عملکرد دولت در حوزه اقتصاد رضایت بخش است؟/ تکان های مثبت در دیپلماسی اقتصادی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صاحب نیوز؛ اقتصاد ایران با آمد و رفت مسئولان مختلف، مسیرهای مختلفی را طی کرده است و راهبرد آن وابسته به نظر رئیس جمهور، اطرافیان و مشاوران اقتصادی‌اش بوده است.

به عنوان مثال در دولت قبل تمرکز رئیس جمهور و اطرافیان و دولت به برقراری ارتباط با غرب و جلب نظر آمریکا بود لذا فرصت‌های اقتصادی بزرگی نظیر تعامل با کشورهای بزرگ اقتصادی دیگر دنیا مانند چین را لحاظ نکرده و کشور را از آن محروم نگه داشت.

در حالی سید ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد که در فاکتورهای اقتصادی کشور شرایط خوبی نداشت؛ از طرفی کرونا و ناتوانی دولت قبل در مدیریت آن تبعات منفی اقتصادی ایجاد کرده بود، رشد نقدینگی، تورم، عدم نظارت در بازار، چالش ها در تولید و جولان دلال ها تنها بخشی از مشکلات اقتصادی بود؛ در این میان دولت جدید راهکاهایی را انتخاب و تبین و انجام داد که یکی از مهمترین مؤلفه‌های اقتصادی دولت رئیسی، دیپلماسی قوی اقتصادی دولت او است.

*تعاملات بین المللی دولت رئیسی

باید در تاریخ ماندگار شود که چه بر تاریخ ایران و انقلاب اسلامی ایران گذشته و چه کسانی در لباس میش با مشی دیگری آمده و مناصب را سال‌ها در اختیار داشته و بعد رفته‌اند که تاکنون نتوانسته به بسیاری از اهداف و آرمان‌های خود برسد.

حسن روحانی و هیئت دولت وی هشت سال پیش با این عنوان بر سر کار آمدند که زبان دنیا را می‌دانند و با تعامل با دنیا می‌خواهند اقتصاد کشور را نجات دهند. اما همین‌ها همه چیز را وابسته به یک تفاهم نامه که ابزاری برای لو دادن اطلاعات حساس ایران بود به نام FATF کردند و حتی تعاملات جاری بین المللی ایران را نیز نادیده گرفتند و ضعیف کردند تا به هدف خود که جلب رضایت آمریکا بود برسند اما به این هدف نیز نرسیدند.

اما از بدو سر کار آمدن رئیسی تعامل وی با جهان آغاز شد که در ابتدا با باز شدن مسیر واردات واکسن کووید19 در کشور رخ نشان داد. رفته رفته کشورهای دیگر برای تعامل با ایران اظهار تمایل کردند و یک دیپلماسی قوی در وزارت خارجه کشور ما شکل گرفت. دیپلماسی بر مبنای عزت و اقتدار در عین تعامل و ارتباط با دیگر کشورها.

انتصاب معاون اقتصادی دیپلماسی وزارت امور خارجه از بین شخصیت‌های مهم و کارکشته سیاسی و اقتصادی شاید اولین گام برای جدیت بخشیدن به بخش اقتصاد در کنار تعاملات سیاسی با کشورهای مختلف بود.

*آزاد شدن پول‌های بلوکه شده

در اثر سیاست‌های دولت رئیسی 3.5 میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شدن ایران در کره جنوبی در آبان ماه امسال یعنی حدود سه ماه بعد از انتصاب رئیس جمهوری جدید کشورمان آزاد شد و این کشور طی تعامل سیاسی که در هفته اخیر با ایران داشت خبر از آزاد شدن سایر دلارهای بلوکه شده کشورمان در کره داد.

اما این همه ماجرا نبود و گویا قطار آزادسازی پول‌های بلوکه شدن ایران به جریان افتاده است. موفقیتی که در اثر دیپلماسی اتخاذ مقاومت در برابر استکبار جهانی به جای ترس دیپلمات‌ها از آن حاصل شده است.

همچنین بزرگترین کشور دارای تعامل اقتصادی با ایران یعنی عراق نیز در ماه اخیر از هشت میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران، 2.5 میلیارد دلار آن را آزاد و به حساب کشور ما واریز کرد و از پرداخت سایر بدهی خود به کشور ما خبر داد.

دکتر علی اکبر نیکو اقبال، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، در گفتگو با صاحب نیوز ورود این سرمایه‌های بلوکه شده به چرخه اقتصادی کشور را دارای اثرات مثبتی در اطلس اقتصادی ایران خواند و اظهار کرد: این اتفاق بالاتر از تاثیرگذاری‌اش در اقتصاد کشور، نشان دهنده تمهیدات جدید توسط دولت برای بازگرداندن سرمایه‌های ایران به کشور است که می‌تواند خبر نوید بخشی باشد.

وی با تأکید بر لزوم رساندن کسری بودجه کشورمان به صفر، تصریح کرد: ما می‌توانیم از طریق عرضه کل، تورممان را به صفر نزدیک کنیم به این معنی که پذیرای سرمایه گذار خارجی و داخلی باشیم و زمینه آن را فراهم کنیم یعنی دو چیزی که دغدغه اصلی هر سرمایه گذار و بستر سرمایه گذاری در کشور است یعنی زمینه سوددهی و امنیت سرمایه را در کشور تأمین کنیم. این صحبت‌ها نشان دهنده اهمیت پرداختن به تعاملات تجاری بین المللی در عین نگاه به ظرفیت‌های داخلی دارد.

*قراردادهای دو جانبه و چندجانبه اقتصادی با کشورهای جهان

آثار فعالیت‌های دولت جدید در حوزه دیپلماسی اقتصادی تنها منوط به آزادکردن پول‌های بلوکه شدن کشور ما نمی‌شود. بلکه آزادسازی پول‌های بلوکه شده یکی از اولین اقدامات دولت بود که به لحاظ زحمت کمتر و سرعت حصول نتیجه در اولویت قرار داشت.

مهمترین عملکرد اقتصادی دولت در حوزه بین الملل را شاید بشود، انعقاد قرارداد با کشورهای بزرگ اقتصادی برای داد و ستد با آن‌ها عنوان کرد.

پیوستن ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای که از قضا سازمانی است که با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا در منطقه، پایه‌گذاری شده است خبر مسرت بخشی برای اقتصاد ایران بود.

مصطفی خوش چشم، روزنامه نگار و تحلیلگر مسائل سیاسی، پیش از این در این رابطه در گفتگو با صاحب نیوز با بیان اینکه پیوستن ایران به سازمان شانگهای در حوزه اقتصادی قطعا اورده بسیار زیادی برای جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت که از چند بعد قابل بررسی است، اولین اثر این توافقنامه را تسهیل در تبادلات بین ایران و کشورهای عضو شانگهای دانست که سبب افزایش حجم مبادلات و قراردادهای تجاری و اقتصادی بین این کشورها خواهد شد.

یکی از نتایج پیوستن به سازمان همکاری‌های بین المللی شانگهای رفع وابستگی به دلار برای برقراری تعاملات و تجارت‌های بین المللی است.

علی اکبر علیزاده برمی، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس یازدهم، در این رابطه با تأکید بر این که کنار گذاشتن دلار به عنوان یکی از ابزارهای دخالت اقتصادی استکبار جهانی و آمریکا در کشورهای دیگر از جمله در کشور ما ضرورتی اجتناب ناپذیر است، به خبرنگار صاحب نیوز گفت: اتفاقات خوبی در دولت در این رابطه در حال رخ دادن است که یکی از این اتفاقات انعقاد قراردادها و پیمان‌های دو جانبه برای دادوستد با پول رایج دو کشور و کنار گذاشتن دلار است.

وی با اشاره به این که این موضوع به جد در سازمان شانگهای مطرح شده و در حال اجرایی شدن است، اظهار کرد: دولت و مجلس پیگیر موضوع حذف تدریجی دلار از کشور هستند و چون این اتفاق یکباره امکان پذیر نیست قدم به قدم آن را دنبال می‌کنند.

این روزها وزیر امور خارجه کشورمان در پکن اجرایی شدن سند همکاری 25 ساله ایران و چین را دنبال می‌کند. چینی که اکنون بزرگترین اقتصاد دنیا را در اختیار دارد و به ویژه در شراط تحریمی به خوبی می‌تواند ایران را از دردسری که تحریم‌های ظالمانه برایش درست کرده است، رها کند.

افزایش صادرات و در نتیجه تولید ناخالص ملی که بسیاری از اقتصاددانان آن را مهمترین مؤلفه اقتصادی نشان دهنده رشد اقتصاد هر کشور می‌دانند یکی از نتایج این سند همکاری می‌تواند باشد. تأمین مواد مورد نیاز کشورمان در همین شرایط تحریمی دیگر اثری است که همکاری‌های گسترده ایران و چین می‌تواند با خود به همراه داشته باشد.

لازم به ذکر است چین از سال‌ها قبل به ایران برای برقراری ارتباط بیشتر چراغ سبز نشان داده بود اما از آن جا که مسئولان غرب زده سابق تنها آمال و آرزوی ارتباط و پیوند با آمریکا و غرب را داشتند این فرصت را نادیده گرفتند.

*سند همکاری با بزرگترین اقتصاد جهان

مهدی صفری، معاون کنونی دیپلماسی وزارت امور خارجه، پیش از این در مورد فرصت اقتصادی تعامل با چین به خبرنگار صاحب نیوز گفته بود: این کشور در تکنولوژی‌های مختلف به خصوص صنایع هایتک و احداث زیرساخت‌ها مانند احداث نیروگاه اتمی، احداث نیروگاه‌های انرژی‌های نو و تجدیدپذیر خورشیدی و بادی که کشور ما هم محیط مناسبی برای بهره‌مندی از آن را دارد پیشرفته است و می‌تواند این تکنولوژی‌ها را به ایران بیاورد.

سفیر سابق ایران در کشورهای چین، روسیه و اتریش همچنین توسعه زیرساخت در حوزه حمل و نقل به خصوص در راه آهن و صنایع High speed، در زمینه صنایع بالادستی و پایین دستی نفت و پتروشیمی، در راه‌اندازی سیستم‌های گلخانه‌ای، در بهره‌برداری از معادن با ماشین‌آلات نوین و غیره را از دیگر فرصت‌هایی عنوان کرده که می‌توان با انعقاد تفاهم با کشور چین به آن دست یافت.

صفری با اشاره به این که هم‌اکنون 85 درصد از تجهیزات پزشکی پیشرفته و 80 درصد از مواد اولیه ساخت داروهای شیمیایی آمریکا توسط چین تأمین می‌شود، بخش پزشکی را از دیگر عرصه‌هایی عنوان کرد که می‌توان در برقراری ارتباط قوی‌تر با چین، تقویت کرد.

کاردار سابق سفارت جمهوری اسلامی ایران در آلمان عنوان کرد: به واسطه رشد اقتصادی چین در سال‌های اخیر و ثروتمند شدن مردم این کشور، سالانه 220 میلیون نفر جهانگرد چینی از کشورهای مختلف دنیا بازدید می‌کنند که با توجه به سبقه فرهنگی و تاریخی کشور ما، ایران می‌تواند جذابیت بالایی برای گردشگران چینی داشته باشد و اگر از این تعداد جهانگرد تنها یک درصدشان وارد ایران شوند می‌توانند صنعت گردشگری ما را رونق بخشیده و متحول کنند و به تبع آن موجب درآمدزایی، اشتغال‌زایی و ارزآوری به کشور شوند.

وی افزود: چینی‌ها نشان داده‌اند علاقمند به صنایع دستی ما به ویژه فرش دستباف ایرانی و خرید آن هستند که این نیز خود فرصت خوبی برای رشد صنایع دستی و مشاغل این حوزه را به وجود می‌آورد.

صفری افزود: در ارتباط با کشور چین امکان صادر کردن سالانه چهار هزار میلیارد دلار گیاه دارویی و باارزش وجود دارد که این صنعت از ارزش افزوده بسیار بالایی نیز برخوردار است.

*بازگرداندن بدهکاران بزرگ و اختلاسگران به کشور

همگان بر این مسأله اذعان دارند که یکی از علل اخلال در اقتصاد کشور ما مفسدان اقتصادی و اختلاس گرانی هستند که علاوه بر برهم زدن بازار از لحاظ مالی، تعادل روانی بازار را نیز یکی از مهمترین عوامل حفظ شاخص‌هایی نظیر ارزش پول و قیمت ارز است، را نیز دچار شوک و اختلال می‌کنند و سبب می‌شوند اعتبار دستگاه‌های حکومتی و در نتیجه سرمایه اجتماعی کشور تهلیل برود.

یکی از گشایش‌هایی که در دولت جدید حاصل شده است تعامل آن با کشورهای دیگر در جهت بازگرداندن اختلاس گران، مفسدان اقتصادی و بدهکاران بزرگ است که سرمایه‌های ملت را برداشته و از کشور خارج شده‌اند.

در طول دو ماه گذشته دو نفر از شاخص‌ترین این متهمان یک اختلاسگر 12 هزار میلیاردی و متهم کلاهبرداری 20 هزار میلیاردی است. این موضوع علاوه بر بازگرداندن پول‌های اختلاس شده و خارج شده از کشور به داخل، سبب ایجاد امنیت اقتصادی برای جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی می‌شود.

این مسأله پیشگیری کننده از وقوع جرم نیز می‌باشد و فعالان اقتصادی و مسئولان با مشاهده این که در صورت اختلاس و کلاهبرداری دیگر در هیچ جای جهان محل امنی برای فرار و پناه بردن ندارند، طبیعتاً از نیت‌های سوء خود عقب نشینی خواهند کرد.

*افزایش فروش نفت

آمار و ارقام بین المللی و صحبت‌های وزیر نفت نشان از افزایش فروش نفت ایران دارد. تحریم‌های آمریکا سبب شده بود ایران از آوریل 2018 تا آوریل 2021 از تولید یک میلیارد و 800 میلیون بشکه نفت و بیش از 100 میلیارد دلار درآمد نفتی محروم شود.

اما اکنون چند مسأله سبب شده است اقبال جهانی برای خرید نفت ایران افزایش پیدا کند و درآمد ایران از فروش نفت و فراورده‌های نفتی بیشتر شود.

یکی از این عوامل همان طور که ذکر شد برقراری تعامل سازنده و عزت مندانه با کشورهای دیگر جهان است که برای مثال انعقاد سند همکاری‌های گسترده با چین، می‌تواند در این بخش نیز اثر گذاشته و این مشتری سابق نفت ایران را دست به نقدتر برای خرید نقد کشورمان کند.

یا در مثالی دیگر کشوری مانند کره جنوبی که گفته شد برای پرداخت بدهی خود به ایران اظهار تمایل کرده است تاکنون رنج و خسارت اقتصادی را به خاطر پاسخگویی به خواسته‌های آمریکا با تحریم نفتی ایران به جان خریده بود اما طبیعی است وقتی می‌بیند ایران در جنگ سرد خود با آمریکا شکست ناپذیر شده و از طرفی آمریکا به سمت منزوی شدن پیش می‌رود، درصدد برقراری دوباره همکاری‌های اقتصادی با کشور ما و تهیه نفت خود از مقتدرترین و امن‌ترین فروشنده نفت منطقه خواهد شد. همان طور که برخلاف تحریم‌های اقتصادی آمریکا، خواستار اجازه ایران برای عرضه محصولات الکترونیکی خود به کشور ما شده است.

کره جنوبی یک مثال از روی آوردن کشورها به سمت ایران و کنار گذاشتن تحریم‌ها توسط این کشورها است و هم اکنون کشورهای بیشتری برخلاف تحریم‌های آمریکا، خریدار نفت ایران شده‌اند.

موضوع دیگری که سبب شده درآمد ایران از نفت و فراورده‌های نفتی افزایش پیدا کند، تنوع در عرضه محصولات این چنینی است. برای مثال رئیسی چند روز پیش با حضور در جزیره قشم فاز اول پالایشگاه نفت خام فوق سنگین قشم با ظرفیت تولید 35 هزار بشکه در روز افتتاح کرد.

رویکرد دولت در جلوگیری از خام فروشی نفت و کسب درامد ارزش افزوده از آن و حمایت ویژه از بخش تولید سبب شده این دستاوردهای اقتصادی برای دولت حاصل شود.

انتهای پیام /