هشدار / آلودگی هوا مرگ و میر را صعودی کرد!

عباس شاهسونی با اشاره به عوارض آلودگی هوا بر سلامت افراد، گفت: مواجهه با آلودگی هوا در کشورهای توسعه یافته چهارمین عامل مرگ در جهان پس از خطرات متابولیک، رژیم غذایی و دود سیگار است. این در حالیست که در کشورهای در حال توسعه، آلودگی هوا سومین ریسک فاکتور مرگ است. در واقع مطالعات جهانی نشان داده است آلودگی هوای آزاد و داخل در مناطق شهری و روستایی سالیانه منجر به بیش از هفت میلیون مرگ زودرس می‌شود.

بررسی آثار بهداشتی و اقتصادی آلودگی هوا در 27 شهر

شاهسونی با اشاره به آخرین مطالعه وزارت بهداشت در ایران در زمینه آلودگی هوا تحت عنوان "کمی‌سازی اثرات بهداشتی و اقتصادی منتسب به آلاینده ذرات معلق PM 2.5"، توضیح داد: این مطالعه در 27 شهر تهران، اهواز، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، سنندج، همدان، خرم‌آباد، اراک، کرج، کرمانشاه، آبادان، شهرکرد، یزد، ارومیه، کرمان، قزوین، بیرجند، قم، زابل، بجنورد، زنجان، بوشهر، اردبیل و زاهدان در سال 1400 با جمعیت حدود 35 میلیون نفر انجام شده است.

او در پاسخ به سوالی درباره علت نبودن شهرهای شمالی کشور در این مطالعه، توضیح داد: در شهرهای شمالی علی‌رغم اینکه ایستگاه سنجش کیفیت هوا وجود دارد، اما داده معتبر و پیوسته نداشتیم و یا آمار ارائه شده به ما با شواهد فرق داشت که این موضوع سبب شد این شهرها در مطالعه قرار نگیرند.

وی افزود: بر اساس این مطالعه مشخص شد در سال 1400 میانگین غلظت ذرات معلق PM2.5 در 27 شهر ذکر شده بیش از 6 برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت (5میکروگرم در مترمکعب) و بیش از 2.5 برابر استاندارد ملی (12 میکروگرم در مترمکعب) است. همچنین در سال 1400 به طور میانگین 242 روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM2.5 در 27 شهر ذکر شده بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت (15 میکروگرم در متر مکعب) بوده است که بالاترین تعداد روزها مربوط به مشهد با 357 روز در طی سال 1400 بوده است. در شهر تهران نیز 355 روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM2.5 بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت بوده است.

5 کلانشهر تنها 10 روز هوای خوب داشتند

شاهسونی ادامه داد: طی سال 1400 در شهرهای مورد مطالعه کشور تقریبا 16.7 درصد از روزهای سال شاخص کیفیت هوا ذرات معلق PM2.5 در محدوده خوب، 62.6 درصد در محدوده هوای قابل قبول، 16.5 درصد در محدوده هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، 3.4 درصد در محدوده هوای ناسالم برای همه گروه‌ها، 0.42 درصد در محدوده هوای خیلی ناسالم و 0.41 درصد در محدوده هوای خطرناک بود و مشخص شد نسبت به سال 1399 تعداد روزهای دارای هوای خوب پنج درصد کاهش یافته است. شهرهای تهران، مشهد، اهواز، اصفهان و کرج نیز دارای کمتر از 10 روز هوای خوب در سال 1400 بوده‌اند.

بیشترین تعداد روزهای هوای خوب در اردبیل

وی افزود: پایین‌ترین میزان غلظت ذرات معلق PM2.5 مربوط به شهر اردبیل بود و در واقع بیشترین تعداد روزهای هوای خوب مربوط به شهر اردبیل با 297 روز است.

افزایش تاثیر پدیده طوفان گرد و غبار در 4 شهر

وی با تاکید بر لزوم تلاش بیشتر مسئولان برای افزایش تعداد روزهای با هوای خوب، بیان کرد: هرچند با توجه به اقدامات انجام گرفته طی سال‌های اخیر تعداد روزهای با هوای قابل قبول افزایش یافته است، اما هنوز با استانداردهای جهانی و رهنمود سازمان جهانی بهداشت فاصله زیادی داریم. در شهرهای مورد مطالعه کشور تقریبا 197 روز سال کیفیت هوا قابل قبول است؛ گرچه آلودگی هوا در این سطح هم ممکن است برای تعداد بسیار کمی از افراد با ملاحظات بهداشتی خاص همراه باشد. در این شرایط افرادی که نسبت به ذرات معلق حساسیت ویژه‌ای دارند ممکن است علائم تنفسی در آنها مشاهده شود. بیشترین تعداد روزهای ناسالم برای همه گروه‌ها، خیلی ناسالم و خطرناک مربوط به شهرهایی است که با پدیده طوفان گرد و غبار روبرو هستند از جمله زابل، اهواز، کرمانشاه و دزفول که باعث اثرات سوء بهداشتی بسیاری بر سلامتی ساکنین این شهرها شده است.

شاهسونی تاکید کرد: سازمان‌های مسئول باید اقدامات بسیار فوری را در مناطق تولید گرد و غبار اجرا کنند تا حداقل روند رو به رشد تولید گرد و غبار و تعداد روزهایی که این پدیده در این استان‌ها رخ می‌دهد، کاهش یابد.

بیش از 20 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در سال گذشته

او درباره مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال 1400، اظهار کرد: میانگین تعداد مرگ کل منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در 27 شهر مورد مطالعه 20837 نفر بوده است. در شهر تهران در سال قبل به طور میانگین مرگ 6398 نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 است. نتایج نشان می‌دهد در سال 1400 به طور میانگین جزء مرگ کل منتسب به ذرات معلق در کشور برابر با 12.59 درصد است که این جزء منتسب در شهرهایی نظیر اهواز، تهران، زابل، کرج، اصفهان و دزفول که با آلودگی هوای شهری و و پدیده گرد و غبار درگیر هستند، بالاتر از میانگین کشوری است.

بررسی میزان مرگ و میر 4 بیماری مهم منتسب به آلودگی هوا

رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، گفت: تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی (COPD) منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 در سال 1400 در شهرهای مورد مطالعه به طور میانگین 574 نفر بوده است. در شهر تهران نیز به طور میانگین تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 تعداد 120 نفر بوده است. در سال 1400 هزینه‌های مرتبط با مرگ ومیر ناشی از بیماری‌های مزمن انسداد ریوی 225 میلیون دلار تخمین زده شده است.

وی افزود: میانگین تعداد مرگ در سال 1400 به علت سرطان ریه در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در مجموع 27 شهر مورد مطالعه به طور میانگین 513 نفر بود. در شهر تهران به طور میانگین مرگ 161 نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 به علت سرطان ریه بوده است. در سال 1400 هزینه‌های مرتبط با مرگ ومیر ناشی از سرطان ریه 201 میلیون دلار تخمین زده شده است. میزان خسارت اقتصادی مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه منتسب به آلودگی هوا به نحو چشمگیری بیشتر از پنج سال قبل بوده است.

او درخصوص تعداد مرگ‌های سال 1400 به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5، تصریح کرد: تعداد این مرگ‌ها در 27 شهر مورد مطالعه به طور میانگین 4923 نفر بوده است و در شهر تهران این آمار به شکل میانگین 1322 نفر گزارش شده است. در سال 1400 هزینه‌های مرتبط با مرگ ومیر ناشی از ایسکمیک قلبی 1932 میلیون دلار تخمین زده شده است.

شاهسونی ادامه داد: میانگین تعداد مرگ در سال 1400 به علت سکته مغزی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 در سال 1400 در 27 شهر مورد مطالعه به طور میانگین 1972 نفر بوده است که در شهر تهران این آمار به شکل میانگین 666 نفر گزارش شده است. در سال 1400 هزینه‌های مرتبط با مرگ و میر ناشی از سکته مغزی 774 میلیون دلار تخمین زده شده است.

افزایش 87 درصدی مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال1400

وی با اشاره به کاهش تعداد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال‌های 1395 تا 1398، تصریح کرد: اما این روند در سال 1399 متوقف و افزایشی شد و در سال 1400 تعداد همه مرگ‌های منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 بیش از 87 درصد نسبت به سال 1399 افزایش یافت. این روند افزایشی در تمامی علل مرگ به علت مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 مشهود است؛ چنانچه تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 در سال 1400 بیش از 15 درصد نسبت به سال 1399، تعداد مرگ به علت سکته مغزی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 در سال 1400 بیش از 13 درصد نسبت به سال 1399، تعداد مرگ به علت سرطان ریه منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 در سال 1400 بیش از 72 درصد نسبت به سال 1399 و تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 در سال 1400 بیش از 10 درصد نسبت به سال 1399 افزایش یافته است.

هزینه 227 هزار میلیاردی مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا طی یک سال

وی افزود: در سال 1400 در مجموع هزینه مرتبط با مرگ و میر ناشی از همه علل منتسب به ذرات معلق PM2.5 مقدار 8.17 میلیارد دلار (معادل 227 هزار میلیارد تومان) برآورد شده است. این مقدار نسبت به سال 1399 بیش از 90 درصد افزایش یافته است.

او تاکید کرد: کل هزینه‌های مرتبط با مرگ و میر ناشی از همه علل منتسب به ذرات معلق PM2.5، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های ایسکمیک قلبی، سکته مغزی، سرطان ریه و بیماری‌های مزمن انسداد ریوی در کشور در سال 1400 برابر با 11.3 میلیارد دلار (معادل 314 هزار میلیارد تومان) برآورد شده است.

پایتخت متحمل بیشترین خسارت اقتصادی از آلودگی هوا

وی بیان کرد: بیشترین خسارت اقتصادی در کلانشهر تهران (3.4 میلیون دلار معادل 94 هزار میلیارد تومان) بر آورد شده بود. پس از کلانشهر تهران شهرهایی که دارای بیشترین جمعیت و یا بالاترین مقادیر آلودگی هوا بودند از جمله مشهد، شیراز، کرج، اصفهان و اهواز قرار گرفتند.

هزینه‌های اقتصادی آلودگی هوا در 9 کلانشهر دیگر

رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره مرگ‌ومیرهای منتسب به آلودگی هوا و هزینه‌های اقتصادی ناشی از آن در 9 کلانشهر دیگر علاوه بر تهران که آلودگی هوای بیشتری را تجربه می‌کنند، توضیحاتی ارائه کرد و گفت: بر اساس مطالعه‌ای که انجام شده است در شهر اهواز تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 به شکل میانگین 1067 نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال 9 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 16 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 423 نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 70 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر اهواز به طور میانگین 621 میلیون دلار معادل با 17 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

وی افزود: در شهر مشهد تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 به شکل میانگین 1891 نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال 84 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 39 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 406 نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 189 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر مشهد به طور میانگین 1022 میلیون دلار معادل با 28 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

او درباره این موضوع در شهر اصفهان نیز توضیح داد: تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 به شکل میانگین 1664 نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال 42 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 48 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 411 نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 144 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر اصفهان به طور میانگین 905 میلیون دلار معادل با 25 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

وی تبریز را هم کلانشهر آلوده دیگری در کشور معرفی کرد و ادامه داد: تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 در شهر تبریز به شکل میانگین 1316 نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال 34 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 34 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 225 نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 140 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر تبریز به طور میانگین 686 میلیون دلار معادل با 19 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

او همچنین گفت: در شهر شیراز نیز تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 به شکل میانگین 952 نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال 91 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 23 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 159 نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 95 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر شیراز به طور میانگین 517 میلیون دلار معادل با 14 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

شاهسونی افزود: در شهر کرج نیز تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 به شکل میانگین 1200 نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال 28 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 35 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 390نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 87 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر کرج به طور میانگین 682 میلیون دلار معادل با 18 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

او درباره تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 در شهر کرمانشاه، خاطرنشان کرد: تعداد کل مرگ‌ها به شکل میانگین 966 نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال 29 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 30 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 339 نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 107 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر کرمانشاه به طور میانگین 577 میلیون دلار معادل با 16 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

وی با بیان اینکه تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 در شهر قم به شکل میانگین 792 نفر بوده است، تصریح کرد: تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال 19 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 10 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 176 نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 21 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر قم به طور میانگین 399 میلیون دلار معادل با 11 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

شاهسونی با بیان اینکه تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 در اراک، شهر صنعتی مجاور استان قم به شکل میانگین 492 نفر بوده است، اظهار کرد: همچنین تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال در اراک 13 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 10 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 93 نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 54 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر اراک به طور میانگین 259 میلیون دلار معادل با 7 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

هوای زابل؛ آلوده‌ترین هوا در کشور

او تاکید کرد: بالاترین میانگین غلظت ذرات معلق PM2.5 در سال 1400 مربوط به شهر زابل گزارش شد که حتی بیش از 12 برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت بود؛ در واقع بیشترین تعداد روزهای هوای خطرناک در سال 1400 مربوط به شهر زابل با 15 روز بوده است.

به گفته شاهسونی، در شهر زابل تعداد کل مرگ‌های منتسب به ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در سال 1400 به شکل میانگین 289 نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی بالاتر از 30 سال 6 نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از 30 سال 3 نفر، تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 26 نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از 25 سال 14 نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال 1400 در شهر زابل به طور میانگین 132 میلیون دلار معادل با 3هزار میلیارد تومان برآورد شده است.