وجود دارد که نخستین بانک در اتریش پایه گذاری شد. در حال حاضر در اروپا 210 بانک شیر مادر وجود دارد و کشور برزیل به تنهایی دارای 210 بانک شیر است.

حسینی درباره مبنای فکری ایجاد این بانک توضیح داد: سازمان جهانی بهداشت و یونیسف در سال 1990 بیانیه مشترکی صادر کردند و در آن عنوان شد که اگر به هر دلیلی نوزادی از شیر مادر بیولوژیک خود محروم است بهترین گزینه برای تغذیه او، شیر دایه یا شیر مادرهای اهدا کننده است که در بانک شیر پاستوریزه شده است.

وی ادامه داد: شیر انسانی پاستوریزه می شود تا ریسک انتقال بیماری های عفونی وجود نداشته باشد و فردی که اهدا کننده است اگر مبتلا به ایدز یا بیماری دیگر است از طریق شیر این ویروس ها و باکتری ها به فرزند دریافت کننده انتقال پیدا نکند.

بانک شیر اهدا کننده زندگی در رگ های نوزادان نیازمند به شیر

این فوق تخصص نوزادان با بیان اینکه کارکرد بانک شیر هم به همان صورت بانک خون است، تصریح کرد: به اینصورت که در بانک خون، پس از اهدای خون توسط فرد اهدا کننده، در محیط بانک عملیاتی روی خون انجام می شود و خون ها امن می شوند تا آنجا که بتوان به فرد دیگر اهدا و تزریق کرد و سلامتی فرد دریافت کننده توسط بانک خون تضمین شود.

وی درباره مراجعه کنندگان بانک شیر توضیح داد: در بانک شیر هم مادرانی که به هر دلیلی از جمله چند قلوزایی، حجم شیر ناکافی دارند می توانند از بانک شیر مصرف مورد نیاز نوزاد خود را دریافت کنند. همچنین نوزادانی که خیلی زودتر از موعد به دنیا آمده اند مثلا نوزادی که باید در چهل هفتگی به دنیا بیاید در 26 هفته با وزن 600 گرم به دنیا آمده یا تولد نوزادان نارسی که با بیماری هایی همچون بیماری دستگاه گوارش متولد شده اند و دریافت شیر خشک برای دستگاه گوارش این عزیزان تهدید محسوب می شود.

حسینی ادامه داد: مادرانی اهدا کننده شیر هستند که میزان تولید شیر در سینه آنان زیاد است و بیش از نیاز فرزند خود شیر دارند در نتیجه مجبور هستند شیر را بدوشند و دور بریزند. این مادران توسط مراکز بهداشتی به بانک شیر هدایت می شوند و در محل بانک این شیر توسط دستگاه های فول اتوماتیک پاستوریزه می شود سپس آزمایش های لازم روی آن صورت می گیرد در داخل ظروف مخصوص در یخچال ها و فریزرهای پرتابل نگهداری می شود.

وی یادآور شد: شیر مادر پاستوریزه شده به بخش مراقبت های ویژه نوزادان فرستاده می شود و توسط مادران و پرسنل درمانی به نوزادان نیازمند داده می شود. در واقع بانک شیر وظیفه گردآوری، آماده کردن و ذخیره سازی شیرهای مادران را به عهده دارد تا آن را به افرادی که دریافت کننده شیر هستند اهدا کند.

ایران با 11 بانک شیر، نخستین در خاورمیانه است

حسینی با بیان اینکه در ایران نخستین بانک شیر مادران در تیر سال 1395 در بیمارستان الزهرا (س) دانشگاه علوم پزشکی تبریز پایه گذاری شد، خاطرنشان کرد: این بانک با حمایت‌های مالی اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت افتتاح شده و در زمان راه اندازی،«ویل پارکس» نماینده یونیسف در ایران هم حضور داشت.

وی افزود: پس از آن، 10 بانک شیر مادر در کشور راه اندازی شده و در حال حاضر 11 بانک شیر مادر در کشور ایجاد شده که در تهران دو بانک شیر در بیمارستان شهید اکبرآبادی و بیمارستان ولیعصر (ع)، در مشهد، زاهدان، اهواز، کرمانشاه، شیراز، کرمان و تبریز و یزد فعال و در اصفهان در حال راه اندازی است.

استقبال از این بانک ها قابل توجه بوده است

مسوول بانک شیر مادران بیمارستان الزهرا (س) تبریز با بیان اینکه استقبال خوبی از بانک شیر شده و مورد توجه قرار گرفته، گفت: مکانیزم اهدای شیر اینگونه است که اهدا کنندگان شیر از طریق مراکز بهداشتی یا بیمارستان محل زایمان به بیمارستان هایی که محل استقرار بانک شیر است معرفی می شوند.

حسینی ادامه داد: سپس از هر مادر اهدا کننده شیر خواسته می شود یک نوبت جهت دیدار و مصاحبه و انجام آزمایشات خون شامل آزمایش هپاتیت بی، سی، «اچ آی وی» و «وی دی آر ام» به بانک شیر مراجعه کند. پس از انجام این چهار آزمایش در محیط آزمایشگاه بانک شیر، مادر شیرده ثبت نام و پس تکمیل فرم رضایت به او ظروفی یکبار مصرف داده می شو که او هر روز ضمن اینکه فرزند خود را تغذیه می کند شیر اضافه را می دوشد و در فریزر منزل ذخیره می کند و با کارشناس بانک شیر هماهنگ می کند تا ماشین مخصوص حمل شیر برای دریافت آن به در منزل این مادران مراجعه کند.

وی با تاکید بر اینکه این جمع آوری روزانه نیست و ممکن است دو روز یکبار یا بیشتر صورت گیرد، خاطرنشان کرد: بانک شیر شماره تماس اختصاصی و واحدی ندارد و هر بانک برای خود یک شماره دارد که مردم شهر با آن تماس می گیرند.

مادران شیرده با اهدای شیر، در نجات جان انسان ها شریک می شوند

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تاکید کرد: اهدای شیر همانند اهدای خون یک امر ثواب و پسندیده محسوب می شود؛ امری خیر که شریک شدن در نجات جان انسان ها را به دنبال دارد زیرا تعداد بسیار زیادی نوزاد نارس در بیمارستان ها وجود دارند که بهترین تغذیه برای آنان شیر مادر است.

وی یادآور شد: همه تلاش بیمارستان ها و پرسنل بهداشتی این است که مادران به فرزندان خود شیر دهند و تا زمانی که شیر مادر کفاف نیاز فرزندان را بدهد بانک شیر به عنوان یک پل ورود می کند تا بتوانند به توانمندی برسند.

اهدای شیر محرمیت نمی آورد

حسینی درباره مسایل شرعی این نوع شیردهی که برای بسیاری پرسش برانگیز است که اهدای شیر منجر به محرمیت رضاعی می شود یا نه، توضیح داد: از نظر علما رابطه محرمیت بین مادر اهدا کننده شیر و دریافت کننده شیر شرایطی دارد تا این محرمیت رخ دهد.

از نظر علما رابطه محرمیت بین مادر اهدا کننده شیر و دریافت کننده شیر شرایطی دارد تا این محرمیت رخ دهد. وی تشریح کرد: نخست این که اغلب علما در رساله ها می نویسند که باید تغذیه مستقیما زیر سینه انجام شود و حداقل 24 ساعت یا 15 نوبت پیاپی این اتفاق بیافتد. دوم اینکه تغذیه با واسطه نباشد یعنی با قاشق یا فنجان صورت نگیرد. همچنین این شیر از یک مادر واحد باید رخ داده باشد.

فوق تخصص اطفال و مسئول بانک شیر با بیان اینکه این شرایط در بانک های شیر هیچوقت رخ نمی دهد، اظهار داشت: اولا که تغذیه زیر سینه به طور مستقیم نیست و دوم اینکه شیر سه یا چهار نفر اهدا کننده در محل بانک شیر با هم مخلوط می شوند و شیر یک نفر واحد اهدا نمی شود.

وی افزود: همچنین این شیر با لوله های مخصوص یا قاشق وارد دستگاه گوارش نوزاد می شود پس تغذیه مستقیم نیست.

حسینی خاطرنشان کرد: استفتایی هم از دفتر مقام معظم رهبری انجام شد مبنی بر اینکه امروزه در جهان بانک های شیر مادر فعال و مادرانی هستند که شیر اهدا می کنند و عملیاتی روی شیر انجام می شود ضمن اینکه مادر اهدا کننده در بیمارستان حضور ندارد و شیر را با وسایلی به نوزاد داده می شود؛ حکم حرمیت چیست؟ که پاسخ دادند با توجه به اینکه تغذیه مستقیما زیر پستان صورت نمی گیرد محرمیت واقع نمی شود. به این ترتیب حکم شرعی هم حل شد و اهدا کنندگان با خیال راحت می توانند شیر خود را اهدا و دریافت کننده دریافت کند.

هفته جهانی شیر مادر (world breastfeeding week) از یکم تا هفتم اوت برابر با 11 تا 17 مرداد 99 برگزار می شود که شعار هفته جهانی تغذیه با شیر مادر امسال «سیاره‌ای سالم با حمایت از تغذیه با شیر مادر» اعلام شده است.

گفت و گو از: فاطمه دهقان نیری

• انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر
• اختلال تکاملی نوزادان
• تغذیه سالم