توسعه خطه آذربایجان، موتور محرکه توسعه کشور است
تبریز - ایرنا - جمعی از اعضای هیات مدیره سازمان مردم نهاد «خانه توسعه آذربایجان» در میزگردی، ظرفیت‌ها و چالش‌های توسعه خطه آذربایجانشرقی را بررسی و اعلام کردند که توسعه این خطه، موتور محرکه توسعه کشور است.
آذربایجان شرقی به مرکزیت تبریز، از ادوار گذشته تا به امروز همواره سپر بلای ایران بوده و در تاریخ طولانی و پر فراز و نشیب کشورمان از هیچ کوششی برای محافظت از مرزهای ملی کوتاهی نکرده است؛ برخورداری از چنین پیشینه ای، موجب شده آگاهان و ناظران از ضرورت توجه بیشتر به عمران و آبادی این خطه به عنوان دروازه ورود ایران به اوراسیا و اروپا سخن بگویند.
ایرنا مرکز آذربایجان شرقی با درک اهمیت و ضرورت تلاش و هم افزایی برای توسعه آذربایجان شرقی، در میزگردی با حضور اعضای سازمان مردم نهاد «خانه توسعه آذربایجان»، به بررسی ظرفیت ها، چالش ها و موانع توسعه این خطه پرداخت.
اعضای هیات مدیره سازمان مردم نهاد «خانه توسعه آذربایجان»، متشکل از مدیران و کارشناسان دهه های گذشته آذربایجانشرقی، بر این باورند که توسعه این خطه به عنوان قلب تپنده تاریخ ایران اسلامی، می تواند مولد توسعه در دیگر مناطق کشورمان باشد.
محمدعلی سبحان الهی، رییس هیات مدیره «خانه توسعه آذربایجان»توسعه آذربایجان، توسعه ایران است
رییس هیات مدیره خانه توسعه آذربایجان با بیان اینکه توسعه، مقوله ای است که تمام انسان ها به دنبال آن هستند، گفت: انسان ها به دنبال تامین آینده و پیشروی به سمت جلو هستند تا در جامعه از لحاظ موقعیت اجتماعی و اقتصادی جایگاه مناسبی داشته باشند که ایده آل تمام انسان هاست.
محمدعلی سبحان الهی ادامه داد: با توجه به مسوولیت هایی که داشتم، توسعه کشور و خطه آذربایجان همواره یکی از دغدغه های اصلی من بوده است.
وی اظهار کرد: با توجه به نقشی که خطه آذربایجان در طول تاریخ در تمامی مسایل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور ایفا کرده، می توان گفت توسعه آذربایجان، توسعه ایران است.
سبحان الهی افزود: متاسانه برخی مسوولان در اجرای پروژه های ملی با تنگ نظری به این خطه می نگرند و باور ندارند که توسعه آذربایجان نقش بسزایی در توسعه کشور دارد.
وی اضافه کرد: در دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی با چند شرط استانداری آذربایجان شرقی را پذیرفتم که یکی از این شروط ایجاد کنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز بود؛ تبریزی که زمانی در آن 11 کنسولگری وجود داشت اکنون فقط 2 کنسولگری دارد.
رییس هیات مدیره «خانه توسعه آذربایجان» افزود: آبرسانی زرینه رود، ایجاد دانشگاه های سهند و آذربایجان، احداث کارخانه داروسازی و اتوبان تبریز - زنجان از دیگر شروط من برای پذیرش مسوولیت استانداری بود که اجرایی شد.
وی اضافه کرد: نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی باید پیگیر پروژه های مهم و اساسی برای استان باشند.
سبحان الهی با اشاره به اینکه هدف «خانه توسعه آذربایجان» علاوه بر پیگیری پروژه های مهم، آگاه سازی مردم از پتانسیل های موجود در جامعه و پیگیری مطالبات بحق مردمی است، گفت: به دلیل برخی تنگ نظری ها اجرای پروژه های مهم در این استان کاهش یافته است.
وی با اشاره به اینکه در دولت تدبیر و امید تبریز به عنوان سومین قطب خودروسازی کشور مطرح شده است، اظهار کرد: با توجه به اینکه 70 درصد قطعات خودرو در این شهر تولید می شود به دنبال این هستیم که تولید نهایی نیز در همین منطقه انجام شود.
سبحان الهی با بیان اینکه آذربایجان شرقی یکی از مناطق غنی معدنی کشور است، افزود: در بحث نفلین سینیت سراب در مقاطع مختلف مخالفت هایی شد و سنگ اندازی هایی انجام گرفت که با پیگیری های چندین ساله بالاخره این پروژه به بار نشست.
وی ادامه داد: باید فراوری و صنایع پایین دستی معدن مس سونگون مورد توجه جدی مسوولان قرار گیرد که در صورت نهایی شدن، یک مگا پروژه برای استان خواهد بود.
رییس هیات مدیره «خانه توسعه آذربایجان» گفت: تمام پروژه های بزرگی که در این استان اجرایی شده، نتیجه مطالبه مردم، مسوولان و نمایندگان مردم استان در مجلس است.
وی ادامه داد: باید رسانه ها افکار عمومی را در خصوص ظرفیت ها و پتانسیل های استان آگاه سازی کنند تا مطالبات مردم از طریق نمایندگان و مسوولان استان پیگیری شود.
اکبر تقی زاده، عضو هیات مدیره «خانه توسعه آذربایجان»چرا تبریز مهم است؟
عضو هیات مدیره خانه توسعه آذربایجان نیز در خصوص تاریخ شهر تبریز و چرایی مهم بودن این شهر برای ایران گفت: از نظر تاریخی آذربایجان همواره از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است.
اکبر تقی زاده افزود: براساس مطالعات تاریخی و کارشناسی، تبریز در دوره ایلخانی وسیع ترین، بزرگترین، با رونق ترین و آبادترین شهر جهان بود که این روند حدود 400 سال، تا دوره تیموری و ترکمنان ادامه داشت.
وی ادامه داد: مشکل عمده تبریز در زمینه از دست دادن جایگاه تاریخی و عمران و آبادانی آن، وقوع جنگ های عثمانی و جنگ های ایران و روس بوده و دیگر مشکل مهم الگوی حکمرانی در دوره ایران مدرن است.
تقی زاده با اشاره به وسعت تبریز در دورهای قبل گفت: قبل از جنگ چالدران و جنگ ایران و روس، تبریز به عنوان مرکز ایران و نقطه امن کشور بود.
وی ادامه داد: یکی از دلایلی که تبریز ولیعهد نشین شد، مهم بودن این خطه می باشد تا دیگران چشم طمع به این منطقه نداشته باشند و دلیل دیگر نیز به علت تعاملات بالایی بود که در تبریز انجام می گرفت تا ولیعهد در این شهر تربیت یافته و با تعاملات سیاسی و اقتصادی بیشتر آشنا شود.
عضو هیات مدیره خانه توسعه آذربایجان اظهار کرد: با مطالعه الگوی حکمرانی دوره قاجار و دوره های قبل از آن مشاهده خواهید کرد در تمامی این ایام حتی پیش از اسلام، قدرت در مناطق مختلف پخش شده و در یک منطقه متمرکز نشده بود.
وی با بیان اینکه الگوی توسعه ایران قبل از رضا شاه توجه به نواحی و نه مرکز بود، ادامه داد: در دوران پهلوی توجه در مرکز متمرکز شد و متاسفانه همین موضوع در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ادامه یافت و پیرامون کمتر مورد توجه دولتمردان قرار گرفت.
تقی زاده با اشاره به اینکه آذربایجان فقط سپر بلای ایران نیست، بلکه آذربایجان در همیشه تاریخ، تولید کننده نیروی محرکه ایران بوده است، خاطرنشان کرد: نیاز است حکمرانی را نقد منصفانه و عالمانه کرد تا دولتمردان از سیاست اشتباه تمرکز بر مرکز کشور دست بردارند.
وی اضافه کرد: سابقه تاریخی ایران نشان می دهد که به غیر از تاریخ معاصر، در مدل های حکمرانی مختلف همواره بر مشارکت مردمی توجه شده است و برنامه ریزی ها از پایین به بالا اتفاق می افتاد.
عضو هیات مدیره «خانه توسعه آذربایجان» گفت: ضروری است مدیریت شهری با مشارکت مردم انجام شود و باید اجازه دهیم مردم در تصمیم سازی نقش آفرین باشند، زیرا مشارکت مردم تنها گرفتن پول از آنها نیست.
وی ادامه داد: تمامی کشورهای توسعه یافته در مدیریت شهری همگی به کمک مردم و تصمیم سازی و تصمیم گیری مردم توجه ویژه دارند.
تقی زاده افزود: اکثر شهرهای آذربایجان شرقی دارای هویت های تاریخی هستند که در دوره معاصر این هویت ها پاک شده اند و در مقطعی به شدت تاریخ ستیز شده ایم و قصور کرده ایم، زیرا عقب ماندگی را از تاریخ دانسته ایم.
وی ادامه داد: در شهرهای بزرگ اروپایی اندیشمندان تلاش می کنند تاریخ و هویت های شهرهای مهم را احیا کنند تا مشارکت مردمی افزایش یابد.
عضو هیات مدیره «خانه توسعه آذربایجان» اضافه کرد: در شهر تبریز بزرگترین پتانسیل «محله» است که در فرهنگ این شهر معنای بسیار مهمی دارد و از بین بردن «محله» به هیچ عنوان به نفع مدیریت شهری نیست که متاسفانه مسوولان آگاه به آن نمی باشند.
وی ادامه داد: با توجه به ارتباطات دیرین انسان ها در محله ها، اگر محله ها را با رویدادهای امروزی عجین کنیم، خواهیم توانست از مشارکت جمعی بیشتر بهره مند شویم و عدم موفقیت امروز مدیریت شهری به دلیل این است که نمی توانند از پتانسیل نیروهای کوچک مردمی بهره مند شوند.
تقی زاده افزود: حفاظت واقعی و بسیار جدی از ارزش های موجود تاریخی در مرکز شهر باید انجام شود، ولی متاسفانه مورد توجه قرار نگرفته و از بین رفته که حداقل کاری که می توان انجام داد حفاظت و نگهداری از بقایای بناهای تاریخی است.
وی ادامه داد: زمانی که تبریز بزرگترین شهر جهان بود در این شهر «گذر» ها وجود داشته که متاسفانه در مدیریت شهری جدید این گذرها به خیابان ها و خیابان ها نیز به ترمینال های درون شهری تبدیل شده است.
عضو هیات مدیره خانه توسعه آذربایجان تاکید کرد: نباید مرکز شهر به ترمینال تبدیل شود، زیرا ترکیب اجتماعی و فرهنگی شهر را برهم می زند؛ همانطور که اکنون شاهد این هستیم خانواده های قدیمی تبریز در مرکز شهر حضور ندارند، زیرا مرکز شهر امن نیست و خیابان های مهم به ترمینال تبدیل شده اند.
وی با اشاره به افزایش سطوح تجاری در شهرها، افزود: در کشورهای توسعه یافته سطوح تجاری در داخل شهرها کاهش یافته و بیشتر بر سطوح فرهنگی وتاریخی توجه شده است.
تقی زاده خاطرنشان کرد: باید محدوده مرکزی شهر را آرام تر کنیم و مرکز شهر را به کاربری فرهنگی تبدیل کنیم؛ برای مثال محدوده «میارمیار» در مرکز تبریز را می توان به قلب فرهنگی این شهر تبدیل کرد.
عضو هیات مدیره «خانه توسعه آذربایجان» گفت: در دوره قبل از ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد، طرح فرهنگی برای جلوگیری از نفوذ فرهنگی کشورهای همسایه ارایه کردیم که تصویب شد و حتی برای تحقق آن منابع مالی تامین شد، ولی با روی کار آمدن دولت بعدی در دومین کمیسیون ماده 5 این طرح فرهنگی رد شد.
وی ادامه داد: بر اساس این طرح تبریز به فرمانده فرهنگی منطقه تبدیل می شد و ما به کشورهای همسایه فرهنگ صادر می کردیم.
تقی زاده افزود: باید از این مرحله نجات پیدا کنیم، اگر نتوانیم از محاصره فرهنگی نجات یابیم 20 سال بعد دیگر نخواهیم توانست کاری انجام دهیم، زیرا فرزندان ما با فرهنگ کشورهای همسایه تربیت خواهند یافت.
وی اضافه کرد: در خانه توسعه آذربایجان با الگوی سازمان برنامه بودجه و مجلس شورای اسلامی در راستای توسعه این خطه پیش می رویم و کمیته های تخصصی مختلف صنعت و معدن، کشاورزی و محیط زیست، امور زیربنایی، رهنگی و اجتماعی، گردشگری، مدیریت شهری، اقتصاد و سرمایه گذاری، آموزش و سلامت تشکیل یافته است.
عضو هیات مدیره «خانه توسعه آذربایجان» گفت: علاوه بر این کمیته ها، متناسب با شرایط زمانی و مکانی، کمیته های ویژه نیز بر اساس ضرورت در بازه زمانی خاص ایجاد می شود؛ برای مثال کمیته دریاچه ارومیه و یا کمیته ویژه زلزله ورزقان که در بازه زمانی مشخص ایجاد و اقدامات لازم را در راستای توسعه انجام دادند.
وی افزود: در کمیته فرهنگی خانه توسعه آذربایجان به منابع مالی پایدار جهت مدیریت شهری توجه داریم تا از غفلت مدیریت شهری در فروش فضای سبز و تراکم در مناطق جلوگیری کنیم.
امین دستمالچی، رییس کمیته زیربنایی «خانه توسعه آذربایجان»آذربایجان شرقی بهترین گزینه برای خطه آهن ایران - اروپاست
رییس کمیته زیربنایی «خانه توسعه آذربایجان» نیز گفت: در این کمیته به امور زیربنایی همچون حمل و نقل، برق، آب، گاز، مخابرات، فاضلاب و مهاجرت پرداخت می شود و قبل از سال 91 این کمیته بر روی 2 پروژه راه آهن میانه - بستان آباد - تبریز و دریاچه ارومیه تمرکز داشت.
امین دستمالچی افزود: طرح دو خطه کردن راه آهن میان - تبریز در سال 1379 توسط وزیر راه وقت کلنگ زنی شد و یکی از خصوصیات این طرح این بود که فاصله 13 ساعته قطار تبریز به تهران را به 6 ساعت کاهش می داد؛ ویژگی دوم این طرح آن است که این خط آهن تنها خط آهن ایران است که به دلیل دسترسی به اروپا از نظر حمل مسافر نیز توجیه دارد، زیرا خط آهن ها در جهان عموما برای حمل بار طراحی و عملیاتی می شوند.
وی ادامه داد: تا سال 1392 اجرای این طرح کمتر از 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشت، اما با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید 5 پروژه ریلی تهران - همدان، ملایر - کرمانشاه، قزوین - رشت، مراغه - ارومیه و تبریز - میانه در اولویت کار دولت قرار گرفت که پروژه تبریز - بستان آباد - میانه قدیمی ترین پروژه ریلی کشور از نظر زمان شروع بود.
وی گفت: از سال شروع این پروژه مسوولان منطقه ای و ملی وعده وعید هایی دادند که هیچ کدام عملیاتی نشد تا این که 2 اتفاق مهم در فاصله سال های 95 تا 97 رخ داد که تسریع در اجرای آن را گریزناپذیر کرد؛ سال 95 حادثه تصادف قطار تبریز - مشهد روی داد که بیش از 40 نفر از هموطنان مان در این حادثه تلخ جان شان را از دست دادند؛ در سال 97 نیز موضوع تبریز 2018 مطرح شد که در هر 2 سال مسوولان کشوری به تبریز آمدند و وعده های بسیار در خصوص این خط ریلی داده شد و حتی رییس جمهوری تاکید کرد که این پروژه از اولویت های طرح های عمرانی دولت است.
رییس کمیته زیربنایی خانه توسعه آذربایجان افزود: 4 پروژه ریلی اولویت دار دولت تا پایان سال 97 همگی به بهره برداری رسیدند بطوری که طرح ریلی قزوین - رشت گرانترین پروژه عمرانی کشور بود که پیگیری و اجرایی شد، ولی متاسفانه پروژه میانه - بستان آباد - تبریز در پایان سال گذشته به بستان آباد رسید و تا پایان امسال نیز به خاوران خواهد رسید.
وی ادامه داد: بعد از اینکه راه آهن قزوین - رشت راه اندازی شد، در هیات دولت کریدور ریلی جنوب - شمال مطرح شد مبنی بر اینکه با توجه به اینکه کشور هند سالانه 60 هزار تن کالا به کشور روسیه صادر می کند، می توانیم از طریق خط راه آهن جنوب - شمال حداقل 20 هزارتن کالا سالانه جابجا کنیم.
دستمالچی افزود: از این رو با جمهوری آذربایجان تفاهم نامه ای منعقد شد تا قطار رشت به آستارا با کمک مالی دو کشور و نظر مساعد روسیه اجرا شود که آن را قطار شمال - جنوب نامگذاری کردند و آستارای ایران به آستارای جمهوری آذربایجان از طریق ریلی وصل شد.
وی اضافه کرد: سه سال قبل نیز کشور ترکیه با مساعدت دو کشور گرجستان و جمهوری آذربایجان، پروژه ای اجرا کرد که باکو را از طریق تفلیس به قارص در شمال شرقی ترین ترکیه وصل کرد.
رییس کمیته زیربنایی خانه توسعه آذربایجان اظهار کرد: هر چند در زمان حاضر برخی ها با استفاده از جایگاه و نفوذ خود در دولت می کوشند این گونه اقناع کنند که مسیر تهران - رشت - اندزلی - آستارا از طریق خط آهن باکو - تفلیس - قارص، بهترین گزینه برای ارتباط ریلی ایران با اروپاست، اما واقعیت این است که این مسیر 1400 کیلومتری در مقایسه با مسیر تهران - تبریز - چشمه ثریا 400 کیلومتر طولانی تر است، ضمن اینکه در مسیر نخست سه بار تعرفه گمرکی پرداخت می شود ولی در مسیر دوم تنها یک بار تعرفه گمرکی اخذ می شود.
وی تشریح کرد: متصل شدن مسیر ریلی ایران به اروپا در زمان حاضر تنها نیازمند احداث خط آهن 120 کیلومتری بین جلفا و منطقه چشمه ثریاست، ضمن اینکه دولت های ایران و ترکیه نیز باید برای تکمیل 20 کیلومتر فاصله چشمه ثریا در خاک کشورمان تا ایستگاه ریلی «دیل اوجی» در خاک ترکیه تفاهم کنند.
وی یادآوری کرد: اجرای این طرح در صورت وجود تامین کننده مالی سه تا چهار سال زمان می برد، ضمن اینکه از زمان های قدیم تاکنون مسیر ایران به اروپا و بالعکس همواره از تبریز عبور کرده و تغییر دادن و جایگزین کردن این مسیر تاریخی، با نگاه کوتاه مدت، به نفع کشور نیست.
رحیم میدانی، عضو کمیته آب و کشاورزی «خانه توسعه آذربایجان»آب های زیرزمینی منابع استراتژیک
عضو کمیته آب و کشاورزی خانه توسعه آذربایجان نیز گت: این کمیته از کمیته های فعال خانه است که تلاش می کند به دستگاه های اجرایی برای تولید فکر و خلق ایده های جدید و انتقال این فکر و ایده به مسوولان استانی و ملی کمک کند.
رحیم میدانی افزود: پیگیری موضوعات مربوط به محیط زیست از جمله دریاچه ارومیه، آلودگی منابع آب، ایجاد گرد و غبار از اقدامات انجام شده خانه توسعه آذربایجان در کمیته آب و کشاورزی است که طرح های مرتبط با آن در سال های اخیر به نهادهای مسوول تقدیم شده است.
وی با بیان اینکه تلاش می کنیم به موضوعات مهم و کلیدی بپردازیم گفت: تلاش می کنیم پیشنهادات و راهکارها آینده نگر باشند و نیازهای استان را در 20 سال آینده در موضوعات مختلف بررسی و ارایه راه حل کنیم.
میدانی با اشاره به اینکه طبق مطالعات در ایران 10 میلیارد مترمکعب حق آبه محیط زیست است، افزود: باید حق تالاب ها هنگامی که باید آب در رودخانه ها جاری شود مورد توجه قرار گیرد که حق حیات رودخانه ها و محیط زیست رعایت شود.
وی اضافه کرد: برای بهره مندی صحیح از منابع باید نیازهای آینده استان را بسنجیم و همچنین منابع موجود را نیز براورد کنیم تا نسبت به نیازها و داشته هایمان برای آینده برنامه ریزی کنیم.
عضو کمیته آب و کشاورزی خانه توسعه آذربایجان افزود: با توجه به اینکه با مشکل کم آبی در تبریز مواجه هستیم باید آب مورد نیاز نیروگاه حرارتی تبریز را از زرینه رود حذف و با استفاده از پساب یا آب های غیرمتعارف نیاز آبی نیروگاه را برطرف کرد.
وی اظهار کرد: متاسفانه گاه شاهد این هستیم که تکالیفی بر عهده دستگاه هاست و در قانون نیز به آن تاکید شده، ولی دستگاه مربوطه به آن عمل نمی کند؛ برای مثال از سال 1389 الگوی کشت بهینه ملی تصویب شده که تا کنون اقدامی انجام نگرفته است.
میدانی گفت: چند ماه قبل در تبریز با کمبود آب مواجه شدیم که گزارشی از سوی خانه تهیه شد که بر اساس آن اگر انتقال آب از ارس به تبریز انجام نشود، مشکلاتی برای مردم و صنایع ایجاد خواهد کرد.
وی افزود: طرح انتقال آب از زرینه رود و ارس با هم اجرا می شوند؛ در طرح انتقال آب ارس به جز تبریز، آب 22 شهر و 169 روستا تامین خواهد شد و اکنون برای اجرای آن 14 هزار میلیارد تومان هزینه لازم است که به استانداری و امام جمعه تبریز نامه نوشته و گزارشات کامل را ارایه دادیم و پیشنهاداتی برای اجرای این پروژه نیز ارایه شده است.
عضو کمیته آب و کشاورزی خانه توسعه آذربایجان گفت: در کمبود های اخیر برای جبران آب، ناگزیر از منابع آب های زیر زمینی استفاده شده، در حالی که این آب ها منابع استراتژیک ما هستند و نباید از آن ها استفاده شود.
وی همچنین با اشاره اینکه سد شهید مدنی سال 1374 کلنگ زنی شد، گفت: 25 سال از اجرای این طرح آن می گذرد و پروژه به اتمام رسیده و ساختمان سد به صورت کامل آمده برای آبگیری آماده است، ولی متاسفانه بهره برداری نمی شود؛ این سد پتانسیل بالای گردشگری دارد و اگر امروز 200 میلیارد تومان داشته باشیم، خواهیم توانست این سد را آبگیری کنیم و 100 میلیون متر مکعب آب در این سد جمع می شود که سطح دریاچه آن یک هزار و 500 هکتار خواهد بود و دو جزیره هم در وسط آن وجود خواهد داشت.
میدانی اظهار کرد: این سد پتانسیل بالای گردشگری دارد و پیشنهاد می کنیم شهرداری تبریز با شرکت آب منطقه ای جهت سرمایه گذاری در سد شهید مدنی تفاهم نامه ای منعقد کند.
وی افزود: سد شهید مدنی باید آبگیری شود، زیرا خشکی این سد مسایل و مشکلات فنی خواهد داشت؛ در حالیکه علاوه بر پتانسیل گردشگری در این سد، کنترل سیلاب، رسوب و شوری طرح ریزی شده و نباید پروژه ای با این عظمت به دلیل کمبود منابع مالی بر زمین بماند.
عضو کمیته آب و کشاورزی خانه توسعه آذربایجان گفت: سال گذشته صورتجلسه ای با امضای استاندار آذربایجان شرقی و معاون سازمان برنامه و بودجه نوشته شده که در آن آمده برای آبگیری سد شهید مدنی 166 میلیارد تومان در سال 1399 اختصاص یابد که تا به امروز تنها 23 میلیارد تومان پرداخت شده است.
*س_برچسب‌ها_س*
