«دولت با تفنگ» و تجربه چین در مدیریت بحران کرونا / برنامه دولت برای مقابله با «جنگ بیولوژیک» احتمالی آمریکا چیست؟ + عکس

سرویس سیاست مشرق - سردار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، روز 15 اسفند درباره درگیری کشور با ویروس کرونا گفت:

" امروز کشور درگیر یک نبرد بیولوژیک است اما همه باید بدانند که کشور با ثبات و استواری نیز این مهم را طی کرده و سال را پایان می‌دهد. امروز هم حتی در مبارزه با این ویروس که ممکن است محصول تهاجم بیولوژیکی آمریکا باشد که در ابتدا به چین و سپس به ایران و سایر نقاط دنیا شیوع پیدا کرده، پیروز خواهیم شد."[1]

روز 19 اسفند، سردار حسن عراقی، رئیس اداره بهداشت و درمان ستاد کل و سخنگوی قرارگاه مبارزه با کرونا در ستاد کل نیروهای مسلح، به احتمال حمله بیولوژیک آمریکا از طریق انتشار ویروس کرونا اشاره و تصریح کرد:

"در این باره برخی شواهد و احتمالات وجود دارد که باید بر اسیاس آنها قضاوت کرد. همه ما می دانیم که امریکا در برخی کشورها آزمایشگاههایی دارد که درباره انواع ویروس ها آزمایش های بیولوژیک و مهندسی ژنتیک انجام می دهد. قبلا هم سابقه داشته که آمریکا از این ویروسها به عنوان سلاح استفاده کرده باشد و از آنجا که این ویروس، ویروسی جدید است ممکن است در همین آزمایشگاهها ایجاد شده باشد."[2]

در همین روز، شهروز برزگر، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، در توضیح جلسه امروز کمیسیون بهداشت با حضور وزیر بهداشت، رئیس مجلس و تعدادی از نمایندگان برای بررسی اقدامات انجام شده برای مقابله با کرونا که در محل برگزاری جلسات علنی مجلس برگزار شد، گفت:

"در این جلسه وزیر بهداشت توضیح داد که بخشی از ویروس کرونا در گیلان کاملا با ویروس ووهان چین متفاوت است که حتی به پرستار 25 ساله هم رحم نکرد لذا باید تمهیدات لازم اندیشیده شود."

بنا برگزارش ایسنا، وی توضیح داد:

" این شامل قم هم می‌شود که بخشی از ویروس کرونا در قم با ویروس ووهان چین متفاوت است. به عبارت دقیق‌تر مشخص نیست که منشأ ویروس دوم از کجاست؟ آنچه از صحبت‌های وزیر بهداشت برداشت کردم این است که دو نوع ویروس در کشور هست. یکی ویروس ووهان چین و یکی دیگر ویروسی با منشأ نامعلوم که به نظرم در این باره این احتمال وجود دارد که ویروس از نوع بیوتروریسم آمریکا باشد که در ایران پخش شده است.[3]"

به موازات این اخبار، در روزهای اخیر، خبرگزاری‌ها روسی از کشف آزمایشگاه‌های بیولوژیک آمریکایی در منطقه‌ای در مجاورت مرزهای گرجستان با روسیه خبر دادند.

روز 17 اسفند، شبکه خبری روسیا الیوم گزارش داد که پنتاگون آزمایشگاه‌های سلاح بیولوژیک را در کشور گرجستان و در مرزهای روسیه احداث کرده که این امر تهدیدی برای مسکو و پکن است.

در گزارش شبکه تلویزیونی "روسیا الیوم" آمده است روسیه این اقدام آمریکا را نقض تمام کنوانسیون‌های بین‌المللی دانسته است. پس از تحلیل داده‌هایی که توسط وزیر اطلاعات پیشین گرجستان در اختیار روسیه قرار گرفت، نگرانی مسکو نسبت به اقدامات واشنگتن در گرجستان که مخالف با تمام قوانین و کنوانسیون‌های جهانی است، تأیید شد. در نشست مطبوعاتی که در مقر وزارت دفاع روسیه در مسکو و با حضور وابستگان نظامی روس برگزار شد، تحرکات آمریکا در زمینه بیولوژیکی و شیمیایی در گرجستان مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. پس از بررسی و تحلیل پرونده‌های مربوط به ساخت سلاح بیولوژیک توسط یک تیم مخصوص در وزارت دفاع روسیه، مشخص شد که این آزمایشگاه‌ها برای تهیه انواع ویروس‌ها برای کشتن انسان‌ها و شیوع انواع بیماری فعالیت دارند.[4]

این اظهارات و برخی گزارش‌ها و قرائن دیگر، به طور روزافزون احتمال جنایت دشمنان در تحمیل یک جنگ بیولوژیک از سوی نظام سلطه به کشورهای رقیب سیاسی و اقتصادی، از جمله ملت ایران را بالا می برد، به ویژه اگر آن را در کنار کارزار «ترور روانی» ملت ایران توسط رسانه‌های وابسته به دشمنان ایران (مثلث ایران اینترنشنال، بی بی سی فارسی و من و تو) و فعالیت بی‌وقفه حساب‌های کاربری مجعول وابسته به سرویس‌های دشمن در شبکه‌های اجتماعی، قرار دهیم.

در چنین شرایطی، نحوه مدیریت دولت و به طور خاص، رییس جمهور، حسن روحانی، اصلا تناسبی با حجم و گستردگی این جنگ بیولوژیک ندارد.

اولین ایراد بزرگی که به نحوه مدیریت دولت از سوی کارشناسان گرفته شد، سپردن کار ستادی مدیریت بحران کرونا به وزارت بهداشت و کنار نشستن رئیس جمهور است. در حالی که بر اساس تمام اصول منطقی و عقلانی، در مواجهه با بحرانی که امنیت کشور و مردم را تهدید می کند، خود رییس‌جمهور به عنوان رییس شورای عالی امنیت ملی، می‌بایست مسوولیت مستقیم ستاد بحران را به عهده می‌گرفت، اما این کار در حالی به وزیر بهداشت سپرده شد که دیگر دستگاهها و وزارت‌خانه‌های دولت خود را چندان ملزم به پیروی از تصمیمات این وزارتخانه نمی‌دانند و همین موضوع، پس از مدتی موجب شد تا مشکلاتی در مدیریت این بحران نمود پیدا کند. چنان که در نامه گلایه‌آمیز و هشدارگونه‌ی سعید نمکی به حسن روحانی، وزیر بهداشت رسما از عدم همکاری وزارتخانه‌های مسوول در توزیع اقلام بهداشتی گلایه کرد.

در حالی که سپاه و نیروی انتظامی هر روز انبارهای احتکار اقلام بهداشتی مورد نیاز مردم و به ویژه کادرهای درمانی را کشف می کنند و قوه قضاییه هم به صورت ویژه محاکمه عوامل احتکار را آغاز کرده، به علت این که شبکه توزیع کالا در کشور در اختیار دولت است و نیروهای امنیتی و نظامی نظام توزیع کالا ندارند، آثار این کشف‌های بزرگ و برخورد با محتکران جنایتکار، در بازار خود را نشان نمی دهد.

در بی‌عملی و انفعال وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) همین بس که بعد از حدود 20 روز از اعلام رسمی آمار قربانیان کرونا، تازه این وزارتخانه در روز دوشنبه (19 اسفند) طی بخشنامه‌ای به گمرک، صادرات 9 دسته از کالاهای مرتبط با تولید اقلام بهداشتی را ممنوع اعلام کرد![5]

مصداق دیگری از نحوه مدیریت عجیب دولت، نحوه تعامل آن با سازمان پدافند غیرعامل است. در حالی که این سازمان، اصولا بر همین مبنا تاسیس شده که در شرایط اضطراری یا بحرانی غیرنظامی (از جمله وضعیت همه‌گیری بیماری) محور فعالیت ستادهای مربوطه باشد، رییس جمهور نه تنها به همکاری با این ستاد اعتقادی ندارد، که حتی طبق شنیده‌ها، حتی سازمان پدافند غیرعامل و نماینده آن به جلسات ستاد ملی مقابله با کرونا دعوت نمی‌شدند!

به گفته یک منبع آگاه، با اثبات اولین مورد از ابتلای کرونا در کشور و در حالی که قرارگاه پدافند زیستی کشور بسترهای لازم جهت فرماندهی میدان را فراهم کرده بود، حسب تصمیم ریاست محترم جمهوری، ستاد ملی مبارزه با کرونا با فرماندهی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان یک ساختار موازی و جدید با قرارگاه‌های پدافند زیستی کشور آغاز به کار کرد. لازم به ذکر است ریاست سازمان پدافند غیرعامل کشور نیز در این ستاد صرفا به عنوان نماینده ستاد کل نیروهای مسلح حضور دارد و سازمان پدافند غیرعامل کشور مستقلا عضو این ستاد نبوده و لذا مسئولیتی در قبال تصمیمات آن اعم از قرنطینه یا عدم قرنطینه شهرها و... ندارد.

باز در مصداقی دیگر، در حالی که یکی از نهادهای اصلی در مواجهه با شرایط اضطرار، «جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی» است که هم به لحاظ نیروی آموزش‌دیده و هم امکانات، می تواند بسیار موثر عمل کند، بعد از استعفاء و بازداشت علی‌اصغر پیوندی، رییس سابق این نهاد در 12 آذر، تازه چند روزی است که رئیس جمهور، کریم همتی را به عنوان سرپرست جمعیت هلال احمر معرفی کرده است.

در زمینه اطلاع‌رسانی درباره شیوع بیماری، در حالی که در کشوری مثل آمریکا، طبق مصوبه‌ای، هر نوع اطلاع‌رسانی باید با تایید کاخ سفید باشد و هر نوع اطلاع‌رسانی خارج از این کانال، موجب برخورد شدید با متخلف خواهد شد، شاهدیم که هر یک از اهالی رسانه که به دولت نزدیک هستند در حساب‌های شبکه اجتماعی خود شروع به خبرسازی و نشر خبر می کنند.

در حالی که جمهوری خلق چین خبر داده که بزرگ‌ترین بیمارستان مختص به درمان بیماران کرونایی را در شهر ووهان (محل اولیه شیوع ویروس)، به دلیل سیر نزولی شیوع و ابتلاء، تعطیل کرده است[6]، بار دیگر اثبات شد که در شرایط بحرانی، تنها سیستم‌های متمرکز و منضبط مدیریت بحران که لاجرم محور و مدار آن نیروهای نظامی هستند، در اداره شرایط اضطراری موفق عمل می کنند. در حالی که در آمریکا، بی‌عملی و انفعال و بی‌کفایتی کاخ سفید در مدیریت بیماری کرونا صدای همه را درآورده است، جمهوری خلق چین در همان مراحل اولیه شیوع بیماری، ابتکار عمل را به ارتش این کشور سپرد و انضباط و اقتدار نیروی نظامی، خروجی مدیریت بحران را به طرز ملموسی بالا برد.

به عبارت دیگر، همان «دولت با تفنگ» توانست در موقعیت بحرانی به یاری ملتی با جمعیت حدود یک و نیم میلیاردی بیاید. اما دولت حسن روحانی، همان گونه در نحوه مقابله با جنگ اقتصادی، بنا بر توصیه‌های نهادهای غربی چون صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، ضعیف و سست عمل کرد، در مقابله با این اپیدمی جهانی یا جنگ احتمالی بیولوژیک، تا به این‌جا چندان دور از انتظار ظاهر نشده است و آن‌چنان عمل کرده که در حوزه‌ای دیگر در این 6 سال عمل کرده است.

همین حالا، همه نهادها و گروه‌های انقلابی که تا دیروز از سوی دولتیان و متحدان دولت، با کلیدواژه‌ی «دولت پنهان» مورد هجمه بودند، پای کار آمده‌اند؛ سپاه و نیروهای مسلح به ضدعفونی کردن معابر می پردازند و انبارهای احتکار اقلام بهداشتی را کشف می کنند. گروه‌های جهادی به صورت خودجوش به کمک استان‌ها و شهرهایی رفته‌اند که وضعیت شیوع بدتری دارند، خواهران بسیجی بعضا در کارگاه‌های کوچک و حتی در خانه‌ها، به دوخت و تهیه ماسک و دستکش مشغولند، گروه‌های دانش‌بنیان جهادی در دانشگاه‌ها در حال تولید فرمول ضدعفونی کننده و وسایل گندزدایی بیمارستانی هستند، سپاه و ارتش به راه‌اندازی بیمارستان‌های صحرایی مشغول شده‌اند، طلبه‌های جوان گروه گروه داوطلب خدمت‌رسانی به بیماران کرونا در بیمارستان‌ها می شوند و... در حالی که بالای 85 درصد امکانات کشور در اختیار دولت است.

اگر امکانات و نیروهای وزارتخانه‌هایی چون راه و شهرسازی برای ساخت مراکز درمانی صحرایی، وزارت صمت برای ایجاد شبکه تولید و توزیع اقلام بهداشتی، و وزارت جهاد و کشاورزی در جهت بسیج شبکه ترویج خود در روستاها و شهرهای کوچک برای آگاهی بخشی و اموزش برای مقابله با کرونا اقدام کنند و وزارتخانه‌های دیگر حسب مسوولیت خود، فعالیت‌های وزارت بهداشت را تکمیل کنند، قطعا «شکست کرونا» زودتر از همه ارزیابی‌ها و به یاری پروردگار متعال محقق خواهد شد. لیکن همه این‌ها مستلزم یک عزم «جهادی» و یک «اقتدار مدیریتی» در راس قوه مجریه است.

[1] https://www.yjc.ir/fa/news/7271630

[2] http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/1990077

[3] https://www.khabaronline.ir/news/1362522

[4] https://www.irna.ir/news/83704213/

[5] https://www.isna.ir/news/98121914802

[6] https://www.asriran.com/fa/news/717737