امیرعبداللهیان: پنجره دیپلماسی باز است
وزیر خارجه ایران در حاشیه اجلاس داووس و در گفت‌وگو با فرید زکریا ضمن تاکید بر اینکه اکنون نوبت تصمیم‌گیری آمریکاست، گفت: «ما پنجره دیپلماسی را باز نگه‌داشته‌ایم.» همچنین حسین امیرعبداللهیان درباره دلایل مکث در مذاکرات احیای برجام توضیح داد. وی ضمن اشاره به مساله خروج سپاه از فهرست تروریستی آمریکا گفت که نباید گفت‌وگوها را به یک موضوع تقلیل داد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در حاشیه اجلاس داووس در گفت‌وگویی با بیان اینکه اخیرا «ابتکار جدیدی» را درباره مذاکرات احیای برجام روی میز گذاشتیم، گفت: «درباره تضمین های اقتصادی به نقطه اطمینان نرسیدیم و اگر توافقی حاصل نشود حتما گزینه های مختلفی را روی میز داریم.» حسین امیرعبداللهیان روز پنج‌شنبه در مجمع جهانی اقتصاد در داووس در گفت وگویی با فرید زکریا، روزنامه نگار و تحلیلگر برجسته آمریکایی تاکید کرد: «از ابتدای دور جدید گفت وگوها برای بازگشت طرف ها به برجام و تعهداتشان، ایران ابتکارات متعددی را روی میز گذاشته و اخیرا یک ابتکار جدیدی را روی میز گذاشتیم، ولی احساس می کنیم آقای بایدن دچار «بی تصمیمی» شده است.»
نباید گفت‌وگوها را به یک موضوع تقلیل داد
همچنین وزیر خارجه در خصوص مساله خروج سپاه از فهرست تروریستی آمریکا نیز گفت: «نباید مسائل را به یک موضوع تقلیل داد.» وی با اشاره به اینکه موضوع FTO (فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی وزارت خارجه آمریکا) سطحی از گفت وگوهای ما و طرف آمریکایی به صورت غیرمستقیم است، افزود: «اما قبل از این، موضوعات مهم‌تری مانده است؛ وقتی می گوییم بازگشت به برجام یعنی فعالیت اقتصادی و تجاری طبیعی ایران در مسیر اقتصاد بین‌الملل و تجارت جهانی.»
اسرائیلی ها موضوع FTOرا بزرگنمایی کردند
امیرعبداللهیان تاکید کرد که این برای ما مهم است و بارها به طرف آمریکایی این مساله را گفتیم ولی متاسفانه موضوع FTO را طرف اسرائیلی علنی و بزرگ نمایی کرد و الان این موضوع به عنوان عامل اصلی مطرح می‌شود در حالی که به صراحت می گوییم عامل اصلی «نفع ایران و مردم ایران از مزایای کامل اقتصادی برجام» است. رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی درباره تحریم سپاه توضیح داد: «از زمانی که در سپتامبر گذشته در نشست نیویورک بودم تا در نشست امنیتی مونیخ و در مسیر گفت وگوهای غیرمستقیم و تبادل پیام بین همکارم آقای باقری با انریکه مورا و تبادل پیام غیرمستقیم با رابرت مالی، بارها با این درخواست آمریکا مواجهیم که بیایید با هم گفت وگوی مستقیم کرده و مسائل باقی‌مانده را حل کنیم، از جمله در مورد FTO.»
آمریکا هزینه ای نمی دهد
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان این موضوع که من گفتم اگر آقای بایدن که به ما پیام می‌دهد و می گوید من حسن نیت دارم در روی زمین حسن نیت خود را نشان دهد، ادامه داد: «از من پرسیدند چگونه؟ گفتم اولا شما به کل برجام نگاه کنید چه اتفاقی خواهد افتاد. ما دستاوردهای هسته ای صلح آمیز بزرگی را داریم که بخشی از اینها را باید متوقف کنیم، آمریکا در نهایت چه کار می‌کند؟ ما را تحریم کرده، اموال ما را بلوکه کرده و در بهترین حالت از جیب خودش که چیزی نمی خواهد به ما بدهد. دارایی های ما را که نگه داشته می خواهد رها کند و حق ما را که ستانده می خواهد در این تبادل و در قالب برجام به ما برگرداند. پس نمی خواهد هزینه بدهد، حتی در بهترین حالت برگشت به برجام.»
فشارهای داخلی در ایران و آمریکا
به گزارش خبرگزاری فارس رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اظهارات رابرت مالی نماینده آمریکا در امور ایران گفت: «من هم مثل وزیر خارجه آمریکا و رابرت مالی در برابر پارلمان کشورم با فشارهای زیادی مواجهم. آنها طیف قوی در داخل دو کشور هستند که به دلایل خاص خودشان، مخالف بازگشت به برجام هستند.» وی یادآور شد: «البته ما پیام هایی را از رابرت مالی و مقامات آمریکا تا عالی ترین سطح آقای بایدن دریافت می کنیم که قدری متفاوت از مواضع رسانه ای آنهاست. این را درک می کنیم. برای من قابل درک است که رابرت مالی با نگاه به مسائل داخلی کشورش در سنا و کنگره چگونه باید صحبت کند. اما باید بگویم در رفت و برگشت به صورت Non-paper پیام هایی از طریق انریکه مورا یا از طریق بورل و گاهی از طریق برخی وزرای خارجه در اروپا و در سطح منطقه بین ما و آمریکا تبادل می‌شود.»
اخیرا رابرت مالی نماینده آمریکا در امور ایران در تناقضی آشکار از یکسو به شکست سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی اذعان کرده و از سوی دیگر بر تداوم این سیاست در صورت عدم‌حصول توافق در وین تاکید می‌کند. به گزارش خبرگزاری فارس، «رابرت مالی» نماینده ایالات متحده آمریکا در امور ایران در نشستی در کمیته امور خارجی مجلس سنا درباره مذاکرات وین شرکت کرد و با اذعان به شکست سیاست فشار حداکثری که از دوران ترامپ علیه ایران اعمال شده بود گفت که بهترین مسیر، بازگشت به برجام است و افزود: «تنها راهکار واقعی که در اینجا داریم، دیپلماسی است.» رابرت مالی در عین حال مدعی شد: «فشار حداکثری دولت قبلی به جای متقاعد کردن ایرانی ها به دادن امتیاز آنها را به سمت تحریکات حداکثری سوق داد. ایران و گروه های مسلح تحت حمایت آنها حملات شان به شریکانمان در خلیج [فارس] و نیروهای خودمان را افزایش دادند.» مالی همچنین گفت: «واشنگتن آماده است در صورت عدم‌توافق، تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال و این تحریم‌ها را تشدید کند.» او به نمایندگان آمریکا گفت که هر توافق هسته ای جدید با ایران برای بررسی به کنگره ارائه خواهد شد.
درخواست پکن از واشنگتن
این سخنان رابرت مالی واکنش پکن را به دنبال داشت و وزارت امور خارجه چین با مقصر دانستن آمریکا در ایجاد بحران هسته ای ایران، از این کشور خواست برای رسیدن به راهکارهای سیاسی در زمینه به نتیجه رسیدن مذاکرات وین تلاش کند. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه چینی سی جی تی ان، وانگ وانبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز پنج‌شنبه در یک کنفرانس خبری گفت که چین از آمریکا می خواهد به نگرانی‌های «معقول» ایران درباره مسائل هسته ای، پاسخ موثری بدهد و در حالی که مذاکرات هسته ای به مرحله پایانی خود نزدیک می‌شود، به نتیجه گیری آرام مذاکرات وین کمک کند.
پنجره دیپلماسی را باز نگه داشته‌ایم
امیرعبداللهیان در بخش دیگری از صحبت هایش با ابراز امیدواری نسبت به اینکه طرف آمریکایی واقع‌بینانه برخورد کند، گفت: « مهم‌ترین موضوع برای ما این است که باید در بازگشت همه طرف ها به برجام، از منافع اقتصادی برجام برخوردار شویم. باید عوامل فشار حداکثری ترامپ از میان برداشته شود. این چیزی است که از ابتدای رقابت های انتخاباتی، آقای بایدن به آن اشاره کرد.» وی افزود: «نمی‌توان به برجام برگشت، ولی ایران از منافع اقتصادی محروم بماند و عوامل فشار حداکثری ترامپ باقی بماند. آقای بایدن باید یکی را انتخاب کند و تصمیم بگیرد. ما در رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار متعهدیم. برنامه هسته ای ما تماما صلح‌آمیز است. این طرف آمریکایی است که باید تصمیم بگیرد، ما پنجره دیپلماسی را باز نگه داشته‌ایم و امیدواریم در صورت نگاه واقع بینانه آمریکا بتوانیم به نقطه توافق برسیم.» وزیر خارجه در عین حال یادآور شد: «اما با کمال تاسف منافع ملی آمریکا توسط صهیونیست ها به گروگان گرفته شده و ادله زیادی در این زمینه هست.»
عدم‌اطمینان به تضمین های اقتصادی
حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با فریدزکریا در خصوص اینکه چه چیزی اکنون باعث مکث در مذاکرات شده است، گفت: «اگر به عنوان مسوول دستگاه دیپلماسی و تیم مذاکره در ایران بخواهم به شما بگویم صادقانه چه چیزی اکنون باعث مکث در مذاکرات شده است، ما نسبت به تضمین های اقتصادی هنوز به نقطه اطمینان از سوی آمریکا نرسیده‌ایم. همچنین نسبت به اینکه آیا عامل فشارهای حداکثری ترامپ از میان برداشته می‌شود هنوز روی زمین و در عمل رفتار متفاوت از رفتار ترامپ در موضوع برجام از سوی بایدن ندیدیم.»
اگر بایدن حسن نیت دارد، ما آماده ایم
امیرعبداللهیان با بیان اینکه اگر از گفت وگوی مستقیم حرف می زنید، اول ثابت کنید که تفاوت بین بایدن و ترامپ وجود دارد، تاکید کرد: «ما شاهدیم که همه عوامل فشار حداکثری ترامپ به دست بایدن تکرار می‌شود. پس هنوز موضوعات مهمی باقی‌مانده است، ولی ما می خواهیم ساده‌سازی کنیم. ما می گوییم آقای بایدن حسن‌نیت دارید، ما آماده ایم، تضمین اقتصادی و برطرف کردن عوامل فشار حداکثری ترامپ، اگر اینها را حل کنید، اینها موضوعات اصلی است که باید بر آن تمرکز کنیم. اما در هیاهوی رسانه ای حرف های دیگری به درست یا غلط بعضا مطرح می‌شود.»
افراط در تحریم
وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره روابط ایران و آمریکا توضیح داد: «معمولا وقتی دولت جدید در ایران یا آمریکا روی کار می آید اولین موضوعی که مطرح می‌شود چگونگی روابط تهران و واشنگتن است. ما همیشه گفته ایم اولا سیاست خارجی ما یک اصول مشخصی دارد. ثانیا در موضوع رابطه با آمریکا ملاک برای ما رفتار طرف آمریکایی است. آمریکایی ها در بیش از 40 سال گذشته شاخص های زیادی از بی‌اعتمادی را به نمایش گذاشتند.» امیرعبداللهیان بیان کرد: «همزمان با گفت وگوهای فشرده وین، تحریم‌های جدید توسط تیم بایدن و با امضای بایدن علیه برخی موسسات و اشخاص ایرانی اعمال می‌شود. آن قدر آمریکایی ها در تحریم افراط کرده اند که گاهی اوقات اسم یک فرد سه بار در لیست تحریم آمده، در حالی که این فرد 10 سال پیش فوت کرده است و الان وجود خارجی ندارد. یعنی یک جنون رفتاری اعمال تحریم را شاهدیم. ما در خصوص بازگشت روابط ایران و آمریکا به حالت طبیعی بر مبنای رفتار آمریکا قضاوت کرده و تصمیم می گیریم. اما مهم این است که برای هر گفت وگویی باید حداقلی از اعتماد بین طرفین به وجود بیاید.
تحریم‌های جدید واشنگتن علیه ایران
در آخرین مورد از اعمال تحریم‌های آمریکا نیز وزارت خزانه داری آمریکا روز چهارشنبه 4 خرداد اسامی 10 تن با تابعیت های کشورهای مختلف از جمله ایران و 9 شرکت را به بهانه همکاری با سپاه پاسداران و فروش نفت ایران در فهرست تحریمی خود قرار داد. به گزارش «ایسنا»، به نقل از الجزیره، آمریکا مدعی شده که افراد تحریم شده در قالب یک شبکه بین‌المللی به رهبری نیروی قدس سپاه در حال تسهیل فروش نفت ایران بوده اند. در واکنش به این تحریم‌ها، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه گفت: «جمهوری اسلامی ایران و نیروهای مسلح رسمی و قانونی آن به‌خصوص نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همواره کابوس گروه‌های تروریستی و افراطی در منطقه بوده اند.» خطیب‌زاده در ادامه اضافه کرد: «آشکار است که دولت بایدن نیز، به‌رغم صحبت‌های فریبکارانه اولیه، همین سیاست شکست خورده را ادامه داده است و این اقدام اخیر نیز نشانه دیگری از سوءنیت دولت آمریکا در قبال مردم ایران و تداوم سیاست مفتضح فشار حداکثری است.»
در تجارت دنبال جایگزینی دیگران نیستیم
رئیس دستگاه دیپلماسی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره میزان صادرات نفت ایران در صورت حصول توافق در وین گفت: «جمهوری اسلامی ایران دارای ظرفیت های خیلی متنوعی است؛ هم در حوزه انرژی شامل نفت، گاز و پتروشیمی و هم به لحاظ ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک در حوزه ترانزیت شرق به غرب و شمال به جنوب زیرساخت ها و ظرفیت های فراوانی داریم. ظرفیت های جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه در دوران پساکووید می‌تواند مورد توجه جدی قرار گیرد.» وی ادامه داد: «ما کمتر از سه ماه پیش نشست سران اوپک گازی را در دوحه داشتیم و رئیس‌جمهور ما در آنجا ابتکاری را مطرح کرد که از فرصت گاز برای ترمیم وضعیت اقتصاد جهانی باید به نحو مطلوب استفاده شود. ما برای این ابتکار در بین همه تولیدکنندگان، صادرکنندگان و مصرف‌کنندگان گاز به منظور احیای اقتصاد جهانی، ایده های بسیار مهمی را در آن جلسه مطرح کردیم.» امیرعبداللهیان با اشاره به اینکه ایران باید در تجارت و اقتصاد به جایگاه طبیعی خودش برگردد، گفت: «طبعا در آن جایگاه ما به دنبال رقابت و جایگزینی دیگران نیستیم، ولی به دنبال این هستیم از این وضعیت در راستای کمک به بهبود وضعیت اقتصاد جهانی استفاده شود، هم در حوزه انرژی و هم در حوزه ترانزیت.»
مانع صهیونیستی بر سر راه احیای توافق
در عین حال رئیس دستگاه دیپلماسی درباره ادعای صهیونیست ها در خصوص برنامه هسته ای ایران گفت: «متاسفانه صهیونیست ها در این موضوع دروغ پردازی های زیادی می‌کنند و این هم یک سناریوی نخ‌نما شده و تکراری است. 20 سال پیش نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی ادعا کرد که ایران در کمتر از یک سال آینده به بمب اتم دست می یابد، 20 سال گذشت و ما بارها اعلام کردیم در اعتقادات و دکترین سیاست خارجی ما بمب اتم جای ندارد. در پایان بیستمین سال هستیم و بارها آژانس بازدید و اعلام کرد که ایرانی ها به دنبال سلاح نیستند و گزارش درباره ایران دقیق است، ولی این رژیم حرف تکراری خود را مرتب به شیوه های مختلف بیان می‌کند.» امیرعبداللهیان ادامه داد: «ما در برجام به نقطه ای رسیدیم که اگر طرف آمریکایی واقع بینانه تصمیم بگیرد، توافق در دسترس است و این چیزی است که صهیونیست ها نمی خواهند و در نتیجه چنین داستان سرایی ها را می‌کنند.»
سفر مقام اسرائیلی به واشنگتن
تلاش های تل آویو برای شکست مذاکرات برجام در حالی ادامه دارد که بر اساس گزارش آکسیوس به نقل از سه مقام اسرائیلی آگاه، ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی اسرائیل، این هفته به واشنگتن می‌رود تا با همتای آمریکایی خود، جیک سالیوان، درباره مذاکرات احیای برجام و برخی موضوعات دیگر گفت وگو کند. به گزارش آکسیوس، بررسی طرح جایگزین احتمالی آمریکا درصورت شکست برجام از محورهای اصلی مذاکرات مشاوران امنیت ملی آمریکا و اسرائیل خواهد بود. هولاتا همچنین در این سفر درباره خواست اسرائیل از آمریکا و اتحادیه اروپا برای صدور قطعنامه محکومیت ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه ژوئن گفت وگو خواهد کرد. طبق گزارش آکسیوس، در سال گذشته هولاتا نقطه اصلی تماس آمریکا و اسرائیل در ارتباط با ایران بوده است.
اقدامات آمریکا برای بازگشت به برجام
همچنین فرید زکریا از امیرعبداللهیان پرسید چرا اجازه می دهید بحث سپاه شما را از رسیدن به توافق منصرف کند؟ و وی پاسخ داد: «آمریکایی ها خیلی خوب می دانند اگر بخواهند به برجام برگردند چه کار باید انجام دهند. خیلی خوب می دانند. آقای بایدن خیلی خوب می فهمد که برای بازگشت به برجام چه کار باید بکند. به اعتقاد من مهم‌ترین مساله این است که تحریم‌های اقتصادی ایران به نحو موثر برداشته شود. فشارهای حداکثری دوره ترامپ عواملش از میان برداشته شود، ما چیز زیادی در این مساله نمی خواهیم؛ ولی تقلیل دادن این موضوعات اساسی و تمرکز به یک موضوع دیگر، به نظرم رفتار و واکنش درستی نیست.» وی ادامه داد: «آمریکایی ها خوب می دانند که واقعیات چیست و روی زمین چه اتفاقی می افتد و چه کار باید بکنند. ما پنجره دیپلماسی را باز گذاشتیم. ما واقعا برای رسیدن به یک توافق خوب و پایدار جدی و مصمم هستیم و همواره ابتکارات طرف ایرانی کمک کرده که این فضای گفت وگو و مذاکره باز شود.»
گزینه های مختلفی را روی میز داریم
از سوی دیگر وزیر خارجه به گزینه به ثمر نرسیدن مذاکرات نیز پرداخت و گفت: «اطلاعات زیادی داریم صهیونیست ها و رژیم اسرائیل سیاست خارجی آمریکا و منافع مردم آمریکا را به گروگان گرفته اند. آقای بایدن باید تصمیم بگیرد می خواهد وقت را تلف کند یا می خواهد شجاعانه به تعهدات آمریکا ذیل برجام برگردد.» امیرعبداللهیان تاکید کرد: «ما در تعهداتمان صادق‌ترین و جدی ترین بودیم و دقیق ترین اقدامات را انجام دادیم ولی این آمریکاست که باید تصمیم بگیرد. معتقدم اگر لابی صهیونیست ها از منافع آمریکا قدری فاصله بگیرد، آقای بایدن به راحتی می‌تواند در رسیدن به توافق خوب و پایدار که به نفع همه طرف هاست، اقدام کند. اما اگر این اتفاق نیفتاد ما در ایران در 40 سال این فشارها را تحمل کردیم و حتما گزینه های مختلفی را روی میز داریم.»
ادعای العربیه درباره پایان مذاکرات و تکذیب دولت
از سوی دیگر در حالی که در داخل ایران و حتی از سوی بسیاری از مقامات آمریکا این مساله مطرح است که همچنان راه برای رسیدن به توافق وجود دارد، شبکه خبری العربیه عربستان در خبری که به نقل از لیندسی گراهام سناتور جمهوری‌خواه آمریکا منتشر کرد، مدعی شد که توافق هسته ای به پایان رسیده است. این در حالی است که خبرگزاری دولت (ایرنا) به نقل از منابع مطلع ایرانی و غیرایرانی درگیر در مذاکرات در این خصوص نوشت که همگی این منابع به اتفاق این خبر را رد و تکذیب کردند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، یک منبع مطلع ایرانی در این خصوص گفت: «گفت وگوها برای رسیدن به توافق همچنان در جریان است و هرگونه قضاوت، زودهنگام، خام یا مغرضانه بوده و نشان‌دهنده امیال درونی برخی از اظهارنظرکنندگان است.» وی افزود: «رسیدن به توافق نیازمند اتخاذ رویکرد واقع بینانه و تصمیم سیاسی در واشنگتن است. اما آنچه مسلم است این است که مذاکرات همچنان در جریان است و ایراد و انتشار چنین اظهاراتی توسط دشمنان توافق و گفت‌وگوها، چندان جای تعجب ندارد.»