مروری بر دستاوردهای یک‌ساله دانشگاه علوم پزشکی تهران / جزئیاتی جدید از مدیریت دانشگاه "سبطین" عراق به دست پزشکان ایرانی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ دانشگاه علوم پزشکی تهران قدیمی‌ترین و برجسته‌ترین مرکز پزشکی کشور است که با برخورداری از سطح علمی بالا و ارائه خدمات گسترده به بیماران، نقشی کلیدی در نظام سلامت ایران ایفا کرده است.

حدود یک سال از انتصاب رئیس جدید دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گذرد؛ در همین راستا به گفت‌وگو با آقای دکتر حسین قناعتی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداختیم تا مروری بر دستاوردها و اقدامات دانشگاه در یک سال گذشته داشته باشیم.

تسنیم: دانشگاه علوم پزشکی تهران چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

قناعتی: رهبر معظم انقلاب برای دانشگاه‌ها و نخبگان مبانی استراتژیکی تعیین کردند؛ ایشان فرمودند که باید فاصله کنونی را با خطوط علم در جهان کم کنید و تفکر اسلامی را بر پایه علم نافع بنا کنید. کسب مرجعیت علمی، ارتباط دانشگاه و صنعت، اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد مقاومتی از مسائل مورد توجه ما است؛ جلوگیری از مهاجرت مغزها یکی از مسائلی است که ما را رنج می‌دهد که بخشی از علت آن، نبود درآمد و شرایط کاری مناسب است؛ اما از همه این‌ها مهم‌تر عوامل تبلیغاتی است. در ایام کرونا دیدیم که اینفودمی یا مسمومیت اطلاعاتی رخ داد که این مسئله در ایران بسیار پررنگ‌تر از سایر کشورها بود؛ بنابراین وظیفه رسانه‌ها این است که موفقیت‌های کسب شده در کشور را تشریح کنیم و این مسئله روی روحیه نخبگان اثرگذار خواهد بود.

پزشکی به دلیل ماهیت شغلی و سر و کار داشتن با سلامت مردم یک علم سیاسی است؛ زیرا 70 درصد مسائل مربوط به سلامت افراد خارج از نظام درمان است؛ ما باید تا 40 سال آینده جزو چهار کشور برتر آسیا باشیم و بنابراین باید در همه زمینه‌ها از جمله علمی و پزشکی رشد بیشتری داشته باشیم که این مسئله نیازمند تفاهم نظام سلامت کشور با سایر دستگاه‌هاست و همه دستگاه‌ها باید همراهی کنند تا یک حکمرانی خوب در نظام سلامت داشته باشیم.

تسنیم: از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم چه برنامه‌ریزی‌هایی برای رشد و ارتقای سطح علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران داشته‌اید؟

قناعتی: در ابتدا باید اعلام کنم که حدود نیمی از بار سلامت تهران به دوش دانشگاه علوم پزشکی تهران است. ما بعد از تحویل گرفتن دانشگاه علوم پزشکی تهران در تمام لایه‌های دانشگاه برنامه‌هایمان را تنظیم کردیم. برنامه عملیاتی برای 4 سال تدوین شده و این برنامه‌ها در واحد تحقیق و توسعه دانشگاه مورد بررسی قرار گرفت و نظارت بر اجرای آن انجام می‌شود.

دانشگاه‌ها چهار دسته هستند؛ نسل یک دانشگاه‌ها فقط علم آموزش می‌دهند؛ نسل دوم دانشگاه‌هایی هستند که علاوه بر علم، تحقیقات را نیز اضافه کرده‌اند؛ نسل سوم دانشگاه‌هایی هستند که علاوه بر علم و تحقیقات، کارآفرینی و اشتغال را نیز جزو برنامه‌های خود دارند و نسل چهارم، دانشگاه‌های اجتماعی هستند. در حال حاضر برنامه‌های دانشگاه‌های مجازی بسیاری از دانشگاه‌های معتبر جهان به این سمت سوق پیدا کرده که همه افراد، بتوانند از علم استفاده کنند و مطالب علمی تنها مختص به گروه خاصی از افراد نباید باشد. در حال حاضر دانشگاه علوم پزشکی تهران نسل سوم است و در حال حرکت به سطح نسل چهارم است.

مطلب دیگری که مورد توجه ما در دانشگاه است؛ تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین است؛ در همین راستا یکی از بزرگ‌ترین دستاورهای ما شهر دانش شهید سلیمانی است که در یافت‌آباد در حال ساخت است و 27 هکتار زمین برای ساخت آن تعلق یافته و امیدواریم بتوانیم در زمینه تولید دانش‌بنیان اقدامات خوبی انجام دهیم.

امیدواریم روند صدور مجوزها با افتتاح این شهر دانش تسهیل شود. در کشور ما یکی از مسائلی که وجود دارد روند بروکراسی صدور مجوزهای تولید محصولات است در حالی که در شهر وان ترکیه برای شرکت‌های دانش‌بنیان در عرض 20 روز زمین‌های ارزان‌قیمت، وام‌های بانکی و مجوز سریع را صادر کردند. من درباره تسهیل صدور مجوزها نامه‌ای را خدمت مقام معظم رهبری نوشتم و از ایشان خواهش کردم که در کشور یک مبدا مشخص برای صدور این مجوزها دانش‌بنیان اختصاص پیدا کند و افراد کارآفرین و تولیدکنندگان محصولات دانش‌بنیان برای دریافت این مجوزها مجبور نباشند به ارگان‌های مختلف مراجعه کنند.

بهبود و اصلاح نظام ارتقای اعضای هیئت علمی را در راستای تحقق شعار سال در برنامه‌های خود داریم، نظام ارتقای مقاله محور صرف را قبول نداریم و نباید افراد بر اساس مقاله‌نویسی ارتقا یابند بلکه باید بر اساس علم نافع این کار انجام شود. همچنین اعطای وام به اعضای هیئت علمی صاحب شرکت‌های دانش‌بنیان را مدنظر داریم. ما همچنین در دانشگاه علوم پزشکی تهران بین‌المللی‌سازی دانشگاه را مد نظر قرار دادیم و در همین راستا با کشور وارد تعامل شدیم و مدیریت دانشگاه "سبطین" عراق به ما واگذار شد.

تسنیم‌: پرداخت هزینه‌های ساخت از طرف عراق بوده است؟

قناعتی: برای ساخت این دانشگاه یک میلیارد دلار هزینه شده است که تمام هزینه‌های آن را کشور عراق پرداخت کرده است، اما مدیریت دانشگاه به ما واگذار شده و رئیس دانشگاه بنده هستم و قائم‌مقام بنده نیز عراقی است و معاونین علمی و فناوری و رئیس دانشکده پزشکی ایرانی هستند. از دو ماه دیگر در دانشگاه سبطین که در عراق واقع است دانشجو پذیرش خواهیم کرد و 300 دانشجو در پزشکی، پرستاری، فیزیوتراپی و مامایی پذیرش خواهیم داشت؛ نام دانشگاه را Health promoting university (دانشگاه پیشبرنده سلامت) گذاشتیم.

تسنیم: چرا این دانشگاه در عراق تأسیس شد؟

قناعتی: نظام مدیریتی سلامت در عراق ضعف دارد و نتوانسته‌اند به حد ایده‌آل برسد و ما تجربیات خود را در این دانشگاه به آنها منتقل خواهیم کرد.

تسنیم: تأسیس این دانشگاه چه دستاوردهایی برای کشورمان خواهد داشت؟

قناعتی: ما 2000 عضو هیئت علمی داریم و با اعزام کوتاه‌مدت اساتید از ایران به عراق به صورت دوره‌ای خدمات آموزشی و سلامت در آنجا ارائه می‌شود؛ این مسئله به راه‌اندازی توریسم سلامت نیز کمک می‌کند زیرا بسیاری از بیماران می‌توانند در کشور عراق توسط پزشکان ایرانی ویزیت شوند و سپس در صورت نیاز به جراحی و ادامه درمان به ایران بیایند که این امر ارزآوری زیادی برای ایران دارد.

دانشگاه سبطین عراق یک دانشگاه خصوصی است و بناست که 20 تا 25 درصد سود دانشگاه به ایران تعلق پیدا کند؛ یعنی دانشجویان عراقی پذیرش می‌شوند و پزشکان ایرانی در آنجا تدریس می‌کنند و 20 درصد سود آن به ایران داده می‌شود. علاوه بر افزایش ظرفیت توریسم سلامت و سود حاصل از تدریس در این دانشگاه برای ایران، تأسیس یا مدیریت دانشگاه در کشورهای دیگر توسط ایرانیان، باعث اشاعه فرهنگ و هویت ایرانی و اسلامی نیز می‌شود؛ ما فرهنگ عفاف و پاکدامنی و اخلاق و انسان‌مداری داریم و به همین دلیل اعتقاد داریم که هویت ایرانی و اسلامی ما قابل ارائه در جهان است؛ به همین منظور بنا داریم در کشورهای دیگر منطقه نیز دانشگاه‌های مشابهی را تأسیس یا مدیریت کنیم. در همه جهان همینطور است و در لبنان، دانشگاه‌های آمریکایی وجود دارد که این امر باعث می‌شود یک کشور در کشوری دیگر پایگاه علمی داشته باشد. علاوه بر این، با تأسیس دانشگاه در کشورهای دیگر، جایگاه بین‌المللی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز بالاتر می‌رود و اعتبار دانشگاه تهران بالاتر می‌رود.

تسنیم: در حال حاضر دانشگاه علوم پزشکی تهران چه رتبه‌ای را دارد؟

قناعتی: الان در رتبه‌بندی جدید شانگهای 100 پله بالا رفتیم و به رتبه 400 تا 500 رسیدیم که تأسیس دانشگاه‌های بین‌المللی می‌تواند این رتبه را بالاتر نیز ببرد. 34 درصد مقالات علمی منتشرشده در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مربوط به دانشگاه علوم پزشکی تهران است و ما بالاترین H-index کشور را داریم.

تسنیم: در دانشگاه شما چند دانشجوی خارجی در حال تحصیل هستند؟

قناعتی: 1300 دانشجوی خارجی از 40 کشور دنیا در دانشگاه ما تحصیل می‌کنند و بیشترین تعداد دانشجوهای خارجی در دانشگاه علوم پزشکی تهران تحصیل می‌کنند که این افراد سفیران فرهنگ ایرانی اسلامی برای کشورهای خودشان هستند.

تسنیم: دانشگاه علوم پزشکی تهران در حوزه بهداشت و پیشگیری در ایام کرونا چه اقدامات مهمی انجام داد؟

قناعتی: درخصوص اهمیت انجام واکسیناسیون باید بگویم قیمت هر واکسن 9 دلار است؛ ولی بستری بیمار کرونایی حدود 50 میلیون تومان هزینه برای دولت ایجاد می‌کند بنابراین با واکسیناسیون چند صد برابر از هزینه‌های اضافه پیشگیری می‌شود و بنابراین سرمایه‌گذاری در امر پیشگیری بسیار اهمیت دارد. ما در 20 شهریور دانشگاه را تحویل گرفتیم و بنا شد که یک ماهه منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران را واکسینه کنیم. وقتی دانشگاه را تحویل گرفتیم تنها حدود 20 درصد دوز یک و حدود 5 تا 10 درصد منطقه تحت پوشش دانشگاه واکسن دوز 2 را تزریق کرده بودند اما در مدت کوتاهی به پوشش تقریبی 100 درصد واکسیناسیون رسیدیم و علاوه بر آن، با توجه به بالاتر بودن جمعیت تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی و ایران، با این دو دانشگاه نیز همکاری کردیم و بخشی از افراد تحت پوشش آنها را نیز واکسینه کردیم به طوری که به پوشش 117 درصدی واکسیناسیون در جمعیت تحت پوشش و خارج از پوشش خود رسیدیم. واکسیناتورهای دانشگاه علوم پزشکی تهران حتی به خانه‌های حاشیه شهر نیز رفتند و کار واکسیناسیون را انجام دادند و این دستاورد حاصل شد.

در حوزه کرونا همچنین یکی از طرح‌های مهمی که یکی از مراکز دانشگاه علوم پزشکی در منطقه 17 اجرا کرد طرح سراج بود که الگوی خدمات سلامت روان و مراقبت‌های اجتماعی بود؛ در این طرح 4000 خانواده که به علت کرونا عزیزانشان را از دست داده بودند را شناسایی کردند و اختلال اضطراب پس از سانحه را رصد کردند و آنها را به سطوح بالاتر و متخصصین ارجاع دادند که اقدام مهمی در تأمین سلامت روان آنها بود.

تسنیم: در حوزه درمان چه اقدامات مثبتی انجام شد؟

قناعتی: یک نرم افزار ثابت برای مدیریت بیمارستان به صورت الکترونیک در همه بیمارستان‌های زیر نظر دانشگاه راه‌اندازی شده است که باعث یکپارچه شدن سیستم بیمارستان‌های تحت پوشش علوم پزشکی تهران شده است. همچنین در نظر داریم تا در بیمارستان اسلامشهر به صورت پایلوت، بدون کاغذ خدمات ارائه دهیم.

بین دانشگاه‌های تهران بیشترین میزان همکاری را در نسخ الکترونیک داشتیم و رتبه اول را در این زمینه داریم و در بخش‌های بستری بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران سامانه تیتک برای اصالت‌سنجی داروها در حال اجراست.

تسنیم: دانشگاه علوم پزشکی تهران در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی چه دستاوردهایی را برای کشور به ارمغان آورده است؟

قناعتی: در زمینه فناوری 16 شرکت دارویی و 14 شرکت تولید لوازم پزشکی داریم و مجموع تولیدات فناوری دانشگاه ما در زمینه سلامت از همه دانشگاه‌های فنی کشور بیشتر است و تعداد زیادی محصولات دانش‌بنیان و های‌تک در دانشگاه تولید شده و مجموع فروش این محصولات در سال 99، میزان 2000 میلیارد تومان بوده است که 20 میلیون دلار آن صادر شده است.

در زمینه دارو، بسیاری از داروهای درمان سرطان را تولید می‌کنیم و به کشورهایی مانند عراق، ترکیه، سوریه صادر می‌کنیم. دستگاه جراح رباتیک که به جراح اجازه می‌دهد از کیلومترها آن طرف‌تر، بیماری را جراحی کند؛ در ایران و در دانشگاه علوم پزشکی تهران تحت عنوان "ربات سینا" ساخته شده است که این امر، ایران را پس از آمریکا به عنوان دومین سازنده جراح رباتیک در جهان قرار می‌دهد. تاکنون دو دستگاه جراح رباتیک به اندونزی با قیمت 1.6 میلیون دلار صادر شده است.

حدود 43 دستگاه هدایت جراحی به کمک کامپیوتر در دانشگاه ساخته و نصب شده و بیش از 4000 جراحی با استفاده از این دستگاه‌ها انجام شده است.

دستگاهی به نام "پروب تشخیص سرطان" در ایران ساخته شده که شرکت خارجی می‌خواست پتنت دستگاه را به قیمت 100 میلیون دلار خریداری کند، اما شرکت سازنده ایرانی قبول نکرد و قرار است این دستگاه در کشور خودمان به تولید برسد.

در فناوری نانو محصولات زیادی تولید شده و به چین، آلمان، کره جنوبی و... صادر شده است؛ این محصولات منجر به صرفه‌جویی ارزی 5 میلیون دلاری شده است.

تسنیم: در حوزه عمرانی دانشگاه چه پیشرفت‌هایی داشته است؟

قناعتی: تا پیش از این برای خوابگاه‌های دانشجویی مشکل داشتیم و یک خوابگاه 2000 تخت‌خوابی را دربلوار فردوس افتتاح خواهیم کرد که مشکل خوابگاه دانشجویی را تا چند سال به طور کامل حل خواهد کرد.

در زمینه پروژه‌های عمرانی، «مهدی کلینیک» به عنوان بزرگ‌ترین پروژه سلامت بعد از انقلاب در دست افتتاح است و به بیمارستان امام خمینی (ره) کمک می‌کند تا به ارائه خدمات درمانی بپردازد.

بیمارستان شریعتی 2 با ظرفیت هزار تخت‌خواب در حال راه‌اندازی است که بیمارستان مهمی برای تهران است، زیرا در موقعیت غرب تهران قرار دارد و باعث می‌شود با توجه به دسترسی مناسب، زمان رسیدن بیماران و مصدومین ترافیکی و حوادث و... به بیمارستان به حداقل برسد. میزان پیشرفت فیزیکی این بیمارستان 70 درصد است و اگر منابع و اعتبارات آن به موقع تأمین شود تا یک سال و نیم دیگر افتتاح می‌شود. بیمارستان فارابی 2 نیز در دست ساخت است و مرکز طبی اطفال 2 به‌زودی افتتاح خواهند شد.