هدف تمدید تحریم تسلیحاتی نابودی برجام است
نیویورک - ایرنا - تحلیلگران مسایل سیاسی، هدف از تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران را نابودی برجامی دانستند که فضای همکاری بین‌المللی همچون همکاری بلندمدت با چین را فراهم آورد.
به موجب قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد که یکی از توافق‌های حاصل شده از برجام است، ممنوعیت تسلیحاتی ایران که از سال 2007 به تصویب این شورا رسیده بود، در کمتر از چهار ماه دیگر در 27 مهرماه به پایان می‌رسد و جمهوری اسلامی ایران قادر خواهد بود متناسب با نیازهای خود، تسلیحات متعارف خریداری کند یا بفروشد.
دولت ترامپ که از سه سال پیش با هدف وادار کردن ایران به تسلیم، از برجام خارج شد و تروریسم اقتصادی خود را متوجه مردم ایران ساخت، اکنون با دستانی خالی، شمارش معکوسی برای رسیدن به این تاریخ قرار داده است اما تلاش دارد از هر طریقی که شده است، مانع تحقق این پیروزی ایران در عرصه بین‌المللی شود.
از این رو، با حضور 2تن از کارشناسان و تحلیلگران مسایل بین‌الملل، در میزگردی مجازی، سیاست خصمانه آمریکا علیه ایران را بررسی کردیم.
در بخش پیشین درباره وضعیت برجام پس از پنج سال و ادعاهای آمریکا علیه آن صحبت شد و در این قسمت نبی سنبلی کارشناس و محقق در امور بین الملل که نماینده موسسه مطالعات سیاسی و بین المللی (IPIS) در نیویورک و همچنین کاوه افراسیابی صاحب‌نظر در مسایل سیاسی ایرانی و آمریکا که نویسنده چندین کتاب در مورد سیاست خارجی ایران است، چرایی تلاش آمریکا برای تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران، ابزارها و واکنش‌های کشورهای دیگر را به بحث گذاشتیم که مشروح آن در زیر می‌آید:
سوال: مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا چندی پیش در نشست مجازی باشگاه اقتصادی نیویورک، «یکی از شکست‌های اصلی برجام را ایجاد تنها پنج سال وقفه برای تبدیل شدن ایران به تاجر اسلحه» برشمرد، چرا آنها تلاش می کنند نشان دهند که پایان یافتن تحریم تسلیحاتی ایران خطرناک است؟ چرا می‌کوشند ایران را یک تهدید دانست؟
افراسیابی:
ادعای مقامات ترامپ هیچ پایه قانونی ندارد و بسیار واضح است که دارای خلاء قانونی هستند. خواسته شورای امنیت سازمان ملل متحد که در قطعنامه 2231 این شورا منعکس شده است که بلافاصله پس از امضای توافقنامه در ژوئیه 2015 به تصویب رسید که خواستار اجرای کامل این برنامه توسط همه اعضای سازمان ملل شد و آمریکا را هم شامل می‌شود.
آنها از یک طرف می‌گویند از آن خارج شده‌اند و از سوی دیگر هم می‌خواهند بگویند که هنوز بخشی از مشارکت کننده این برنامه هستند تا از منافع آن سودجویی کنند.
در واقع این یک موضع متضاد از سوی آمریکا است که ما می‌توانیم در فعالیت‌های دیپلماتیک آمریکا در جامعه بین‌المللی ببینیم.
باید بگویم که ممنوعیت تسلیحاتی ایران برای نخستین بار در سال 2007 طی قطعنامه 1747 مطرح شد، مطابق آنچه که جان کری وزیر خارجه پیشین آمریکا یادآور شده است، تنها در عرض 10 دقیقه به تصویب رسید
به خاطر اینکه ایران به نقض تحریم‌های شورای امنیت متهم شده بود. از این رو آنها خواستار تحریم تسلیحات متعارف ایران شدند و متاسفانه سایر اعضای شورای امنیت هم با آنها همسویی کردند.
می‌بینیم که هیچ توجیه و مشروعیتی برای تصویب آن برای بار نخست وجود نداشت و اکنون الزام قطعنامه شورای امنیت را داریم که خواستار پایان دادن به ممنوعیت خرید و فروش تسلیحات متعارف در مهرماه امسال است.
از این رو، پمپئو وزیر خارجه آمریکا و دیگر مقامات این کشور قصد جدی دارند که دیگر اعضای شورای امنیت را متقاعد سازند تا با آنان همراهی کنند. اگر یکی از این اعضا تسلیم قلدری آمریکا شود، تعهدات خود تحت برجام و قطعنامه 2231 را نقض کرده است.
آمریکا قصد دارد با استفاده از دیپلماسی خود ماموریت شورای امنیت را دستکاری کند. همچنین ما شاهد برخی از اروپایی‌ها هستیم که می‌خواهند یک راه میانه‌ای را پیدا کنند و ممنوعیت تسلیحاتی ایران را نه آنگونه که آمریکایی‌ها می‌خواهند بلکه برای یک دوره سه یا چهار ساله تمدید کنند.
خوشبختانه این نظریه هم شکست خورده است. ایران همچون کشورهای دیگر حق دارد و آمریکا نباید فراموش کند که رتبه نخست صادرات سلاح به خاورمیانه را دارد. 60 درصد سلاح آنها به خاورمیانه می‌رود که بیشتر آنها مربوط به کشورهای حاشیه خلیج فارس است.
تنها عربستان سعودی وارد کننده 22 درصد تسلیحات صادراتی آمریکا در جهان است. آمریکا باید در آینه نگاه کند و استاندارد دوگانه و دورویی خود را ببیند.
ایران تجهیزات نظامی خود را در داخل کشور تولید می‌کند که باید از تحریم‌ها تشکر کرد که باعث شد ایران بخش قابل ملاحظه‌ای از تجهیزات نظامی را خودش تولید کند.
من نمی‌بینم که ایران بخواهد با عربستان سعودی یا امارات متحده عربی در واردات تسلیحات برابری داشته باشد بلکه ایران حق دارد تا به تجهیزات پیشرفته‌ای همچون جنگنده‌ها و مانند آن دسترسی داشته باشد.
ما شاهد مسابقه تسلیحاتی بی‌ثبات‌کننده در منطقه خلیج فارس هستیم که نه فقط از آمریکا که از کشورهای اروپایی چون انگلیس و آلمان میلیاردها دلار را با فروش سلاح به عربستان سعودی و امارات متحده عربی به سرقت می‌برند در حالیکه در یمن باعث فاجعه انسانی شده‌اند.
حال آمریکا می‌خواهد بار دیگر قطعنامه را تضعیف کند و با فشار از دیگران بخواهد که آنها هم به تعهدات خود در قطعنامه 2231 عمل نکنند.
سنبلی:
به باور من، آمریکا یک دنباله‌رو در خاورمیانه است نه یک هدایتگر. ایده اصلی آنهایی که خواهان تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران هستند این است که ایران می‌خواهد سیاست خارجی یا استراتژی خود را در منطقه گسترش دهد و بخشی از بی‌ثباتی در منطقه است.
اما ما باید واقعیت را روی زمین تحلیل کنیم که آقای افراسیابی به درستی به جنبه نظامی‌گری در منطقه اشاره کرد. با این حال می‌خواهم نکته دیگری را اضافه کنم.
آنهایی که خواستار تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران هستند، استدلال‌های خود را بر بستر یک فرضیه غلط قرار داده‌اند و آن این است که ایران به دنبال توسعه طلبی در منطقه است.
استراتژی جمهوری اسلامی ایران، «مقاومت» بوده است. در ماهیت مقاومت، رویکرد دفاعی است نه تهاجمی. اگر به همه نیروهایی که ایران از آنها حمایت می‌کند هم نگاه کنید، بخشی از این مقاومت هستند. آنها از خود دفاع می‌کنند نه اینکه حمله کنند. آنها مورد حمله قرار گرفتند. همه نیروها در یمن، سوریه و لبنان به وسیله نیروهای خارجی مورد حمله قرار گرفتند. این رفتار اصلی ایران و آن چیزی است که حمایت می‌کند.
علاوه بر آن، همانگونه که گفته شد، ایران بیشتر تسلیحات خود را در داخل کشور تولید می‌کند. از این رو، ادامه تحریم یا برداشتن آن در این شرایط خیلی تغییری ایجاد نخواهد کرد. ضمن اینکه لازم است بگویم الان برای ایران، ممنوعیت تسلیحاتی وجود ندارد بلکه تنها محدودیت است.
همچنین، اگر بودجه نظامی کشورهای منطقه را مقایسه کنیم، کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس پنج برابر بیشتر از ایران هزینه نظامی دارند. کشوری که هزینه نظامی آن یک پنجم کشورهای دیگر است، به دنبال توسعه‌طلبی نیست و اساسا تهدید نیست.
فکر می‌کنم هدف اصلی تمدید ممنوعیت تسلیحاتی، نابود کردن برجام برای همیشه است. این هدف اصلی است. در 2-3 سال گذشته، آمریکا تحریم‌های اقتصادی و هسته‌ای را اعمال کرد و اکنون می‌خواهد تنها منفعت ایران در برداشته شدن محدودیت تسلیحاتی را از بین ببرد.
اگر آنها می‌توانستند به نوعی این کار را پیش از این انجام بدهند، اقدام می‌کردند تا برجامی دیگر وجود نداشته باشد. از این رو فکر می‌کنم هدف اصلی آنها در تلاش برای تصویب یک قطعنامه جدید یا استفاده از مکانیسم ماشه، کشتن برجام است.
2 سال پیش در یک یادداشتی نوشتم که آمریکا و متحدان منطقه‌ای آن، برجام را گروگان گرفته‌اند. اکنون می‌خواهند آن گروگان را بکشند.
سوال: پمپئو وزیر خارجه آمریکا ادعا کرده است «ما با شورای امنیت سازمان ملل متحد کار خواهیم کرد تا تحریم تسلیحاتی تمدید شود، من اطمینان دارم که نتیجه خواهیم گرفت. من اعتقاد دارم که ما تمام ابزارهای لازم را داریم. امیدوارم که بتوانیم آن را به صورت دیپلماتیک حل کنیم.»
به نظر شما در مورد چه ابزاری صحبت می‌کند؟ آیا ایالات متحده هنوز بخشی از برجام برای استفاده از ساز و کار تعریف شده در توافقنامه ایران است؟
افراسیابی:
مقامات فعلی آمریکا نشان داده‌اند که برای اصول و قواعد بین‌المللی احترامی قایل نیستند. حتی متحدان اروپایی خود را هم در این روش یکجانبه‌گرایانه، نادیده می‌گیرند.
نمی‌دانم چرا این کشورها از آمریکا دنباله‌روی می‌کنند در حالیکه آمریکا به طور اساسی به آنها توجهی ندارد. وزیر خارجه آمریکا لیستی از خواسته‌های خود از ایران را ارائه داد و گفت در صورت اجرای آنها می‌توان با ایران به میز گفت‌وگو برگشت اما ایران هم به طور کامل این درخواست غیرمنطقی پمپئو را رد کرد.
پمپئو باید به طور جدی نسبت به این رفتارهای خصمانه‌ای که علیه ایران به کار گرفته است، تامل کند که نه تنها هیچ دستاورد ملموسی در پی نداشته است بلکه آمریکا را در سازمان ملل و جامعه بین‌المللی منزوی کرده است.
من هیچ موفقیت دیپلماتیکی را که آمریکا علیه ایران در سازمان ملل و دیگر نهادهای بین‌المللی به کار گرفته است، نمی‌بینم. آنچه که آمریکا انجام می‌دهد رویکردی نابخردانه علیه ایران است که منطقه را از صلح و امنیت دور می‌سازد.
ترور غیرقانونی سردار سلیمانی دیگر اقدامی بود که باعث افزایش تشنج بین ایران و آمریکا شد. اخیرا گزاشی از گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد دیدیم که این اقدام آمریکا را هم به لحاظ نقض حاکمیت عراق و هم نقض منشور ملل متحد غیرقانونی دانسته است. در حالیکه پمپئو علیه این گزارشگر موضع گرفت و یافته‌های آنها را زیر سوال برد. این نوع از قلدری و تفسیر خودسرانه آمریکا نشان دهنده وجود یک استاندارد دوگانه و خلاء مبانی قانونی و اصول بین‌المللی رفتار آنها است.
متاسفانه هیچ نشانه‌ای از اینکه پمپئو درس آموخته باشد، وجود ندارد و برخلاف این واقعیت‌ها، او لیستی از مفروضات غلط را درباره ایران ارائه می‌دهد که جان بولتون مشاور امنیت ملی سابق ترامپ برای کشاندن او به جنگ و بمباران ایران مطرح می‌کرد.
پمپئو بهتر از بولتون نیست، او بولتون دیگری است که در دولت ترامپ باقی است و همان سیاست‌ها را دنبال می‌کند.
سنبلی:
آمریکا به طور قانونی هیچ ابزاری ندارد. بند 11 قطعنامه 2231 کاملا روشن است. آمریکا به دنبال استفاده از مکانیسم برجام است در حالیکه پیش از این به مشارکت خود در این برنامه پایان داد.
به یاد بیاورید که هیچ یک از اعضای باقی‌مانده برجام، استدلال آمریکا را نپذیرفته‌اند. نشست اخیر شورای امنیت به خوبی نشان داد که آنها در این زمینه با آمریکا هم نظر نیستند. با این حال متاسفانه ما در یک دنیای واقعی و نه در دنیای حقوقی زندگی می‌کنیم.
همه در تئوری، تحریم‌های آمریکا را یکجانبه و غیرقانونی می‌دانند اما در عمل از ترس مجازات‌های آمریکا، آن را اجرا می‌کنند. آمریکا هر کشور یا شرکتی را که بخواهد به قوانین و مقررات بین‌المللی عمل کند، تنبیه می‌کند. این جهانی است که در آن زندگی می‌کنیم.
پمپئو این روزها با تهدید و تطمیع در صدد است بتواند قطعنامه پیشنهادی خود را برای تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران به تصویب برساند. اینکه چقدر موفق شود، روشن نیست و ما مجبوریم منتظر بمانیم و ببینیم.
در سال‌های گذشته، ثابت شده است که سه کشور اروپایی توان مقاومت در برابر آمریکا را ندارند. وقتی آنها با تحریم‌های آمریکا حتی در موضوعات انسانی هم همکاری می‌کنند چرا باید باور کنیم آنها در اجرای محدودیت تسلیحاتی با آمریکا همراهی نکنند؟
تنها دلیلی که اروپایی‌ها نمی‌خواهند تحریم‌ها را تمدید کنند این است که آخرین تیر به برجام خواهد بود و من فکر می‌کنم اگر آنها برجام را از بین ببرند، در آینده هیچ‌گاه نخواهند توانست به چنین توافقی دست یابند. برای امنیت و منافع خود و اندک مانده اعتبارشان اگر بتوانند نمی‌خواهند برجام را از دست بدهند.
درباره کشورهای دیگر عضو شورای امنیت هم باید گفت که به شرایط سیاسی بستگی دارد. الان به نظر سخت می‌آید، نه به خاطر ایران بلکه به خاطر رقابت‌های بین روسیه، چین، آمریکا و دیگران.
ما یک رقابت جهانی داریم. آنچه که در آینده اتفاق خواهد افتاد به چانه زنی و داد و ستد میان آنها بستگی دارد. به خاطر این است که مجبوریم منتظر باشیم و ببینیم چه خواهد شد.
به صورت قانونی، آمریکا ابزاری ندارد اما از نظر سیاسی و اقتصادی، آنها ابزارهایی دارند که می‌کوشند از آنها برای متقاعد کردن دیگران استفاده کنند. همانگونه که آنها درباره تحریم اقتصادی و حتی نیازهای اولیه زندگی انجام دادند.
سوال: وزیر خارجه آمریکا همچنین گفت: «امیدوارم که بتوانیم پنج عضو دائم شورای امنیت را متقاعد کنیم که تمدید تحریم تسلیحاتی یک کار صحیح است، برای تحریم تسلیحاتی نامحدود تا جمهوری اسلامی ایران روش‌های خود را تغییر دهد، ما می توانیم آنها را متقاعد سازیم، من مطمئن هستم که ما یک مبنای قانونی و مسیری را در پیش داریم تا بتوانیم، همانطور که رئیس جمهوری اوباما به ما یادآور شد، بطور یک جانبه همه آن مجازات ها را مجددا اعمال کنیم. ما به تایید کسی احتیاج نداریم.»
آیا فکر می‌کنید آنها می‌توانند سایر اعضای دائم شورای امنیت به ویژه چین و روسیه را متقاعد کنند که تحریم تسلیحاتی را تمدید کنند؟ در مورد اتحادیه اروپا، به ویژه سه کشور اروپایی چطور؟
سنبلی:
همانگونه که اشاره کردم، اروپا از موضع آمریکا تنها به خاطر منافع خود مخالفت می‌کند. روسیه و چین هم موضع مشابهی دارند که دلیل آن رقابت‌های جهانی است که در آن قرار دارند.
پمپئو فعلا در حال کسب حمایت اعضای غیردائم شورای امنیت هم هست. او همچنین در این هفته از اظهارات رئیس جمهوری سابق آورده است که "اگر آمریکا خوشحال نباشد،.. " و می‌گوید که آمریکا اکنون خشنود نیست.
من فکر می‌کنم که او توافق‌ها و پیمان‌های بین‌المللی را بر مبنای خشنودی و خوشحالی می‌بیند در حالی که توافق‌های بین المللی برای خشنودی و خوشحالی کسی نیست بلکه هر کسی باید به آن احترام بگذارد. اگر بخواهیم با توافق‌های بین‌المللی بر مبنای رضایت یا خوشحالی تعامل کنیم، هر کسی می‌تواند این کار را بکند. این نوع گفتمان، امنیت و صلح بین‌المللی را به خطر می‌اندازد.
افراسیابی:
شما از روسیه و چین پرسیدید. وزیران خارجه هر دو کشور به دبیرکل سازمان ملل متحد نامه ارسال کردند که از برجام حمایت می‌کنند و ابتکار آمریکا برای تصویب قطعنامه تمدید ممنوعیت تسلیحاتی ایران را زیر سوال بردند.
روسیه و چین در این مساله بسیار روشن بوده‌اند و ما می‌توانیم بر حمایت آنها در آینده حساب کنیم. نمی‌دانم در حالی که 2 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد با این قطعنامه مخالفند، چگونه آنها می‌خواهند به سمت تمدید این محدودیت‌ها حرکت کنند.
به نظر می‌رسد که تلاش‌های آمریکا شکست خورده است و به همین دلیل است که پمپئو از اقدامات یکجانبه سخن می‌گوید که مبنای قانونی ندارد. آمریکا برای دنبال کردن این هدف خود از هر شیوه قلدری استفاده خواهد کرد اما کشورهای دیگر هم نظر عکس آن را دارند چرا که آن را نوعی رفتارهای اقتدارگرایانه و پیش از تمدن می‌دانند.
من فکر می‌کنم یک باخت برای پمپئو است که جان بولتون هم در کتاب جدیدش به آن اشاره دارد که پمپئو چند بار قصد استعفا داشت به خاطر اینکه برخی می‌خواستند ترامپ را برای دیدار با مقامات ایران از جمله وزیر خارجه متقاعد سازند.
از این رو، فکر می‌کنم پمپئو برای خودش و اینکه باعث انتخاب دوباره ترامپ شود و اینکه برخی نتایج مثبت در سیاست خارجی ارائه دهد که تاکنون هیچ نتیجه‌ای از سیاست خارجی قلدرمآبانه به دست نیاورده است، این تلاش را دارد. از نظر من، پمپئو بدترین وزیر خارجه‌ای است که آمریکا در تاریخ مدرن تاکنون داشته است.
پمپئو در دیپلماسی جهانی، سوء عملکرد داشته است و به رویکرد یکجانبه‌گرایانه خود ادامه می‌دهد که کاملا با موضع اروپا در دیپلماسی چندجانبه در تضاد است.
از سوی دیگر ادعای آنها مبنی بر اینکه ایران تهدیدی برای منطقه است، هم دروغی بیش نیست. ایران ارتباط خوبی با همسایگانش دارد؛ چه آنهایی که مرز مشترک دارد و چه آنهایی که مرزی با آنها ندارد.
در این زمینه می‌توان به ابتکار صلح هرمز (امید) رئیس جمهوری روحانی اشاره کرد که چندین ماه پیش مطرح کرد و ما بازتاب‌های مثبتی از سوی برخی از کشورهای خلیج فارس و ورای آن مشاهده کردیم.
همانگونه که آمریکا به دنبال ایجاد یک بحران ساختگی و شیطانی جلوه دادن ایران است، اکنون می‌کوشند تا محدودیت تسلیحاتی ایران را تمدید کنند. پیش از این هم گفتم در ابتدای تصویب این محدودیت هم هیچ شواهد و مستنداتی وجود نداشت و اکنون هم اینگونه است.
سوال: اگر هریک از سه کشور اروپایی با خواسته آمریکا همراهی کنند، فرجام برجام و اعتبار شورای امنیت سازمان ملل متحد چه خواهد شد؟
افراسیابی:
اگر اروپایی‌ها با خواسته آمریکا همراهی کنند، سازمان ملل را در وضعیت یک اتاق بی‌مصرف قرار خواهد داد. برای اینکه یک قطعنامه 2231 وجود دارد که در بند 25 بر کشورهای عضو تکلیف می‌کند به برجام عمل کنند. از سوی دیگر یکی از مشارکت‌کنندگان تصویب این قطعنامه اکنون دیگران را به عدم اجرای آن وادار می‌سازد.
این به آنارشی و هرج و مرج در سازمان ملل متحد منجر می‌شود.
سنبلی:
کاوه در ابتدای اظهاراتش گفت برجام در یک وضعیت برزخ قرار دارد. وضعیت برزخ تا جایی که می‌دانم برای چیزی است که مرده است. اما به نظر می‌رسد برجام هنوز نمرده است و آنها می‌خواهند آن را با آخرین تیر بکشند.
دلیل آن هم این است که متحدان و شرکای آمریکا در خاورمیانه می‌ترسند ترامپ در انتخابات آبان‌ماه ببازد. عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اسرائیل در ابتدا کوشیدند جلوی برجام را بگیرند و پس از آن هم به دنبال نابود کردن آن برآمدند. حالا هم برای کشتن آن برخاسته‌اند. آنها از اینکه ممکن است ترامپ در انتخابات آبان ببازد و بار دیگر برجام جان بگیرد، می‌ترسند.
درباره اینکه اروپا چقدر موفق می‌شود جلوی کشته شدن برجام را بگیرد باید یادآور شوم که آنها در نگهداشتن واشنگتن برای خروج از برجام در برابر اسراییل و عربستان شکست خوردند. اینکه الان چقدر قوی باشند تا برجام را برای چند ماه آینده سرپا نگهدارند، نمی‌دانم. اما این را می‌دانم که لیست آرزوهای نتانیاهو توسط دولت ترامپ محقق شده است. ممکن است این آخرین موضوع لیست آرزوهای اسرائیلی - سعودی هم محقق شود.
افراسیابی:
اجازه دهید نکته دیگری را اضافه کنم. همانطور که در نامه ظریف به دبیرکل سازمان ملل متحد هم آمده بود، تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران به معنای برداشتن برجام است.
از نظر من، برجام نشانه‌ای برای زندگی جدید به عنوان بخشی از نتیجه برنامه همکاری طولانی مدت ایران و چین است. همچنین باعث تغییر چارچوب‌های بین‌المللی شد که به عنوان نمونه به چین اجازه می‌دهد تا روابط تجاری خود با ایران را شکل دهد. به یاد داشته باشیم چین تنها کشوری بود که برخلاف فشارهای آمریکا به خرید نفت ایران ادامه داد.
همچنین اروپایی‌ها هم به طور رسمی از برجام حمایت می‌کنند همانگونه که جوسپ بورل (هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا) در بیانیه پنجمین سالگرد امضای برجام تاکید کرد که برای حفظ کامل برجام تعهد دارد.
اینها علائم خوبی است که نشان می‌دهد برخلاف خواسته آمریکا و برخی متحدان منطقه‌ای آن، از این توافق حمایت می‌کنند.
همانطور که آقای سنبلی اشاره کرد وضعیت برزخ برای موضوعی است که مرده باشد اما اظهارات نماینده اروپا و خبرهایی که از چین می‌رسد، این مثبت‌نگری را ایجاد می‌کند که پس از پنج سال به بقای برجام و برخاستن آن امیدوار باشیم.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*