تلاش طرف‌های برجام برای کاستن اختلاف‌ها

جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تمدید نامحدود زمان استفاده از بندهای حل اختلاف برجام موسوم به «مکانیسم ماشه» خبر داد. کمتر از 2 هفته قبل بود که واشنگتن پست گزارش داد سه کشور اروپایی عضو برجام می خواهند مکانیسم حل اختلاف موجود در توافق هسته ای را علیه ایران فعال کنند. یک روز بعد هم خبر رسید که این اقدام اروپایی ها به خاطر فشار اقتصادی ترامپ بوده است. در مقابل این اقدام اروپا، ایران به صورت جدی اعلام کرد که در صورت بازگشت تحریم های شورای امنیت، پس از 51 سال از پیمان منع گسترش سلاح های اتمی (NPT) خارج می شود بدین ترتیب در صورت استفاده اروپایی ها از ماده 37 برجام و ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت، تهران نظارت های مندرج در برجام را که به صورت داوطلبانه اجرا می کند، لغو خواهد کرد و در صورت بازگشت تحریم های سازمان ملل نیز گام متقابل جمهوری اسلامی خروج از NPT خواهد بود. با این حال سه روز پس از تهدیدهای ایران، «جوسپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تمدید استفاده از بندهای حل اختلاف یا همان مکانیسم ماشه خبرداد.

رسانه های اصلاح طلب

دستاوردهای احتمالی یک سفر

روزنامه همدلی در گزارشی نوشت: روزنامه همدلی: سفر مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران که اتفاقا اولین سفر او به تهران بعد از پذیرفتن این مسئولیت است، این احتمال را که اروپا بخواهد «مکانیسم ماشه» را عملی کند و پرونده هسته‌ای ایران را که بعد از تأیید برجام از سوی شورای امنیت لغو شده بود، دوباره به شورای امنیت ارجاع دهد، بسیار کم‌رنگ کرد و گمانه‌ها به سوی افزایش احتمال حیات دوباره برجام را افزایش داد؛ موضوعی که اتفاقا جوزپ بورل بر آن تأکید کرد و گفت که این اتحادیه برای جلوگیری از ارجاع موضوع توافق هسته‌ای به شورای امنیت یا اعمال تحریم جدید علیه ایران تلاش می‌کند. ورود بورل و رایزنی‌های او با دولتمردان جمهوری اسلامی حول موضوع برجام در واقع بر این امر حکایت دارد که این کشورها و بخصوص ایران به هیچ وجه مایل به مرگ کامل برجام نیستند. با وجودی که برجام در حال حاضر برای خیلی از مخالفان آن در ایران و حتی در خارج از کشور کاملا از بین رفته تلقی می‌شود، اما روحانی و تیم دیپلماسی او هنوز امیدوارند که بر پایه عقلانیت و به دور از رفتارهای هیجانی و احساسی، این توافقنامه را از نابودی نجات دهند. ایران بارها اعلام کرده است با وجود برداشتن 5 گام برای کاهش تعهدات خود اما همچنان در برجام باقی است و اگر طرف‌های مقابل مصمم به احیای آن باشند، از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد. با سفر این مقام اتحادیه اروپا روزنه‌های امیدبخشی برای نجات برجام دیده می‌شود، اما آنچه که در این میان اهمیت زیادی دارد، مخالفان داخلی و خارجی برجام است. واقعیت این است که هر چه برجام به مرگ کامل خود نزدیک شود، در دو سو مورد خوشحالی مخالفان آن خواهد بود. از یک سو در خارج از ایران، ایالات متحده به رهبری ترامپ سعی مضاعف خواهد کرد که برنامه‌های اروپایی‌ها برای نجات برجام را عقیم بگذارد، کاری که تاکنون توانسته است با موفقیت در زمینه‌های گوناگون انجام دهد.

ابتکارهای پشت پرده اروپا

روزنامه ابتکار در یادداشتی به قلم جلال خوش چهره نوشت:موضع اتحادیه اروپا در تمدید مهلت حل اختلاف برجامی با ایران را می‌توان به فال نیک گرفت. با این‌حال، به‌سختی می‌شود اراده اروپا را برای جبران خسارت‌های ایران از بهار سال گذشته تاکنون پذیرفت. «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نخستین سفر خود به تهران اعلام کرد که مهلت اجرای راه‌کار حل اختلاف برجامی با ایران تا اطلاع ثانوی تمدید می‌شود. این نظر که بازتابی از توافق سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان است، نشان از انعطافی دارد که اعضای اروپایی برجام پس از گام پنجم ایران در کاستن از تعهدات برجامی در مواضع خود بروز داده‌اند. اما آیا در مذاکرات بورل با مقام‌های ایرانی، توافق تازه‌ای در کاستن از تنش‌ها میان ایران و اروپا رخ داده است؟ آیا فرصت دوباره‌ای به دیپلماسی داده شده که برجام به وضع سابق خود بازگردد و راهی برای برون‌رفت از بن‌بست ایجاد شده در ماه‌های اخیر فراهم شود؟ هنوز اطلاعات روشنی از گفت‌وگوی مقام‌های ایرانی و اروپایی در دست نیست، اما قرائن از توافق طرف‌ها در کاستن از اختلاف‌ها می‌گوید. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به‌رغم خروج بریتانیا از این اتحادیه گفته است: «توافق کرده‌ایم که به‌طور مستقیم به سمت مهلت زمانی سختگیرانه‌ای نرویم که ما را ملزم به رفتن به شورای امنیت سازمان ملل خواهد کرد.» این سخنان به مفهوم گشودن درهای تازه‌ای است که طرف‌های اروپایی و ایرانی را به گفت‌وگو برای توافق نزدیک می‌کند.

ایران باید منتظر پیروزی حزب دموکرات در انتخابات باشد

خبرگزاری ایلنا به گفت و گو با راس بیکر استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه روتگرز پرداخته و آورد:راس بیکر در ابتدا در مورد ترامپ گفت: در حال حاضر تنها کشور خارجی که پرزیدنت ترامپ به آن اهمیت می‌دهد، اوکراین است زیرا این موضوع در قلب دادگاه استیضاح وی است. من حتی فکر می‌کنم ایران هم اولویت ترامپ در شرایط فعلی نیست. ترامپ در توهماتش ترور سردار سلیمانی را برگ برنده خود می‌داند وی در ادامه با انتقاد از ترور سردار سلیمانی گفت: ترامپ فکر می‌کند که ترور ژنرال سلیمانی برای او یک برگ برنده بزرگ سیاسی است اما این درست نیست. این توهم به دلیل اشتباه پدافندهای هوایی ایران در شلیک به هواپیمای اوکراین برای ترامپ بیشتر شد. ترامپ از خروج از برجام پشیمان نیستاستاد دانشگاه روتگرز تاکید کرد: خروج ترامپ از برجام عامل شرایط کنونی است اما ترامپ به هیچ وجه پشیمان نیست که از برجام خارج شده است. ترامپ خواهان یک توافق جدید با ایران است وی هم چنین در ادامه در مورد توافق جدید با آمریکا گفت: ترامپ خواهان توافق جدیدی با ایران در مورد غنی‌سازی اورانیوم و موضوعات دیگر است و برای همین هم از برجام خارج شد تا توافقی جدید با نام خودش با ایران داشته باشد. ایران باید منتظر پیروزی حزب دموکرات در انتخابات باشدآمریکا با رئیس‌جمهوری دموکرات به برجام باز می‌گرددبیکر در ادامه در مورد آینده روابط میان ایران و آمریکا گفت: دموکرات‌ها تاکید کردند که در صورت رئیس‌جمهور شدن به برجام باز می‌گردند ایران باید منتظر انتخابات آمریکا باشد. ایران هم چنین باید امیدوار باشد که یک دموکرات رئیس‌جمهور آمریکا شود؛ چراکه در آن صورت می‌توان با رئیس‌جمهور آمریکا برای توافق گفت‌وگو کردتصمیمات ترامپ در منطقه درست نبوده استوی گفت: ترامپ تاکنون تصمیمات درستی برای حضور در منطقه اتخاذ نکرده است من حتی معتقدم که ترامپ از خروج از سوریه نیز پشیمان است. من فکر می‌کنم که ترامپ در خلوت خود پشیمان است که سربازانش را از سوریه بیرون کشیده است و کردها را در مقابل ارتش ترکیه رها کرده است چرا که این تصمیم باعث آشوب بیشتر در منطقه شده است.

سفر قریب‌الوقوع بورل به واشنگتن

روزنامه آرمان ملی در گزارشی نوشت: سفر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران در روزهایی صورت گرفت که ایران و تروییکای اروپایی، هفته‌ها و شاید هم ماه‌های کلیدی و حساسی را پیش‌رو دارند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه به زودی به منظور شرکت و سخنرانی در کنفرانس امنیتی مونیخ راهی آلمان می‌شود و اواسط فوریه نیز باید منتظر تشکیل جلسه کمیسیون مشترک برجام میان نمایندگان ایران و 1+4 بود که البته هنوز سطح این جلسه، زمان و مکان دقیق آن مشخص نشده است. آنچه بر نخستین سفر بورل به ایران سایه انداخته، قرار گرفتن ایران و بازماندگان در توافق در یک بن‌بست فنی و سیاسی است. یک سال و اندی پس از کناره‌گیری آمریکا از توافق هسته‌ای، اروپا عملا از بیم تحریم‌های آمریکا و تنبیه‌های فرامرزی آن به هر گونه مراوده مالی، تجاری و بانکی با ایران پایان داده و قطار راه‌اندازی سازوکار مالی برای کارویژه با ایران (اینستکس) را هم از ایستگاه آغاز به کار جلوتر نبرده است. ایران نیز در 9 ماه گذشته 5 گام معکوس برجامی برداشته و در آخرین گام اعلام کرده که دیگر به هیچ‌کدام از محدودیت‌های فنی مشخص شده در توافق هسته‌ای پایبند نیست. بنابراین بورل در حالی به تهران آمده که تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران و فعالیت‌های هسته‌ای تهران به حالت پیش از برجام بازگشته‌اند. در چنین شرایطی سفر بورل به تهران چیزی بیش از یک نمایش سیاسی نبوده و به حفظ توافق هسته‌ای با تهران منجر نخواهد شد؛ مگر آنکه بیش از 25 کشور اروپایی عضو اتحادیه، قدرت سیاسی و اقتصادی خود را احیا کرده و مقابل دولت یکجانبه‌گرای دونالد ترامپ ایستاده و از توافق‌های مبتنی بر راهبرد برد - برد حمایت کنند. حال بورل پس از بازگشت به مقر اتحادیه اروپا، در گفت‌وگو با خبرنگاران در بروکسل، از سفر قریب‌الوقوع خود به واشنگتن خبر داده است. او همچنین ماموریت خود را برای سفر به خاورمیانه تلاش برای حفظ ثبات، امنیت و ایجاد اعتماد میان بازیگران منطقه توصیف و خاطرنشان کرده امنیت خاورمیانه تاثیر مستقیمی بر امنیت اروپا دارد. هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا تصریح کرده است در این سفر، علاوه بر دیدار با مقام‌های ایران، با شماری از مقام‌های عالی‌رتبه در منطقه از جمله وزیر امور خارجه عربستان، امارات و اردن نیز ملاقات و با رئیس‌جمهوری عراق نیز (تلفنی) صحبت کرده اما به دلیل تحولات سیاسی در این کشور موفق به انجام سفر نشده است. او مشکل اصلی خاورمیانه را فقدان اعتماد توصیف کرده و با یادآوری برنامه سفرش به واشنگتن، گفته است اتحادیه اروپا به تلاش‌ها برای بازسازی اعتماد میان بازیگران و حفظ ثبات در این منطقه ادامه می‌دهد.

رسانه های اصولگرا

کفگیر تحریم‌های آمریکا به ته‌دیگ خورده است

پایگاه خبری افکارنیوز به بازتاب سخنان سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس پرداخته و آورد:پایگاه خبری افکارنیوز: تحریم های کاخ سفید علیه تهران موجب شد مسیرهای استقلال کشور آشکارتر و ظرفیت های داخلی نیز بهتر شناسایی شود. بنابراین نه تنها تحریم ها مانعی برای توسعه و پویایی اقتصادی نشده بلکه راه های جدیدی پیش روی ایران باز کرده است. سیاست فشار حداکثری ایالات متحده نتیجه ای برای آنها در پی نداشته است لذا در لیست تحریم های اخیر آمریکا مشاهده می شود که کفگیر تحریم هایشان به ته دیگ خورده است. اباید یادآور شد قبل از توافق برجام خیلی از دستگاه های اجرایی و اقتصادی کشور در کمیسیون امنیت ملی مجلس مطرح می کردند تحریم های آمریکا و اروپا باعث شده راهکارهای جدید اقتصادی پیدا و مسیرهای جدیدی برای استقلال کشور پیش بینی شود. بنابراین وقتی وزیر خارجه آمریکا مدعی نتیجه بخش بودن راهبرد فشار حداکثری می شود باید به شرایط منطقه نیز نگاهی بیاندازد و سپس اظهارنظر کند. وزیر خارجه آمریکا مدعی است راهبرد ترامپ علیه ایران نتیجه‌بخش بوده و به ایجاد ائتلافی برای اعمال فشار در راستای خاتمه دادن به برنامه موشکی این کشور منجر شده است.

بورل از تهران به بروکسل می‌رود بعد به واشنگتن

روزنامه جوان در مطلبی نوشت:جوزف بورل دیروز در پایان سفر خود به تهران در یک کنفرانس خبری گفت که اروپا با فعال کردن مکانیسم حل اختلاف در برجام به دنبال از بین بردن این توافق نیست بلکه درصدد زنده نگه داشتن این توافق است. البته او در این کنفرانس هیچ چیزی درباره این نگفت که راهکار عملی اروپا برای حفظ برجام، 20 ماه بعد از خروج امریکا و بی‌عملی اروپا، چیست. بورل ظاهرا قصد دارد بعد از تهران، به بروکسل برود و بعد از دو روز توقف، از آنجا به واشنگتن سفر کند. بورل در پایان سفر خود به ایران، هدف از سفر خود به غرب آسیا را افزایش ثبات در منطقه و همچنین افزایش اعتماد بازیگران این منطقه توصیف کرد و گفت که ثبات و امنیت غرب آسیا تأثیر مستقیمی بر ثبات و امنیت اروپا دارد. او گفت: «من به ایران سفر کردم، چون مسئله ثبات بدون در نظر گرفتن ایران امکانپذیر نیست. با وزیر خارجه عربستان سعودی و امارات دیدار کردم. با رئیس‌جمهور عراق گفتگو کردم. امکان سفر به عراق وجود نداشت، زیرا نخست‌وزیر این کشور هنوز سوگند یاد نکرده است. هفته آینده به واشنگتن سفر می‌کنم». بورل تصریح کرد که تمامی این گفتگوها با هدف افزایش ثبات در منطقه صورت گرفته است و در همین راستا قصد دارد جمعه این هفته به واشنگتن سفر کند. وی ادامه داد: «ما تمامی این ارتباطات و تماس‌ها را برقرار کردیم تا بررسی کنیم که چه اقدامی را می‌توانیم برای ثبات‌بخشی به این منطقه و ایجاد درک متقابل به کارگیریم و همچنین ایجاد اعتماد کنیم». بورل در خصوص سفر خود به ایران توضیح داد که با «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران، وزیر خارجه و رئیس پارلمان ایران در خصوص طیف گسترده‌ای از مسائل از جمله برجام گفتگو کرده است. وی در پاسخ به سؤال خبرنگاران درباره مکانیسم حل اختلاف تصریح کرد: «اروپا قصد ندارد با فعال کردن مکانیسم حل اختلاف برجام به این توافق پایان دهد بلکه هدف اول، زنده نگه داشتن این توافق است».

بورل و یک دو راهی تاریخی

روزنامه خراسان در یادداشتی آورد: جوزپ بورل برای اولین بار به کشورمان آمد و دیدارهای سطح بالایی نیز با مقامات ارشد کشورمان داشت. او که کوله باری از تجربیات دیپلماتیک را به همراه دارد، در همین ماه های روی کار آمدن به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در نگاه اول نشان داده نسبت به اسلافش از دیدگاه های مستقل تر و پخته تری برخوردار است. سیاست های واقع گرایانه وی به یک جانبه گرایی آمریکای ترامپ که اروپا را به مستعمره ای از ایالات متحده بدل کرده و حمایت های محکم او از بزرگ ترین دستاورد دیپلماتیک اتحادیه اروپا از زمان پیدایش یعنی برجام همچنین پیام تبریکش در سال گذشته بابت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، نشان می دهد او حداقل در ظاهر چهره ای متفاوت از کاترین اشتون، فدریکا موگرینی و خاویرسولاناست. البته این به معنای تغییر رفتار اروپا در قبال ایران نیست و رویکرد اروپا تنها با یک تغییر در مسئولان اروپایی اتفاق نمی افتد. اروپا در 21 ماه اخیر از خروج آمریکا از برجام نشان داده نه تنها توانی برای زنده نگه داشتن برجام ندارد که به نظر می رسد از اراده محکمی هم برای این کار برخوردار نیست. گزافه گویی های اخیر سه کشور درباره استفاده از سازوکار حل اختلاف برجام در حالی که ابتدا آمریکا و سپس اروپا به نقض مواد متعدد برجام پرداخته اند نشانی بر این بی عملی در کنار نبود اراده است. بروکسل به جای فشار آوردن بر عامل اصلی رسیدن توافق بین المللی هسته ای به این نقطه، یعنی آمریکا، سعی دارد تا ایران را از حداقل حقوق خود منصرف و ما را وادار کند که به کاغذی بی خاصیت که نتوانسته نیازهای اقتصادی کشور را برآورده کند، پایبند باشیم! گام های کاهش تعهدات ایران در برجام، نشان داد که جمهوری اسلامی برخلاف بسیاری از کشورها از مذاکرات و توافقات زینتی بی نیاز بوده و اگر امتیازی داده یا می دهد برپایه یک توازن در گرفتن امتیاز خواهد بود نه فقط عکس های یادگاری و بازی کردن در پازل انتخاباتی یا پرستیژی کشورهای پر مدعا اما بی خاصیت. سخنان روز گذشته بورل مبنی بر تمدید نامحدود استفاده از سازوکار حل اختلاف توسط تروئیکای اروپایی نشان داد که گفت وگوهایش در تهران چندان صمیمانه و آرام نبوده و رئیس جمهور، رئیس مجلس و وزیرخارجه کشورمان به خوبی به طرف مقابل فهمانده اند که صبر تهران ماه هاست تمام شده و برجام برای زنده ماندن و خروج از اتاق مراقبت های ویژه به یک حرکت عملی و جدی از سوی اروپا نیاز دارد و نه لفاظی های بی حاصل. شاید بورل آخرین امید اروپا برای حفظ مهم ترین دستاورد دیپلماتیک این اتحادیه باشد، البته اگر آن ها نخواهند بعد از ضربه برگزیت، ضربه دیگری به تن مریض و رنجور خود وارد کنند. آیا بورل با کوله باری از تجارب سخت دیپلماتیک می تواند نامش را در تاریخ ماندگار کند؟ او یا با تلاش هایش جانی دوباره به این توافق می دهد یا به عنوان کسی ماندگار خواهد شد که میخ آخر تابوت برجام را هم بکوبد. او امروز بر سر این دوراهی مهم تاریخی است.

هم فشار، هم مذاکره

روزنامه وطن امروز در گزارشی با عنوان هم فشار، هم مذاکره نوشت: مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی گفته است که این اتحادیه برای جلوگیری از ارجاع موضوع توافق هسته‌ای به شورای امنیت سازمان ملل یا اعمال تحریم جدید علیه ایران تلاش می‌کند جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی که روز دوشنبه به تهران سفر و با مقامات ایرانی دیدار کرده بود، پس از پایان سفر خود در جمع خبرنگاران تصریح کرد: اتحادیه اروپایی به‌طور نامحدود مهلت حل‌وفصل اختلافات در رابطه با توافق هسته‌ای 2015 (برجام) را تمدید خواهد کرد تا از ارجاع این موضوع به شورای امنیت سازمان ملل یا اعمال تحریم جدید علیه ایران جلوگیری کند. وی ادامه داد: ما اتفاق نظر داریم که مستقیما در یک محدوده زمانی دقیق حرکت نکنیم، چیزی که ما را ملزم به رفتن به شورای امنیت می‌کند. خواست ما این است، روندی را آغاز نکنیم که به پایان برجام می‌انجامد، بلکه می‌خواهیم این توافق را حفظ کنیم. مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی همچنین در اظهارات خود تصریح کرد با تروئیکای اروپا توافق کرده است که محدوده زمانی 15 روزه برای حل اختلافات را به‌طور متوالی به تعویق بیندازند، هرچند حصول پیشرفت در این زمینه منوط به ادامه حضور آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران برای راستی‌آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای این کشور است. * مکانیسم ماشه، از عجایب حقوقی 3 کشور اروپایی 24 دی با انتشار بیانیه‌ای به صورت رسمی از آغاز روند فرآیند حل‌وفصل اختلافات موسوم به مکانیسم ماشه خبر دادند. مکانیسم ماشه از آن جهت به سازوکار حل‌وفصل اختلافات هسته‌ای اطلاق شده است که کشورهای غربی از این مکانیسم در عمل برای تهدید ایران استفاده می‌کرده و می‌کنند؛ تهدید به اینکه اگر ایران در واکنش به عدم اجرای تعهدات طرف غربی از تعهدات خود سر باز بزند، روند حل‌وفصل اختلافات را آغاز می‌کنند و اگر مهلت گفت‌وگوها برای حل‌وفصل اختلافات تمدید نشود، به صورت خودکار و طی 60 روز تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران برمی‌گردد. به بیان دیگر، آغاز روند اجرای حل‌وفصل اختلافات را می‌توان به مثابه چکاندن ماشه‌ای در نظر گرفت که منجر می‌شود به اینکه به صورت خودکار در مدت کوتاهی و پس از چند مرحله، گلوله از تفنگ شلیک شود. تصمیم به آغاز به کار مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی آن هم به دلیل آنچه نقض توافق از سوی ایران خوانده شده در حالی است که اروپایی‌ها به‌واسطه 20 ماه وقت‌کشی در انجام تعهدات برجامی‌شان در موضع متهم و بدهکار قرار دارند، نه ایران. جمهوری اسلامی پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام در اردیبهشت سال 97 می‌توانست بر مبنای همین توافق از آن خارج شود، با این حال با توجه به وعده‌های یازده‌گانه اروپا، حضور خود در برجام را تداوم بخشید. تضمین فروش نفت و برقراری مبادلات بانکی و مالی از جمله وعده‌های اروپا به ایران در اردیبهشت و خرداد سال گذشته بود؛ وعده‌هایی که هیچ‌گاه محقق نشد.

امریکن کانسروتیو خطاب به واشنگتن: به دنبال مهار ایران نباشید

 باشگاه خبرنگاران جوان در گزارشی به بازتاب مطلبی در پایگاه اینترنتی امریکن کانسروتیو پرداخته و آورد:به دنبال سیاست مهار ایران نباشید» نوشت: استیون کوک چندی پیش در گزارشی در نشریه فارن پالسی، نوعی «راه سوم» برای سیاستگذاری در قبال ایران پیشنهاد کرد که به نظر می‌رسد در شرایط کنونی به مذاق کسی خوش نیامده است. وی ضمن رد ایده پیوستن مجدد به برنامه جامع اقدام مشترک ابراز عقیده کرد بازگشت به توافق هسته‌ای یا یک برجام جدید فرایندی شبیه برجام قبلی ایجاد خواهد کرد که طی آن تهیه‌کنندگان و امضاکنندگان طرح ناچارند برای چشم‌پوشی از نقض عهد و تخلف طرف مقابل یا بروز دیگر مسائل، مانند مقابله با رویکرد توسعه‌طلبانه ایران در منطقه، نوعی امتیاز یا مشوق به طرف مقابل بدهند. با این همه باید توجه داشت اگرچه بازگشت به برجام همه مشکلات دیرینه میان ایران و آمریکا را حل نخواهد کرد، پس از برجام نیز هیچ توافق در زمینه منع اشاعه هسته‌ای نیز چنین کاری نکرده است. مزیت بازگشت به توافق هسته‌ای این است که دست‌کم یک مسئله را حل و پایه و اساس لازم را برای مذاکره به منظور برطرف ساختن دیگر مسائل فراهم می‌کند. ایران در طول سه سال و نیم نخست هیچ تخلفی در برجام مرتکب نشد و پس از گذشت بیش از یکسال از خروج آمریکا اقدامات خود را در جهت کاهش سطح پایبندی به توافق هسته‌ای آغاز کرد. سخن گفتن از رویکرد ایران در زمینه بازپیوندخواهی یا تلاش این کشور برای الحاق مجدد یا بازستاندن سرزمین مادری از دست رفته دارای مشترکات زبانی و فرهنگی و قومی بسیار عجیب است. این رویکرد معنای بسیار خاصی دارد و عملکرد ایران را در طول چهل سال گذشته توصیف نمی‌کند. بازپیوندخواهی سیاستی برای بازپس گیری اراضی است که از لحاظ تاریخی بخشی از کشور مورد نظر بودند. این واژه به طور گسترده برای توصیف جنبش‌های ملی‌گرایانه‌ای که به دنبال متحد کردن سرزمین‌ها به عنوان بخشی از یک کشور واحد هستند، بکار گرفته شده است. ایران تاکنون هیچ ادعای ارضی درباره سرزمین‌هایی که قبلا متعلق به این کشور بوده مطرح نکرده است و برخلاف برخی کشورهای دیگر در تلاش برای ضمیمه ساختن هیچ اراضی جدیدی به خاک خود نیست.

اروپا ثابت کرد خارج از میل آمریکا اقدامی نمی کند

پایگاه خبری افکارنیوز به گفت و گو با ابوتراب علیرضایی کارشناس مسائل بین الملل پرداخته و آورد:آمریکا در برابر فعالیت های هسته ای ما موضع گرفته است و درهمین راستا هم علی اکبر صالحی که فردی موثر در فعالیت های هسته ای کشورمان به شمار می رود را تحریم کرد تا به خیال خود از این طریق انتقام گرفته باشد. ایران از NPT خارج نشده و تنها آمریکاست که دست به خارج شدن از برجام زد؛ همچنین اروپایی ها هم به وعده های خود عمل نکرده و بدون اجازه آمریکا برای تعامل با تهران اقدامی انجام ندادند؛ به همین دلیل ایران هم حق داشت تا عمل به تعهداتش را با اقدامات برجامی تروئیکای اروپایی هم تراز کند. کارشناس مسائل بین الملل افزود: با توجه به اتفاقت اخیر در منطقه، اروپایی ها نشان دادند که خارج از میل آمریکا اقدامی نخواهند کرد و باوجود آنکه زمان زیادی هم از ما گرفتند حتی یک گام مثبت هم برای ما برنداشتند. علیرضایی بیان کرد: ما فعالیت هسته ای مان را تحت برجام ادامه دادیم, اما آ نها تحریم های خود را متوجه علی اکبر صالحی کردند، البته گاهی اوقات این تحریم ها فرصت هایی را برای ما ایجاد کرده و پیشرفت هایی را به دنبال داشته است. کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: به همین دلیل نبایداز تحریم ها واهمه داشته باشیم و لازم است که فعالیت خودمان را با توجه به توانمندی داخلی و نیرو انسانی ادامه دهیم، همچنین اگر نظام مالیاتی مان اصلاح شود، می توان کشور را بدون وابستگی به نفت اداره کرد.

ایران مطمئن‌ترین کشور جهان در عرصه فعالیت‌های هسته‌ای

روزنامه عصر ایرانیان در گزارشی نوشت:ایران مطمئن‌ترین کشور جهان در عرصه فعالیت‌های هسته‌ای به‌شمار می‌رود. تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران چه بخواهیم چه نخواهیم مشکلاتی برای ما ایجاد می‌کند. در بازه زمانی کنونی همکاری اقتصادی - تجاری میان دو کشور به خاطر تحریم‌ها سخت شده است. وی افزود: بخش مهم صورت‌حساب‌های میان روسیه و ایران به صورت ارز ملی درآمده است؛ درواقع تحریم‌های آمریکا ما را به این سمت سوق داده است. سفیر روسیه در ایران تصریح کرد: مکانیزم مؤثر (برای ایجاد صورت‌حساب‌ها بر مبنای ارز ملی) وجود دارد و این کارگروه به همکاری بین بانکی مربوط است که نمایندگان بانک‌های مرکزی دو کشور سرپرستی آن را برعهده دارند. اگر روسیه و ایران نبودند، تروریست‌ها در سوریه پیروز می‌شدند جاگاریان گفت: اگر روسیه و ایران در اوضاع به‌وجودآمده در سوریه مداخله نمی‌کردند، اکنون ممکن بود تروریست‌ها کنترل تمام خاک سوریه را در دست داشته و پیروز شده باشند. وی تأکید کرد: در سایه تلاش‌های مشترک ما دولت مشروع (رئیس‌جمهور) بشار اسد توانست در قدرت باقی بماند و حتی دشمنان ما نیز با اکراه مجبور به پذیرش این واقعیت هستند. این دیپلمات روس با بیان اینکه روابط تهران و مسکو در چند سال گذشته به‌صورت صعودی در حال توسعه است، گفت: این موضوع به این مربوط می‌شود که مواضع دو کشور در بسیاری از موضوعات یا بسیار نزدیک یا کاملا منطبق هستند. سوریه نیز به یکی از زمینه‌های همکاری میان روسیه و ایران بدل شده که کارآمدی و مؤثر واقع شدن این همکاری ثابت شده است. سفیر روسیه افزود: چالش مشترک ایران و روسیه مبارزه با تروریسم است. درباره سایر موضوعات منطقه‌ای نیز اهداف و وظایف مشابهی وجود دارد، علاوه بر این، هر دو کشور زیر فشار تحریم‌های غرب قرار دارند و این موضوع کشورهای ما را به یکدیگر نزدیکتر از گذشته کرده است. مواضع روسیه درقبال برجام و نگرانی از روند کنونی اوضاع جاگاریان با بیان اینکه روسیه نگران اظهارات مقامات تهران درباره خروج احتمالی از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) در پاسخ به اقدامات غیرسازنده کشورهای اروپایی است، افزود: ما از این موضوع بسیار نگران هستیم، به‌ویژه اینکه در مجلس (پارلمان ایران) نیز مطرح شده است. تهران مدت‌هاست به‌طور کامل همه تعهدات خود را درقبال توافق هسته‌ای انجام داده است، در حالی که سه کشور اروپایی؛ انگلیس، آلمان و فرانسه تنها روی مکالمات متوقف شده‌اند.

اتحاد نتانیاهو - ترامپ، تهدیدی برای امنیت آمریکا و خاورمیانه است

خبرگزاری ایکنا در گزارشی به بازتاب گزارش تحلیلی پایگاه فارین پالیسی پرداخته و آورد:طرح جنجالی معامله قرن ترامپ که به عنوان رویکردی واقع‌گرایانه در راه دستیابی به صلحی پایدار بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها مطرح شده، واقعیت تازه‌ای را نمایان کرده است: سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه در دوره ترامپ به محصول فرعی رابطه بسیار نزدیک بین این دو رهبر عوام‌فریب (نتانیاهو و ترامپ) تبدیل شده که هر دو (به خاطر پرونده‌های داخلی خود) تحت فشار هستند. در واقع در همان روز جشن اعلام معامله قرن در کاخ سفید، استیضاح ترامپ در سنا در جریان بود، در حالی که بنیامین نتانیاهو که پیش از آن درگیر سه پرونده فساد بود، رسما وکیل مدافعی را برای یک پرونده کیفری معرفی کرد. پیوند این دو نفر، چهره تازه‌ای به سیاست خارجی آمریکا بخشیده که دیگر به سیاست قدیمی اجماع هر دو حزب در برخورد با مسائل خاورمیانه توجهی ندارد. سیاستگذاری آمریکا در خاورمیانه اکنون وابسته به خواست‌های دو متحد فاسد است که بر پایه مطالبات فردی و سیاسی این دو نفر و نه بر اصول قدیمی توافق دوحزب و با در نظر گرفتن منافع و ارزش‌های سنتی آمریکا بنا شده است. به نوشته نویسندگان این مقاله: در این مورد مشخص، هدف دیرپای آمریکا در عمل به عنوان یک کارگزار صادق بین طرف‌های منازعه، خاورمیانه نادیده گرفته شده است. جدای از برنامه یک‌جانبه و از پیش شکست خورده به اصطلاح صلح بین فلسطین و اسرائیل، سلطه نزدیکی این دو فرد بر سیاست خارجی آمریکا، خود را در چند تصمیم سیاسی منطقه‌ای مهم نشان داده است. تصمیم به ترور سردار سلیمانی، خارج شدن ترامپ از توافق هسته‌ای ایران، به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل، انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس، قطع کمک‌های مالی به آژانس امداد به فلسطینیان سازمان ملل، به رسمیت شناختن بلندی‌های جولان به عنوان بخشی از اسرائیل و قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی، بخشی از این سیاست‌هاست. در گذشته، دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه در ایالات متحده ادعا می‌کردند که درگیری اسرائیل و فلسطین و مسئله وضعیت نهایی کرانه باختری و قدس، باید از طریق مذاکرات آزاد و مستقیم بین طرفین مشخص شود. (ظاهرا) نقش ایالات متحده محدود به خدمت به هر دو طرف به عنوان یک کارگزار صادق بود که نقش آن تسهیل و تحریک مذاکرات بود. به همین دلیل، ایالات متحده از ایجاد یا ارائه طرح خود اجتناب می‌کرد. اتحاد ترامپ و نتانیاهو همچنین سیاست آمریکا را در قبال ایران دگرگون کرده است. در حالی‌که هم ایالات متحده و هم اسرائیل در مورد نقش این رژیم رسما سکوت پیشه کرده‌اند، رد پای اسرائیل در مورد ترور سلیمانی از همان ابتدا قابل توجه بود. تمرکز بی‌وقفه بر هدف، برنامه‌ریزی دقیق و سرانجام روش اجرای این ترور به شیوه مرسوم اسرائیلی‌ها انجام شد. همکاری ایالات متحده و اسرائیل در ترور مقامات ایرانی چیز جدیدی نیست. کتاب روزنامه‌نگار اسرائیلی، «رونن برگمن» که در سال 2018 با عنوان «ظهور و کشتن» منتشر شد، این واقعیت را برجسته می‌کند که بسیاری از ترورهای دانشمندان هسته‌ای و موشکی ایران به دست موساد و با همکاری ایالات متحده انجام شده است. در حقیقت نیویورک تایمز گزارش داد که نتانیاهو تنها رهبر خارجی است که دولت ترامپ عملیات ترور سردار سلیمانی را به او خبر داد. ان بی سی نیوز افزود: اطلاعات اسرائیل به تأیید مکان و جزئیات مربوط به مسیر حرکت سردار سلیمانی کمک کرد.

• اتحادیه اروپا
• اینستکس
• مکانیسم ماشه
• NPT
• ترامپ
• محمد جواد ظریف
• آژانس بین المللی انرژی اتمی

• نخستین سفر جوسپ بورل به ایران