تحرکات دیپلماتیک در نخستین ماه 1402؛ ایروان، مسکو، پکن و سمرقند مقصد رایزنی‌ها

به گزارش مشرق، فروردین و در نخستین ماه سال 1402 تحرکات دیپلماتیک دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران ادامه داشت. حسین امیرعبداللهیان در فرودین ماه به مسکو و بعد از آن به پکن و در نهایت سفری به سمرقند داشت و علاوه بر این علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز در نخستین روز فروردین ماه به ایروان سفر و با مقامات این کشور ابعاد مختلف مناسبات دوجانبه را مورد بحث و بررسی قرار داد.

* چهارمین حضور در مسکو

شامگاه هشتم فروردین امسال رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران به مسکو سفر کرد و یک روز بعد (چهارشنبه نهم فرورین ماه) با «سرگئی لاوروف» همتای روس خود در مسکو دیدار و گفت‌وگو کرد. این چهارمین سفر این دیپلمات عالیرتبه ایرانی به مسکو بعد از تصدی وزارت خارجه بود. دو سفر قبلی امیرعبداللهیان به مسکو در مهر ماه و اسفند 1400 انجام شد و وی برای سومین بار در شهریور 1401 به مسکو سفر کرد؛ وی سه‌شنبه شب هشتم شهریور ماه و در سومین سفرش به فدراسیون روسیه راهی مسکو شد و نهم شهریور ماه با سرگئی لاوروف دیدار و گفت‌وگو کرد. قرار بود وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اواخر دی ماه سال گذشته برای چهارمین بار به مسکو سفر کند که این سفر به تعویق افتاد و امیرعبداللهیان به آنکارا سفر کرد. وی در این باره گفت: طبق برنامه‌ای که هماهنگ شده بود و به خاطر تحرکات منطقه‌ای قرار بود من هم در روسیه باشم و هم آنکارا که علت آن هم برخی تحولات منطقه‌ای بود، در نهایت مقرر شد سفر به مسکو با قدری تاخیر انجام شود و امروز سفر به آنکارا صورت می‌گیرد.

امیرعبداللهیان در ساعت پایانی سه‌شنبه شب (هشتم فروردین ماه) و در بدو ورود به مسکو در جمع خبرنگاران گفت که درباره برجام و موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی با همتای خود گفت‌وگو خواهد کرد. وزیر امور خارجه همچنین با بیان اینکه همکاری‌های دفاعی ایران و روسیه علیه هیچ طرفی نخواهد بود، گفت: حجم تبادل تجاری دو کشور در یک و نیم سال گذشته به بیش از 3.5 برابر افزایش پیدا کرده است.

وی همچنین روز چهارشنبه نهم فروردین ماه در نشست خبری مشترک با وزیر خارجه روسیه با بیان اینکه پیشرفت‌های خوبی در خصوص همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و روسیه به خصوص در یک و نیم سال گذشته حاصل شده، گفت: حجم تبادلات تجاری ما به بیش از سه و نیم برابر افزایش پیدا کرده، هرچند این افزایش متناسب با توانمندی‌های موجود در دو کشور نیست.

وزیر خارجه همچنین نسبت به حضور لاوروف در تهران در آینده نزدیک ابراز امیدواری کرد و ادامه داد: در گفت‌وگوهای امروز آخرین وضعیت توافقات برای امضای همکاری‌های راهبردی و بلندمدت بین دو کشور را بررسی کردیم و در مرحله پایانی هستیم. امیدواریم در آینده نزدیک برای امضای این توافقنامه میزبان آقای لاوروف باشیم.

امیرعبداللهیان در این نشست خبری از برگزاری نشست معاونان وزرای خارجه ایران، سوریه، ترکیه و روسیه در مسکو درباره اوضاع سوریه در هفته آینده خبر داد که در نهایت این نشست طی روزهای 14 و 15 فروردین ماه با حضور معاونان وزرای خارجه چهار کشور برگزار و مقرر شد که نشست وزرا هم بزودی برپا شود که به احتمال زیاد وزرای خارجه چهار کشور در اردیبهشت ماه گردهم خواهند آمد. معاونان وزرای خارجه چهار کشور در این نشست، موضوعات مربوط به آماده کردن نشست آتی بین وزرای خارجه چهار کشور را مورد بحث و تبادل نظر قرار دادند و هر یک از کشورهای شرکت کننده مواضع و دیدگاه‌های خود را شفاف و صریح بیان کرد و طرفین توافق کردند رایزنی‌های خود را ادامه دهند.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در این نشست عنوان کرد که بزودی با وزیر خارجه عربستان دیدار می‌کند و گفت: در راستای سیاست خارجی متوازن دولت سیزدهم، در یک سال گذشته پیشرفت‌های خوبی در مسیر نیرومندسازی و ارتقای روابط ایران با همسایگان حاصل شد. در هفته‌های اخیر بازگشت روابط ایران و عربستان به حالت طبیعی، یک گام دیگر رو به جلو در این مسیر قلمداد می‌شود. طبعا برای توسعه روابط با کشورهای همسایه از جمله عربستان در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی آمادگی داریم.

و در نهایت این دیدار بعد از سه دور گفت‌وگوی تلفنی وزرای خارجه در فروردین ماه، در 17 فروردین در پکن محقق شد.

دیدار با رئیس و اعضای کمیسیون روابط خارجی دومای روسیه و همچنین افتتاح سامانه صدور کارت ملی هوشمند در سفارت ایران در مسکو از دیگر برنامه‌های حضور امیرعبداللهیان در روسیه بود.

علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز در نخستین روز سال جاری و در پاسخ به دعوت همتای ارمنستانی به ایروان سفر کرد و پیش از انجام این سفر در توئیتی نوشت: حرکت پرشتاب دستگاه دیپلماسی با محوریت «تحکیم سیاست همسایگی» و اولویت «حوزه قفقاز»، آغاز شد.

* از حضور در پکن و دیدار با همتای سعودی و بیانیه مشترکی که امضا شد

پکن دومین مقصد سفر امیرعبداللهیان در فروردین ماه سالجاری بود. او 17 فروردین ماه در پکن برای نخستین بار بعد از هفت سال در دیداری رسمی با «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان سعودی ملاقات کرد و در پایان نیز بیانیه مشترکی توسط دو وزیر خارجه صادر و رسما روابط دیپلماتیک دو کشور از سرگرفته شد. وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی در پکن ضمن توافق برای بازگشایی نمایندگی‌های دو کشور در زمان مورد توافق، بر آمادگی خود برای از بین بردن موانع پیش روی گسترش همکاری‌ها تأکید کردند. دیداری که استارت آن در پی توافق 19 اسفند ماه سال 1401 و پس از پنج دور مذاکره در بغداد و سه دور مذاکره در مسقط در پکن زده شد.

رایزنی‌های امیرعبداللهیان در پکن تنها به گفت‌وگو با همتای سعودی محدود نشد و وی با وزیر خارجه چین و فرانسه هم دیدار و گفت‌وگو کرد. «چین گانگ» وزیر خارجه چین در دیدار امیرعبداللهیان ضمن استقبال از توافق ایران و عربستان گفت: چین از تمامیت ارضی ایران حمایت می‌کند و با مداخله خارجی در امور داخلی این کشور مخالف است.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و خانم «کاترین کولونا» وزیر امور خارجه فرانسه، پنجشنبه شب 17 فروردین ماه به مدت 2 ساعت در پکن با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. این دیدار به درخواست طرف فرانسوی انجام شد. وزیر امور خارجه درباره دیدارش با همتای فرانسوی در پکن گفت: ضمن انتقاد از رفتار دولت فرانسه در عدم اجرای تعهدات برجامی، بر لزوم رعایت و احترام به حقوق شهروندان معترض فرانسوی تأکید کردم. بر تداوم مذاکرات و رعایت احترام متقابل برای عبور از چالش‌ها توافق داریم.

توافقات وزرای خارجه ایران و عربستان در نهایت به سفر هیأت‌های فنی ایران و عربستان به پایتخت‌ها به منظور بررسی بازگشایی سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌های دو کشور انجامید.

* رایزنی‌ها در سمرقند

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به منظور شرکت در چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان (ایران، پاکستان، چین، ازبکستان، ترکمنستان و تاجیکستان) به اضافه روسیه و همچنین دومین نشست چهارجانبه ایران، روسیه، پاکستان و چین درباره افغانستان در دقایق پایانی چهارشنبه 23 فروردین ماه وارد سمرقند محل برگزاری این اجلاس شد. امیرعبداللهیان ضمن شرکت در این دو نشست و ایراد سخنرانی، با وزرای خارجه پاکستان، تاجیکستان و ازبکستان و «امیرخان متقی» سرپرست وزارت خارجه هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرد.

البته در روزهای پایانی سال گذشته و روزهای نخستین سال جدید سید کمال خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجه به همراه سید عباس عراقچی دبیر این شورا به سوریه و پس از آن به لبنان سفر و با مقامات این کشورها دیدار و گفت‌وگو کردند.

رایزنی‌ها در این ماه تنها به سفرها محدود نشد و وزیر امور خارجه همچنین با برخی همتایان خود تلفنی گفت‌وگو کرد. وزرای خارجه پاکستان، امارات عربی متحده، کویت، استرالیا، سوئیس، اتریش، قطر، عمان، مالزی، سوریه، عربستان سعودی، لیبی، الجزایر، موریتانی، ژاپن، دانمارک، بلژیک از جمله وزرای خارجه‌ای بودند که امیرعبداللهیان با آنها تلفنی به گفت‌وگو پرداخت. البته گفت‌وگوی تلفنی امیرعبداللهیان با همتایان سعودی (سه بار)، عمانی (سه بار) و آذربایجانی (سه بار) در فروردین ماه انجام شد.

وی همچنین در گفت‌وگوی تلفنی با دبیرکل سازمان همکاری اسلامی، خواستار برگزاری نشست اضطراری وزرای خارجه سازمان برای رسیدگی به تعرض اخیر رژیم صهیونیستی به مسجدالاقصی شد. موضوع فلسطین از جمله مباحثی بود که امیرعبداللهیان با برخی از همتایان خود در این مدت درباره آن به رایزنی پرداخت. وزیر امور خارجه همچنین با ارسال پیام‌های جداگانه به دبیرکل سازمان ملل، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی و وزرای خارجه کشورهای اسلامی، نسبت به اوضاع جاری در فلسطین عمیقا ابراز نگرانی کرد.

تهران در فروردین ماه نیز شاهد رفت و آمدهایی بود از جمله وزیر مشاور در امور خارجه دولت قطر، وزیر امور اسلامی موریتانی، معاون ارشد سیاسی وزارت خارجه ژاپن، دستیار پوتین و مشاور امنیت ملی ارمنستان.

«محمد بن عبدالعزیز الخلیفی» وزیر مشاور در امور خارجه دولت قطر هفتم فروردین 1402 با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در محل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر امور اسلامی موریتانی هم 15 فروردین ماه در دیدار با امیرعبداللهیان ضمن استقبال از توافق ایران و عربستان، از حمایت‌های ایران از ملت فلسطین قدردانی کرد.

سی‌امین نشست رایزنی‌های سیاسی بین وزارت امور خارجه‌های جمهوری اسلامی ایران و ژاپن هم روز شنبه 19 فروردین ماه در تهران برگزار شد. معاون ارشد سیاسی وزارت خارجه ژاپن هم که بدین منظور به تهران سفر کرده بود ضمن شرکت در این نشست با علی باقری گفت: ژاپن مصمم است تا فراتر از روابط دوجانبه، پیوندهای خود در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را با ایران گسترش داده و آن را تحکیم ببخشد.

«ایگور لویتین» دستیار ویژه رئیس جمهور روسیه نیز دیگر مقامی بود که در فروردین به تهران سفر کرد. او یکشنبه (20 فروردین ماه) در دیدار با شمخانی ضمن تأکید بر اجرای هر چه سریع‌تر طرح‌ها و پروژه‌های مشترک، از آمادگی این کشور برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی ایران شامل فولاد، نفت و پتروشیمی خبر داد.

«آرمن گریگوریان» دبیر شورای امنیت ملی ارمنستان نیز از دیگر مقام‌هایی بود که در فروردین به تهران سفر کرد و 20 فروردین ماه با علی شمخانی دیدار کرد. دبیر شورای عالی امنیت ملی در دیدار همتای ارمنستانی با بیان اینکه هرگونه تغییر در جغرافیای قفقاز جنوبی اقدامی تنش زا و در جهت خواست دشمنان امنیت و ثبات منطقه است، تصریح کرد: تنش و درگیری در قفقاز به نفع هیچ کشوری نیست.

21 فروردین ماه نیز رئیس و اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مهمان امیرعبداللهیان بودند و وزیر امور خارجه در این دیدار بر تداوم رایزنی و همفکری بین وزارت امور خارجه و مجلس شورای اسلامی تأکید کرد.