واکاوی فرضیه‌های مختلف در پرونده بوئینگ اوکراینی

در ماجرای سقوط بوئینگ اوکراینی خطای انسانی را دلیل اصلی این واقع عنوان کردند و مسئولین هوا فضا گفتند: اپراتور به اشتباه هواپیمای مسافربری را موشک کروز فرض کرده و به آن شلیک کرده است اما چرایی صدور اجازه پرواز به هواپیمای مسافربری در چنین شرایط حساسی همچنان محل سوال و پیگیری رسانه‌هاست و چند روزی است برخی کارشناسان داخلی و همچنین بعضی از رسانه‌های خارجی به طرح سوالات مهمی درباره چگونگی این حادثه قابل تامل پرداخته اند. شواهدی وجود دارد که تلقی نقش جنگ الکترونیک آمریکا در سقوط هواپیمای اوکراینی و جان‌باختن جمعی از هموطنان و اتباعی از دیگر کشورها را تقویت می‌کند. نشان دادن هواپیما به عنوان موشک کروز توسط رادار و قطع ارتباط میان اپراتور سامانه پدافندی با شبکه یکپارچه و موفق نبودن تلاش اپراتور برای برقراری این ارتباط از جمله این قرائن است.

رسانه‌های اصلاح طلب

موضوع سقوط هواپیما را سیاسی یا امنیتی نکنیم

خبرگزاری ایسنا به گفت و گو با بهرام پارسایی سخنگوی کمسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی پرداخته و آورد: خبرگزاری ایسنا: بی تدبیری و بی‌برنامگی سازمان هواپیمایی در موضوع سقوط هواپیمای اوکراینی از روز روشن‌تر است»، درست است که آقای حاجی‌زاده همه گناه‌ها را به گردن گرفت ولی ما می‌دانیم طبق قوانین ایکائو و قوانین داخلی کدام سازمان مقصر است و نباید به این هواپیما اجازه پرواز می‌داد یا باید برایش مسیر امن تعریف می‌کرد. سماجت آن‌ها بعد از این حادثه بر سر این‌که علت سقوط نقص فنی است نیز بسیار شتاب‌زده و غیرحرفه‌ای بود. هرگز نباید با قاطعیت علت سقوط را نقض فنی عنوان می‌کردند. رهبری هم تاکید کردند که جلوی این حوادث گرفته شود؛ این اتفاق زمانی می‌افتد که دسترسی آزاد برای تشخیص اشتباهات رخ داده وجود داشته است. من به سهم خود معتقدم بخشی از خطا از سیستمی است که آن‌جا وجود دارد. تکنولوژی روز دنیا به گونه‌ای است که حتی اگر اپراتور هم خطا کند سیستم خطا نمی‌کند و نوع هواپیما، مسیر، مقصد و سرعت‌اش مشخص است، لذا بخشی از اشکال به سیستم ضد هوایی بر می‌گردد که باید اجازه دهیم در این باره کار کارشناسی انجام شود و کشور سازنده نیز توضیح دهد نباید این موضوع را سیاسی کنیم. رییس جمهور می‌گوید موضوع را دیر فهمیده نمی‌شود پذیرفت که رییس شورای عالی امنیت ملی دیرتر از دیگران متوجه شود چه اتفاقی افتاده است. اینها نکاتی است که باعث افزایش جو بی‌اعتمادی، ناراحتی مردم و سوء‌استفاده از خطاها و بی‌تدبیری‌ها می‌شود. مجلس شورای اسلامی خیلی راحت از کنار اتفاقات متفاوتی که در کشور افتاده رد شده و از ماجرای بنزین گرفته تا حادثه کرمان و سقوط هواپیما به جلسه غیرعلنی بسنده کرده است. متاسفانه مجلس شورای اسلامی به دلایل مختلف به حاشیه رفته است.

همدردی با خانواده جانباختگان آری؛ بهره برداری سیاسی نه

رونامه آرمان ملی در گزارشی نوشت:انصراف عده‌ای از هنرمندان از جشنواره‌های مختلف هنری فجر باعث شد تا بعضا رسانه‌های بیرونی از این اقدام بهره‌برداری سیاسی کرده و به عبارتی به موج سواری روی احساسات مردم بپردازند. این در حالی است که هیچ‌کس با همدردی و همراهی با خانواده جانباختگان مخالف نیست، اما این مساله نباید دستاویزی قرار گیرد که برخی هنرمندان ناخواسته در زمین دیگران بازی کنند. صداوسیما و سلبریتی‌ها در شبکه‌های اجتماعی نیز باید به نحوی عمل کنند که در شرایط حساس فعلی با اظهارات تحریک‌آمیز جامعه را ملتهب نکنند و با سعه‌صدر بیشتری با مسائل برخورد نمایند. سرنگونی هواپیمای اوکراینی با 176 مسافر موجی از اندوه و ناراحتی را در جامعه به‌بار آورد. مخصوصا زمانی که مشخص شد این سرنگونی ناشی از خطای انسانی بوده است. پس از این اتفاق نیز واکنش‌های بسیاری از سوی افراد و اشخاص مختلف نسبت به این مساله صورت گرفت و هر کسی از ظن خود اظهار نظری راجع به این مساله کرد. اما در این میان واکنش هنرمندان به این موضوع نسبت به سایرین که صرفا اعتراض و تسلیت بودکمی فرق می‌کرد. چنانکه طی چند روز گذشته در فضای مجازی هنرمندان به لغو یا انصراف از برنامه‌های در دست اجرای خود پرداخته‌اند. نقطه اشتراک و تلاقی این انصراف‌ها جشنواره فجر در حوزه‌های مختلف بود که از 12 تا 22 بهمن برگزار می‌شود. با این حال اینکه هنرمندان کشور در چنین مسائلی دغدغه‌مند هستند و نسبت به این گونه حادثه ابراز همدردی می‌کنند جای نکوهش ندارد. همدردی با مردم خوب است، اما این امر باید به نحوی صورت گیرد که شرایط سوء برداشت و سوء استفاده بیگانگان را فراهم نیاورد. با این حال باید دید که این مساله چه میزان ناشی از عملکرد مسئولان و تا چه حد نشأت گرفته از نمایش‌های سیاسی است. قدر مسلم رفتار هنرمندان نباید دستاویزی برای تحریک دیگران و تخریب منافع ملی شود. در این میان عملکرد آنها بسیارحساس است. پرسش این است کسانی که امروز به دلیل همدردی و اعتراض به سمت انصراف و کناره‌گیری از جشنواره‌های فجر می‌روند، آیا در برنامه‌های دیگر که برایشان سودی در برداشته باشد، به چنین امری مبادرت می‌ورزند یا اینکه این رویکرد را صرفا در جشنواره و به اسم همدردی به کار می‌گیرند؟ این در حالی است که شهرام ناظری خواننده کشورمان که قرار بود در روزهای پایانی دی‌ماه کنسرت داشته باشد و بلیت‌های کنسرتش چند صد میلیون فروش داشته برای ادای احترام به درگذشتگان حادثه سقوط هواپیما کنسرتش را لغو کرده و تبعات آن را نیز پذیرفته، اما برخی که شاید چندان حضور چشمگیری هم در آثار جشنواره نداشته‌اند صرفا به دلیل همراهی به جمع انصرافی‌ها پیوستند در صورتی که حضور یا عدم حضورشان چندان تغییری در کار جشنواره نخواهد داشت یک موسیقیدان درخصوص موج انصراف هنرمندان از جشنواره اظهارداشت: ما برای تفریح موسیقی درست نمی‌کنیم.

داستان سقوط هواپیمای اوکراینی فقط یک مقصر ندارد

روزنامه اعتماد در مطلبی نوشت:6 روز پس از وقوع حادثه و 96 ساعت پس از مشخص شدن علت آن، رییس‌جمهوری در مراسمی حاضر و درمورد آن سخنرانی کرد. روز چهارشنبه ساعاتی پس از حمله به «عین‌الاسد» پایگاه نظامی امریکایی در عراق، یک هواپیمای اوکراینی با 176 مسافر در آسمان ایران منفجر شد و سقوط کرد. 3 روز بعد ستادکل نیروهای مسلح و رییس‌جمهوری در بیانیه‌ای علت این اتفاق را خطای انسانی دانسته و درمورد آن به بیان توضیحاتی پرداختند. با این حال ماجرا پیچیده‌تر از آن بوده و هست که به خطای اپراتور اکتفا شود. ابهام‌ها و پرسش‌ها تمامی ندارد و مسوولان ذی‌ربط نیز به تمامی این موارد پاسخ نداده‌اند. مسوولان همگی اذعان دارند که پرسش‌ها و ابهام‌ها بسیار است و مستلزم پاسخگویی. مساله‌ای که روز گذشته حسن روحانی، رییس‌جمهوری نیز در همایش تجلیل از نمونه‌های ملی بخش کشاورزی به آن اشاره و تاکید کرد. رییس‌جمهوری قول داد که پاسخ همه ابهامات به مردم داده‌شود و البته اشاره کرد که «من به دلیل آشنایی کم و بیش که با مساله پدافند هوایی دارم عرض می‌کنم، در این داستان نمی‌تواند فقط یک فرد مقصر باشد. نه اینکه تنها یک نفر که دکمه را فشار داده مقصر بوده، دیگرانی هم هستند و می‌خواهم این مساله با صداقت برای مردم بیان شود.» او همچنین پرسش‌هایی را مطرح و تاکید کرد: «مردم ما این را می‌دانند که این حادثه از روی اشتباه و سهو صورت گرفته اما چه کسانی دخیل بودند و چه شرایطی پیش آمد که این سهو انجام گرفت؟ این درست است که در این ایام ریشه همه غم‌ها به امریکا برمی‌گردد. امریکا بود که جو را ملتهب و شرایط را غیرعادی کرد، تهدید کرد و عزیز ما را از ما گرفت؛ اینها همه درست است اما دلیل بر آن نمی‌شود که ما در این حادثه به تمام ریشه‌های مساله نپردازیم.» رییس‌جمهوری معتقد است پشت این سهو صورت گرفته احتمالا علل و عواملی عمدی وجود دارد. جالب آنکه همزمان با سخنرانی رییس‌جمهوری در یک همایش کشاورزی در مورد سقوط هواپیمای اوکراینی، از علیرضا زاکانی، نماینده اصولگرای سابق مجلس نیز که دست‌کم در 6 سال گذشته در هیچ موردی با دولت و دولتی‌ها موافق نبوده، ویدیویی منتشر شد که در آن درباره سقوط هواپیما اظهارنظر می‌کند. روی تصویر این ویدیو درج شده که زاکانی به پرسش‌های برخی دانشجویان در قم پاسخ می‌دهد و وقتی از او نظرش را در مورد سقوط هواپیمای اوکراینی می‌پرسند، به «نفوذ» اشاره می‌کند و معتقد است که ماجرا چیزی بیشتر از یک اشتباه سهوی است. او گفته 3 فرضیه محتمل است.

چرا هواپیماها برای مسافران چتر نجات ندارند؟

تارنمای همشهری آنلاین در گزارشی آورد:وقتی یک چترباز می‌پرد، هواپیما حدودا 80 تا 110 مایل در ساعت سرعت دارد. علاوه بر آن، وقتی چتربازی از هواپیما می‌پرد، ارتفاع آن حدودا بین 10 تا 13 هزارپایی است، در حالی که چتربازانی که از جایگاه ثابتی می‌پرند، ارتفاعی 3500 پایی دارند که در مقایسه با هواپیما بسیار پایین است. این را نیز باید بدانید که چتربازان مبتدی سقوط آزاد از هواپیما، معمولا با دو مربی کار می‌کنند و به‌تنهایی این کار را انجام نمی‌دهند. حتی آن‌هایی که از نقطه ثابت با چتر می‌پرند، حداقل یک آموزش چهار ساعته می‌بینند و در بیشتر مواقع، دفعات اول به همراه شخصی که به اصطلاح به او کمکی می‌گویند پرواز می‌کنند؛ کار ساده‌ای نیست. زمانی که یک چترباز از هواپیما می‌پرد، این کار را تنها یا در گروهی کوچک انجام می‌دهد. زمانی که این گروه بخواهند از هواپیما بپرند، باید فاصله‌ای بین 200 تا 500 متر داشته باشند؛ معمولا این‌طور حساب می‌شود که فردی که اول پریده، باید 45 درجه پشت هواپیما باشد و چندین ثانیه از فرد دوم فاصله داشته باشد. چتربازان حرفه‌ای همچنین ممکن است ریسک بیشتری بکنند. آن‌ها که احتمال دارد در ارتفاع 15 هزار پایی بپرند، ممکن است به هیپوکسی (کمبود اکسیژن) دچار شوند که بسیار خطرناک است. همچنین برخی از چتربازانی که در این ارتفاع می‌پرند، با خود کپسول اکسیژن حمل می‌کنند. علاوه بر آن، هر چتر نجات هواپیما حدودا 19 کیلوگرم وزن دارد و البته گران‌قیمت نیز است. یکی از محبوب‌ترین هواپیماهای تجاری یا مسافربری خانواده بویینگ 737 است. مثلا بوئینگ 800-737 می‌تواند حدودا 200 نفر را از جمله کادر پرواز در خود جای دهد. با این‌که سرعت‌ها متفاوتند، اما این بویینگ می‌تواند حدودا 600 مایل در ساعت در ارتفاع 35 هزار پایی پرواز کند. این سرعت و ارتفاع با هم کار را برای پریدن با چتر بسیار سخت می‌کند. از آنجا که چهار ساعت تمرین فقط برای سوار شدن به یک هواپیما غیر قابل انجام است، اگر بخواهند برای مسافران چتر نجات هواپیما تهیه کنند، مسافران مجبور به خواندن دقیق و اجرای دستورالعمل‌های پرش با چتر از جمله چگونگی پوشیدن چتر نجات و زمان دقیق باز کردن آن هستند. همه در درک دستورالعمل‌های دقیق و فنی خوب نیستند و همه به‌راحتی جزئیات را به یاد نمی‌آورند. حالا فکر کنید که آن‌ها در شرایطی نظیر پایین رفتن یا سقوط هواپیما قرار بگیرند و مجبور شوند که در چند ثانیه آن را پوشیده و کارهای لازم را انجام دهند؛ عملا نشدنی است.

در ماجرای سقوط هواپیمای اوکراینی به مرور مسائل روشن‌تر می‌شود

خبرگزاری ایلنا به گفت و گو با سردار محمدرضا یزدی فرمانده سپاه محمد رسوال‌الله پرداخته و آورد:سردار محمدرضا یزدی در پاسخ به این سوال که بدخواهان جمهوری اسلامی ایران پس از حادثه سقوط هواپیما مدعی هستند ایران نباید موشک داشته باشد. این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: اینکه کسی بگوید ایران توان کنترل موشک‌های خودش را ندارد، آن‌هایی که متخصص امر هستند می‌دانند که ما چگونه توان کنترل داریم و می‌دانند که ما چگونه نقطه زدیم. طعم تلخ این اتفاق را آمریکایی‌ها چشیده‌اند، داعش طعم تلخش را چشیده است، منافقین و افرادی هم که می‌خواستند ضربه بزنند طعمش را چشیده‌اند. آمریکایی‌ها هم اطمینان دارند که ما هرجا بخواهیم نقطه می‌زنیم. از این مساله اطمینان دارند که جرات نمی‌کنند کاری کنند. ولی اینکه کسی بگوید امکان خطای انسانی دیگری نیست، همه سیستم‌های دنیا ازجمله سیستم ما به دنبال این هستند که هیچ‌گونه خطای انسانی صورت نگیرد. در این ماجرا هم انشاالله به مرور مسائل روشن‌تر خواهد شد.

در سقوط هواپیمای اوکراینی فقط یک‌نفر مقصر نیست

روزنامه تعادل در گزارشی به سخنان رییس جمهور پرداخته و آورد:رییس‌جمهور با بیان اینکه لازم می‌دانم غم این ایام را یک بار دیگر به ملت بزرگ ایران تسلیت بگویم، گفت: غم از دست دادن سرداری شجاع در منطقه و جهان، غم عزیزانی در کرمان که در تشییع سردار حضور داشتند و غم بسیار بزرگ و سهمگین سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی که 176 نفر را به کام مرگ کشاند. رییس‌جمهور از تلاش‌های فراوانش برای روشن شدن ابعاد سقوط هواپیما سخن گفت و افزود: از لحظه‌ای که احتمال دادم سقوط هواپیما به صورت طبیعی و عادی نباشد تلاش فراوانی کردم که دوره بررسی و تحقیق، کوتاه شود تا بدانیم هواپیما چگونه سقوط کرد. او تاکید کرد: همکاری‌های خوبی از طرف نیروهای مسلح که تنها مسیر ما برای یافتن حقیقت بود، انجام شد و بلافاصله بعد از آنکه برای من مشخص شد یک خطای بسیار دردناک و نابخشودنی انسانی اتفاق افتاد، به مسوولان امر اعلام کردم که بلافاصله به مردم اطلاع دهند. قول می‌دهم دولت با تمام امکاناتش پیگیر حادثه سقوط هواپیمای مسافربری باشد و قوه قضاییه با یک قاضی ویژه دنبال رسیدگی سریع به ابعاد آن باشد. قوه قضاییه باید یک دادگاه ویژه با یک قاضی عالیرتبه و چندین کارشناس برای پرونده سقوط هواپیما تشکیل دهد. این یک پرونده عادی و معمولی نیست و همه دنیا به این دادگاه نگاه می‌کنند. او بیان کرد: به خانواده‌های جان‌باختگان ایرانی و خارجی تسلیت می‌گویم و همانطور که با رهبران و مسوولان آن کشورها صحبت کردم، قول می‌دهم دولت با تمام امکاناتش پیگیر مساله سقوط هواپیما باشد. رییس‌جمهور با قدردانی از همکاری خوب نیروهای مسلح در روشن شدن علت سقوط هواپیمای اوکراینی، تاکید کرد: دولت تا کشف همه جوانب امر، مجازات افراد دخیل در این حادثه و اطمینان بخشی به مردم برای جلوگیری از تکرار این مساله، به تلاش‌هایش ادامه می‌دهد. رییس‌جمهور گفت: وزیر راه، مسوولان دولتی، استانداران در کنار این عزیزان قرار بگیرند. من به عنوان یک پدر احساس می‌کنم غم از دست دادن جوان نخبه سطح بالای تحصیل کرده که سرمایه کشور بوده، چه قدر سخت است. روحانی بیان کرد: اینکه نیروهای مسلح با صراحت لهجه خطا را اعلام و قبول کردند گام اول خوبی بوده است. من به دلیل آشنایی کم و بیش که با پدافند هوایی دارم عرض می‌کنم که نمی‌تواند فقط یک فرد مقصر باشد. در این میان دیگرانی هم هستند. من می‌خواهم این مساله با صداقت برای مردم بیان شود. مردم ما می‌دانند این حادثه از روی اشتباه و سهو صورت گرفته، اما چه کسانی دخیل بودند که این سهو انجام گرفت؟ راست و درست است که در این ایام ریشه همه غم‌ها به امریکا باز می‌گردد؛ امریکا بود که تحریم کرد، امریکا بود که شرایط را متشنج کرد، امریکا بود که عزیز ما را ترور کرد اما این دلیل نمی‌شود در این مساله به همه جوانب نپردازیم. وی یادآور شد: سوال دیگر برای مردم این است که از زمان روشن شدن علت سقوط تا اعلام آن زمانی طولانی بوده است؟ یک الی دو روز طول کشیده یا چند ساعت بوده است؟ این هم مساله‌ای است که می‌خواهم به همه توضیح دهند. پروسه چهارشنبه صبح تا جمعه عصر که به جلسه فوق‌العاده شورای امنیت ملی رسید به همه گفته شود. روحانی گفت: حادثه فقط 176 نفر عزیز از دست رفته نیست؛ بحث امنیت فضای ایران است، این موضوع برای مردم ما و دنیا مهم است.

رصد رسانه های اصولگرا

سقوط هواپیمای اوکراینی، آبی که غرب به دنبال گل‌آلود کردن آن بود

باشگاه خبرنگاران جوان به گفت و گو با مجتبی ذوالنوری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس پرداخته و آورد: اول اینکه موشکی که اصابت کرده مانند موشک‌های بزرگ و سنگین نبوده که هواپیما را ساقط کند، بلکه موشک ریزی بود که اصابت آن حتی برای خود خلبان هم احتمالا مشخص نبوده است؛ باشگاه خبرنگاران جوان: چهار گمانه درباره سقوط هواپیمای اوکراینی وجود داشت که باید مورد بررسی قرار می‌گرفت و قطعا یکی از این گمانه‌ها باید ثابت می‌شد. بنابراین اینکه واقعا بدانند موشک به هواپیما اصابت کرده یا خیر نیاز به بررسی داشت، گمان دوم این بود که نقص فنی در هواپیما وجود داشته و موتور آن آتش گرفته بود. گمانه سوم هم این است که خطای انسانی در کادر پروازی، مهندسین پرواز، چک قبل از پرواز، خلبان و کادر هواپیما اتفاق افتاده باشد و گمانه چهارم این بود که ممکن است خطای انسانی توسط پدافند اتفاق افتاده باشد که باید بررسی می‌شد. اما معمولا برای بررسی‌ها چون باید تیم‌های تخصصی تشکیل شود، صحنه دیده شده و اسناد و مدارک و مکالمات چک شود زمان می‌برد که در کم‌ترین فرصت یعنی ظرف 48 ساعت ستاد کل نیروهای مسلح توانست این برررسی‌ها را انجام دهد و طبیعتا یک مشورت داخلی و هماهنگی‌هایی در درون خودشان و شورای عالی امنیت ملی زمانی را نیاز داشت که این موضوع را بررسی کنند و نتایج و گزارش را استماع کرده و تصمیم‌گیری کنند.

هواپیمای اوکراینی 30 ثانیه قبل از اصابت موشک ارسال سیگنال را متوقف کرده بود

روزنامه عصر ایرانیان نوشت:روزنامه نیویورک‌تایمز در آخرین گزارش خود درباره جزئیات سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی در ایران ادعا کرد: بررسی کارشناسان نشان می‌دهد هواپیما 20 تا 30 ثانیه قبل از اصابت موشک ارسال سیگنال را متوقف کرده بود. به گزارش خبرنگار اقتصاد بین‌الملل خبرگزاری فارس، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در آخرین گزارش خود درباره سقوط هواپیمای اوکراینی در ایران به دلیل اصابت موشک پدافندی به صورت لحظه به لحظه از زمان حمله بزرگ ایران به پایگاه عین الاسد آمریکا در عراق تا لحظه سقوط هواپیما پرداخته است. این روزنامه ادعا کرده است: بررسی اطلاعات پرواز، جزیات رهگیری هواپیمای مذکور، و فیلم‌های موجود از اصابت موشک به هواپیما نشان می‌دهد که هواپیمای اوکراینی 20 تا 30 ثانیه قبل از اصابت موشک، مخابره سیگنال شناسایی را متوقف کرده است. ایان پتچنیک، سخنگوی مؤسسه رهگیری خطوط پروازی فلایت رادار 24، که به صورت شبانه‌روزی موقعیت مکانی و جزئیات پرواز هواپیماهای مسافری در سراسر جهان را به صورت زنده ارائه می دهد و از جمله معتبرترین مؤسسات در این زمینه است، می‌گوید: هواپیماهای تجاری و مسافربری خود را از طریق مخابره دائمی سیگنال شناسایی به رادارهای فرودگاه‌هی و سامانه‌های پدافندی معرفی می‌کنند که این سیگنال از طریق یک دستگاه به نام ترانس‌پاندر که در هواپیما نصب شده است، به صورت دائم مخابره می‌شود. نیویرک تایمز در گزارش ویدئویی که از این حادثه منتشر کرده نیز مجددا ادعای خود را تکرار کرده می‌گوید هواپیمای اوکراینی 20 تا 30 ثانیه قبل از اصابت موشک مخابره این سیگنال شناسایی را متوقف کرده است. جان کاکس، خلبان و کارشناس سوانح هوایی و مدیرعامل مؤسسه سیفتی آپریتینگ سیستمز، می‌گوید: نرم‌افزار سامانه پدافندی تور از طریق رادار، تشخیص عینی یک هواپیما و همچنین استفاده از سیگنال ترنس پاندر برای شناسایی هواپیماها، پرنده‌ها و اهداف احتمالی استفاده می‌کند. در صورتی که سیگنال شناسایی هواپیما اشتباه باشد و یا اینکه برای یک پرنده هیچ سیگنالی مخابره نشود نرم افزار سیستم تور اعلام خطر می‌کند. وی می‌گوید: از اینجا به بعد موشک از طریق رادار هدایت شده و زمانی که به نزدیک هدف می‌رسد منفجر می‌شود و ترکش‌های زیادی را به هدف می‌زند. معمولا پس از شلیک نخستین موشک، یک موشک دیگر نیز توسط سامانه به سمت هدف و برای حصول اطمینان از اصابت راهی می‌شود. سامانه پدافندی تور یک سامانه موشکی متحرک است که به 8 موشک مجهز است. این سامانه می‌تواند بدون نیاز به اتصال به دیگر سامانه‌های پدافند هوایی به صورت مجزا عمل کند. سامانه تور هم رادار تشخیص اهداف دارد و هم از یک سامانه شلیک موشک برخوردار است. در دهه 1970 میلادی این سامانه توسط شوروی و برای دفاع در برابر اهداف هوایی در ارتفاع پایین و متوسط ساخته و توسعه داده شد. روسیه در سال 2005 و در قالب یک قرارداد دفاعی یک میلیارد دلاری سامانه تور را برخلاف میل آمریکایی‌ها به ایران فروخت که البته روس‌ها این سامانه را به چند کشور دیگر نیز فروخته‌اند. بنابر این گزارش، پیش از بررسی‌های دقیق اطلاعات جعبه‌های سیاه هواپیما و دیگر اطلاعات فنی مرتبط با آن، در کنار بررسی دقیق اطلاعات ثبت شده رادار سامانه پدافند هوایی و موشک، هر نوع اظهار نظر تنها یک ادعا محسوب شده و نمی‌توان درباره آن به صورت قطعی قضاوت کرد.

احتمال نفوذ یا جنگ الکترونیک در سقوط هواپیمای اوکراینی

خبرگزاری آنا در گزارشی آورد: سردار علی عبداللهی در برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره ابعاد حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی اظهار کرد: یکی از پیچیده ترین سیستم های دفاعی کشور پدافند هوایی است. بخش‌های زیادی در این بخش دخیل هستند که باید با هم هماهنگ شوند. وی با بیان اینکه از طرفی هم اهداف هوایی شرایط مختص خود را دارند و در حقیقت مختصات سه بعدی دارند، افزود: مجموع این متغیرها دفاع هوایی را پیچیده می‌کند و کار در این حوزه سرعت بالایی را می‌طلبد. هر رده‌ای که گزارش می‌دهد باید برایش گزارش محرز شود. طبیعتا بررسی اولیه زمان می‌برد. حدود ساعت 7 بعد از ظهر به ستاد کل نیروی‌های مسلح اطلاع دادند که این اتفاق رخ داده و ستاد کل بازرسان فنی را فراخوانی کرد ساعت 8 این افراد جمع شده و تا ساعت 10 توجیه شدند. ساعت 10 شب چهارشنبه به ماموریت اعزام شدند. حوزه ماموریت و بررسی این افرادزیاد بود و باید با تمام افرادی که در این پروسه نقش داشتند صحبت می کردند که حدود 38 ساعت طول کشید و بعد از ظهر روز جمعه گزارش بخش‌های مختلف آماده شد و غروب روز جمعه تحقیقات جمع بندی شد و ستاد کل درخواست جلسه اضطراری از شورای عالی امنیت ملی کرد تا برای اعضای شورا هم موضوع محرز شود. ساعت 10 شب جلسه شورا تشکیل و ساعت 12 جمعه شب گزارش تهیه و شنبه به ملت عزیز اعلام می شود. به اعتقاد کارشناسان این بررسی در سریع‌تر زمان ممکن انجام شده است. ما در سیستم چیزی نداریم که کسی بخواهد خبری را بیرون بدهد اخبار باید در سلسله مراتب قرار گیرد و در صورت تأیید منتشر شود. مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری از نگاه خودشان مطالبی را بیان کردند. وقتی هواپیما موتورش دچار آتش سوزی می شود هفتاد درجه گردش به راست می کند این از دیدگاه خلبانی این است که هواپیما دچار نقص فنی شده و می خواهد فرود بیاید. در آن زمان سامانه های دفاع هوایی ما در آماده باش 100 در صد بودند ولی این به مفهوم درگیری نیست. ما در هشت سال دفاع مقدس در حال جنگ بودیم اما در تمام این مواقع حالت پرواز ممنوع نبود. وقتی مرکز راداری ما اعلام وضعیت قرمز می کرد در چنین حالتی پروازهای عادی قطع می‌شود چون در آن زمان سیستم‌های دفاع هوایی آتش به اختیار هستند اما در این موضوع سیستم های ما آتش محدود بودند و باید برای شلیک دستور می گرفتند. لذا ما باید حمله را کاملا تشخیص دهیم تا اعلام پرواز ممنوع کنیم. یک گزارشی از سیستم فرماندهی کنترل مبنی بر شلیک موشک‌های کروز از جنوب کشور به مرکز منطقه‌ای پدافند اعلام می‌شود. موشک کروز در ارتفاع پایین حرکت می‌کند و این که بشود در همه نقاط موشک کروز را کشف کرد شاید ممکن نباشد و برای این امر دیده بان هایی در برخی نقاط پیش بینی کرده‌ایم. بعد از مدتی مرکز مربوطه سوال می‌کند که این موضوع چه شد که اعلام می‌کنند وضعیت قرمز منتفی است

چرایی سقوط هواپیمای اوکراینی

سایت خبری مشرق در گزارشی به چرایی سقوط هواپیمای اوکراینی پرداخته و آورد:هواپیماهای تجاری و مسافربری از طریق مخابره دائمی سیگنال شناسایی به رادارهای فرودگاهی و سامانه‌های پدافندی خود را معرفی می‌کنند. این سیگنال‌ها از طریق دستگاهی به نام "ترانسپوندر" که در هواپیما نصب شده است به صورت دائمی مخابره می‌شود. خاموش شدن دستگاه "ترانسپوندر" هواپیما را به یک هدف غیر قابل تشخیص برای سامانه‌های پدافندی تبدیل می‌کند و احتمال اینکه سامانه‌های پدافندی آن را به عنوان هدف تشخیص داده و به سمت آن شلیک کنند، محتمل می‌کند. نیویورک تایمز" ویدئویی درباره خاموش شدن دستگاه "ترانسپوندر" و توقف مخابره سیگنال شناسایی بوئینگ 752 اوکراینی منتشر کرده است. در این ویدئو مشخص می‌شود که هواپیمای اوکراینی 30 ثانیه قبل از برخورد موشک سپاه، سامانه مخابره سیگنال شناسایی‌اش خاموش شده است. سردار حاجی زاده در توضیحاتی گفت: "چندین مرحله به سامانه‌ها اعلام می‌شود که شرایط جنگی است و چند موشک کروز به سمت کشور شلیک شده و آماده باشند. " خاموش شدن سیگنال شناسایی هواپیما و ارسال مکرر هشدار شلیک کروز، مکمل یکدیگر برای وادار شدن اپراتور به اشتباه می‌شوند. اگر مطالب فوق را به عنوان قطعات یک پازل کنار هم قرار دهیم و این موضوع را هم در نظر بگیریم که هواپیماهای بوئینگ آمریکا این قابلت را دارند که در صورت لزوم، از طریق شرکت سازنده نیز هدایت گردند؛ آنگاه پازل دخالت آمریکا و جریان نفوذ در وادار شدن اپراتور به اشتباه کامل می‌شود. با این شرایط مخالفت با درخواست سپاه برای توقف پرواز هواپیماها در شرایط جنگی بسیار پرمعنا می‌گردد و شائبه‌ای بسیار جدی بوجود می‌آورد. شاید لزوم اصرار بر پرواز هواپیماها، قطعه اصلی پازل بوده که بدون آن سناریو موفق نمی‌گردیده است.

نیویورک‌تایمز: رادار بوئینگ قبل از حادثه از کار افتاده بود

روزنامه وطن امروز در گزارشی نوشت: تشکیل کارگروه سه‌جانبه ایران، کانادا و اوکراین برای بازخوانی جعبه سیاه بوئینگ و شناسایی پیکر 100 جان‌باخته این حادثه از مهم‌ترین اخبار فاجعه سقوط هواپیمایی اوکراینی در روز گذشته بود. نشریه آمریکایی نیویورک‌تایمز مدعی شد ارتباط راداری هواپیمای اوکراینی 20 تا 30 ثانیه پیش از حادثه قطع شده بود. این رسانه نوشت: «اطلاعات و ویدئوهای مسیر پرواز و نیز اصابت موشک ایران به هواپیمای اوکراینی نشان می‌دهد ارتباط راداری این هواپیما 20 تا 30 ثانیه پیش از هدف قرار گرفتن قطع شده بود». این در حالی است که سخنگوی «فلایت رادار 24» وب‌سایت اینترنتی سوئدی که موقعیت پروازهای مسافری را به صورت زنده و روی نقشه نمایش می‌دهد، می‌گوید: «هواپیماهای غیرنظامی دائما خود را با ارسال سیگنال‌های رادیویی از طریق فرستنده هواپیمای در حال پرواز معرفی می‌کنند». «جان کاکس» مدیر پیشین انجمن ایمنی هوافضای آمریکا و محقق تصادفات هوایی و خلبان سابق درباره سامانه پدافندی که هواپیمای اوکراینی را هدف قرار داد، گفت: «سیستم نرم‌افزاری سامانه تور مجهز به رادار و شناسایی بصری هواپیما و همچنین سیگنال‌های ارسال شده از فرستنده مجهز است؛ در صورتی که اطلاعات ارسال شده از هواپیما نادرست باشد یا هواپیمایی اطلاعات را ارسال نکند، سیستم اعلام «تهدید» می‌کند». وی در بخش دیگری گفت: «موشک‌های سامانه تور از طریق رادار فعال می‌شود و هنگامی که به هدف نزدیک شود، منفجر شده و قطعات مرگباری را آزاد می‌کند و معمولا موشک دوم بلافاصله پس از شلیک اولین موشک شلیک می‌شود». * تشکیل کارگروه سه‌جانبه ایران، کانادا و اوکراین با ورود کارشناسان بررسی سانحه کشور کانادا به ایران، اولین جلسه سه‌جانبه (ایران، اوکراین و کانادا) صبح دیروز در سازمان هواپیمایی کشوری دیروز تشکیل شد. حسن رضایی‌فر، رئیس کمیسیون بررسی سانحه بوئینگ 737 اوکراینی در این باره گفت: با ورود تیم بررسی سانحه کانادایی به ایران، کارگروه ویژه‌ای برای بررسی جعبه سیاه با حضور تیم‌های ایران، کانادا و اوکراین تشکیل شده است. وی افزود: تیم کانادایی نیز به ایران آمده تا موضوع بازخوانی جعبه‌سیاه را با همراهی تیم بررسی سانحه ایرانی و اوکراینی انجام دهند. در این باره کارگروه ویژه‌ای برای بررسی نوار مکالمات خلبان و نوار پارامترهای موتور در جعبه سیاه با حضور تیم‌های ایران، کانادا و اوکراین تشکیل شده است. رئیس کمیسیون بررسی سانحه بوئینگ 737 اوکراینی در پاسخ به این سوال که آیا بازخوانی اطلاعات جعبه‌سیاه در کشور خودمان انجام می‌شود یا جعبه سیاه به فرانسه می‌رود؟ توضیح داد: اجازه بدهید در این باره هیچ صحبتی فعلا نداشته باشم اما جعبه سیاه (FDR&CVR) همین‌جا در دفتر خودمان مقابل چشم‌مان است. تیم کانادایی هم به ایران آمده است اما هنوز به هیچ توافقی در این باره نرسیده‌ایم، به هر حال شرایط فرق کرده است و منتظر تصمیم‌گیری مسؤولان اصلی کشور هستیم. * شناسایی پیکر 100 جان‌باخته سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد پیکرهای 100 نفر از جان‌باختگان حادثه سقوط هواپیما شناسایی شده است. با انجام مراحل تشخیص هویت و تطبیق پروفایل‌های ژنتیکی پیکرهای قربانیان سقوط هواپیمای اوکراینی با خانواده‌های‌شان، تعداد اجساد شناسایی شده به 100 نفر رسید. گفتنی است مرکز تشخیصی و آزمایشگاهی اداره کل پزشکی قانونی استان تهران به محض شناسایی و تعیین هویت با بستگان قربانیان برای تحویل پیکرها تماس می‌گیرند. در حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی 176 نفر جان خود را از دست دادند که 147 نفر آنها ایرانی و مابقی، اتباع خارجی بودند.

تحولات جدید در پرونده بوئینگ اوکراینی

روزنامه خراسان در گزارشی نوشت:موضوع هواپیمای اوکراین را دنبال خواهم کرد و به مردم گزارش خواهیم داد رئیس جمهور با قدردانی از همکاری خوب نیروهای مسلح در روشن شدن علت سقوط هواپیمای اوکراینی، تاکید کرد: دولت تا کشف همه جوانب امر، مجازات افراد دخیل در این حادثه و اطمینان بخشی به مردم برای جلوگیری از تکرار این مسئله، به تلاش‌هایش ادامه می دهد. وی تاکید کرد: من به عنوان نماینده ملت ایران و رئیس جمهور این مسئله را دنبال خواهم کرد و در مراحل بعدی به هر نتیجه ای برسیم به مردم خبر خواهیم داد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی روز گذشته در ابتدای سخنان خود در همایش تجلیل از نمونه های ملی بخش کشاورزی، با تسلیت مجدد به مردم ایران برای غم از دست دادن سرداری شجاع و فداکار در میدان امنیت کشور و منطقه، عزیزانی در کرمان و غم سهمگین سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی، اظهارکرد: پرونده هواپیمای اوکراینی، یک پرونده عادی و معمولی نیست و قوه قضاییه برای رسیدگی به موضوع، دادگاهی ویژه با قاضی عالی رتبه تشکیل دهد. رئیس جمهور تاکید کرد: مسئولان مرتبط در پرونده این هواپیما، باید همه مراحل را از صبح چهارشنبه تا جلسه شورای عالی امنیت ملی برای مردم توضیح دهند. روحانی با بیان این که «از لحظه ای که احتمال دادم سقوط هواپیمای اوکراینی طبیعی و عادی نباشد، تلاش فراوانی کردم دوره بررسی و تحقیق کوتاه شود تا دقیقا بدانیم این هواپیما چگونه سقوط کرده است»، افزود: از طرف نیروهای مسلح که تنها مسیر ما برای یافتن حقیقت در این بخش بود، همکاری های خوبی انجام گرفت و بلافاصله بعد از آن که برای من مشخص شد یک خطای بسیار دردناک و نابخشودنی انجام شده، در همان لحظه به مسئولان امر اعلام کردم بلافاصله به مردم اطلاع دهند. رئیس جمهور با تاکید بر این که «این مسئله، مسئله بسیار مهمی است»، افزود: قوه قضاییه باید یک دادگاه ویژه با یک قاضی عالی رتبه و ده ها کارشناس تشکیل دهد. این یک پرونده عادی و معمولی نیست و تمام دنیا به این دادگاه ما نگاه خواهند کرد. وی گفت: همچنین به همه اعضای دولت توصیه می کنم در کنار این خانواده های عزیز برای رفع مشکلات آنان باشند و از مردم عزیز ایران می خواهم در کنار این عزیزان همدردی ارزشمندی را چه در تهران چه در شهرستان ها داشته باشند. البته حدود 100 نفر از عزیزان جان باخته از تهران و بقیه از شهرستان ها بودند. وزیر راه، مسئولان دولتی، استاندارها و همه در کنار این خانواده ها قرار بگیرند.

ملت ایران اجازه فرصت‌طلبی آمریکا در ماجرای سقوط هواپیما را نمی‌دهد

روزنامه عصر ایرانیان در گزارشی نوشت:عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه حادثه تلخ سقوط هواپیما همه ملت را داغدار کرد، گفت: همین ملت دنبال ترمیم این زخم است و به دولت آمریکا که وجودش آلوده به دشمنی با ملت ایران است، اجازه نمی‌دهد تا این زخم را عفونی کند. به گزارش فارس، در پی حادثه ناگوار برای هواپیمای اوکراینی، شب گذشته عضو شورای‌عالی امنیت ملی در خانه شهید محمد امین جبلی از شهدای حادثه سقوط بوئینگ 737 حاضر شد و با خانواده این شهید گفتگو کرد. گفتنی است محمدامین جبلی، دانشجوی برتر پزشکی دانشگاه تورنتو کانادا بود و پدر وی نیز محمد جبلی، فوق تخصص قلب و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. این پدر باعث افتخار است عضو شورایعالی امنیت ملی با عرض تسلیت و دلجویی از خانواده مرحوم محمد امین جبلی، دغدغه پدر این شهید را باعث افتخار دانست و گفت: باعث افتخار است پدری که فرزند عزیز خود را در این حادثه تلخ از دست داده است، امروز اینچنین دغدغه‌مند نظام و انقلاب و حفظ حرمت پاسداران امنیت کشور است. جلیلی با اظهار تاسف از وقوع حادثه سقوط هواپیمای مسافربری و جان باختن تعدادی از هموطنان و مسافران این پرواز، عنوان کرد: حادثه تلخ هواپیمای مسافربری همه‌ی ملت را داغدار کرد اما همین ملت دنبال ترمیم این زخم است و به دولت آمریکا که وجودش آلوده به دشمنی با ملت ایران است، اجازه نمی‌دهد تا این زخم را عفونی کند. استاد خارجی‌اش گفت اگر مسلمانان اینطور هستند، باید در شناخت اسلام تجدید نظر کنیم در ادامه سخنان پدر شهید جبلی را در این دیدار می‌خوانید: وقتی پسرم قصد عزیمت به فرودگاه را داشت لباس خاکی به تن داشت؛ مادرش به او گفت لباست را عوض کن! با این اتفاقاتی که افتاده و محاسنی که تو داری کمی احتیاط کن که در خارج از کشور برایت مشکل نشود؛ حتی من نیز به او گفتم شلوار لی بپوش اما او به جلوی آینه رفت و با خنده میگفت شبیه شهدا شده‌ام و همینطور خوب است. به او گفتم بابا خیلی نور بالا میزنی! هوای خودت را داشته باش. حتی در فرودگاه یکی از دوستانش که به بدرقه آمده بود به او گفت حرف مادرت را گوش میکردی و لباس دیگری میپوشیدی؛ با خنده در جواب به دوستش گفت اگر زیاد اصرار کنید گوشه لباس خاکی‌ام می‌نویسم شهید قاسم سلیمانی! تا همان روز آخر میگفت من هنوز عزادار سردار سلیمانی هستم؛ مادرش به او گفت حالا نرو، ممکن است جنگ بشود؛ پسرم گفت اگر جنگ شد، اولین نفری که برمیگردد من هستم؛ این پسر با این روحیه رفت. من این بچه های امروز را با زمان خودمان مقایسه میکنیم و میبینم اینها به سرعت از ما سبقت گرفتند؛ در جبهه ما دل به دریا میزدیم اما اینها از ما جلوتر زدند؛ خوشا به سعادتشان. با خود یک جانماز و مهر کربلا برد و گفت این تربت را به عنوان سکینه دل و آرامش قلبم میبرم.

• اوکراین
• امریکا
• بوئینگ
• سازمان هواپیمایی کشوری
• ستاد کل نیروهای مسلح
• کربلا
• سردار حاجی زاده
• موشک کروز

• پیدا و پنهان سقوط