گزارش آخرین وضعیت پرداخت یک میلیارد یورو برای مقابله با کرونا

سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی گزارش کمیسیون متبوع خود را در خصوص آخرین وضعیت پرداخت مبلغ یک میلیارد یورو از محل صندوق توسعه ملی برای مقابله با کرونا را قرائت کرد.

به گزارش خبرگزاری مهر، محمدمهدی مفتح سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در نشست علنی امروز (چهارشنبه، 4 خردادماه) گزارش کمیسیون متبوع خود را در مورد آخرین وضعیت پرداخت مبلغ یک میلیارد یورو از محل صندوق توسعه ملی برای مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا و نحوه توزیع منابع اختصاص یافته ازاین محل را قرائت کرد.

متن گزارش به شرح زیر است؛

مقدمه:

با شیوع ویروس کووید 19 همزمان با مشکلات ناشی از تحریم‌های ظالمانه استکبار و کاهش درآمدهای کشور، موضوع تأمین مالی برای دستگاه‌های اجرایی ذیربط ضرورت پیدا کرد. بر این اساس، دولت وقت، برداشت مبلغ یک میلیارد یورو از منابع صندوق توسعه ملی جهت مقابله با پیامدهای همه گیری این ویروس را از مقام معظم رهبری (مدظله العالی) درخواست نمود. متعاقب موافقت معظم‌له با این درخواست، برداشت از حساب صندوق توسعه ملی و واریز معادل ریالی آن به حساب دستگاه‌های اجرایی ذیربط انجام شد.

در این راستا، شورای عالی امنیت ملی کشور طی مصوبه شماره (737) مورخ 17/12/1398 تصمیماتی را در این خصوص اتخاذ نمود. در ردیف (8) بند «الف» این مصوبه آمده است:

«به منظور رفع موانع و مشکلات مالی و حسابرسی احتمالی در فرآیند تأمین، تولید و توزیع اقلام و تجهیزات مرتبط، کمیته سه جانبه متشکل از نمایندگان سازمان برنامه و بودجه، وزارت بهداشت و نماینده دادستان کل کشور در ذیل ستاد تشکیل می‌گردد.»

موضوعات مربوط پس از جمع بندی در این کمیته با حضور نمایندگان دیوان محاسبات کشور و بازرسی کل کشور (بدون حق رأی)، جهت تصمیم‌گیری به ستاد ملی مقابله با کرونا ارجاع می‌شود. مصوبات این ستاد به عنوان یکی از ارکان مهم تصمیم‌گیری در کشور در حکم مصوبات شورای عالی امنیت ملی است.

همچنین در ردیف (9) بند «الف» مصوبه مذکور قید گردیده است:

«به منظور پیشگیری از آثار و پیامدهای اجتماعی و امنیتی ناشی از مشکلات و فشارهای اقتصادی تحمیل شده بر اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر و حمایت از این اقشار، دولت نسبت به تهیه و اختصاص بسته معیشتی برای اقشار مذکور اقدام نماید. این بسته خارج از مصوبات بودجه سال 1398 و 1399 خواهد بود و تا پایان کرونا، تصمیمات ضروری مالی ستاد ملی، خارج از شمول محسوب و دیوان محاسبات و بازرسی و قوه قضائیه نسبت به این گونه مصوبات اقدام نظارتی نخواهند داشت.»

بر این اساس و بدلیل عدم وجود شاخص‌های مدون در نحوه توزیع و پرداخت منابع مذکور، این منابع با لحاظ جهات و ابعاد و معیارهای مختلف و اولویت‌بندی نیازها به دستگاه‌های اجرایی، سازمان‌ها و نهادهای مختلف و بین مراکز درمانی استان‌ها اختصاص داده شده است. بنابراین اگرچه عواملی نظیر نحوه تعامل با سیاستگذاران و توزیع‌کنندگان منابع و چانه زنی و مذاکره در چگونگی توزیع استانی و ملی منابع مورد گزارش می‌توانند مؤثر باشند، لیکن در محدوده رسیدگی‌ها، توزیع اعتبارات، متاثر از شرایط محیطی، آمار مبتلایان و مرگ و میر و تشخیص مقام توزیع کننده با استناد به شرایط اضطرار موضوع ماده 78 قانون محاسبات عمومی و مصوبه شورای عالی امنیت ملی ارزیابی می‌گردد.

کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات در راستای وظیفه نظارتی خود و با لحاظ نمودن مصوبه شورای عالی امنیت ملی کشور مبنی بر عدم شمول نظارت دیوان محاسبات، بازرسی و قوه قضائیه بر تصمیمات مالی ستاد ملی مقابله با کرونا، مصارف منابع صندوق توسعه ملی در مقابله با این بیماری را بررسی نمود که گزارش آن به شرح زیر به استحضار نمایندگان محترم می‌رسد.

الف) نحوه و میزان برداشت از منابع صندوق

بر اساس گزارشات واصله، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تا تاریخ 1400/6/31، طی 55 مرحله مبلغ 936.478.716 یورو به شرح جدول شماره (1) پیوست، از حساب صندوق توسعه ملی برداشت نموده و با میانگین نرخ 227.350 ریال تسعیر و معادل ریالی آن به مبلغ 217.575 میلیارد ریال را به حساب خزانه‌داری کل کشور واریز و سپس با تخصیص سازمان برنامه و بودجه کشور، مبلغ 207.705 میلیارد ریال به دستگاههای اجرایی، نهادها و سازمان‌های ذیربط به شرح جدول شماره (2) پیوست، پرداخت نموده است و مبلغ 9.870 میلیارد ریال اعتبار مانده توزیع نشده نزد خزانه داری کل کشور، موجود است.

در خصوص عدم تسعیر باقی‌مانده به حدود 63.521.284 یورو، بر اساس اعلام بانک مرکزی ج. ا. ا بدلیل پیامدهای تورمی، مقام معظم رهبری مدظلهالعالی، در سال 1400 تبدیل به ریال منابع صندوق توسعه ملی را ممنوع نموده، لذا به محض امکان فروش منابع ارزی صندوق در بازار ارز با نرخ ETS مبالغ آن به حساب‌های ذیربط واریز خواهد شد.

ب) نحوه و میزان تخصیص و پرداخت به دستگاه‌های ذیربط

از مجموع اعتبارات تخصیص یافته، حدود 87 % به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، 9 % به سازمان تأمین اجتماعی و 4 % نیز به سایر دستگاه‌های اجرایی اختصاص یافته است. سهم دستگاه‌های اجرایی ذیربط از مبالغ پرداخت شده مطابق جداول شماره (3) و (4) پیوست است.

1- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبلغ 153.065 میلیارد ریال به شرح جدول شماره (5) پیوست، از خزانه‌داری کل کشور دریافت و از این محل، مبلغ 149.239 میلیارد ریال مطابق جدول شماره (6) پیوست، توزیع نموده است که در ادامه گزارش به جزئیات آن می‌پردازیم.

1-1- سازمان غذا و دارو

طی ابلاغیه شماره 74/205/ د مورخ 03/03/1399 مبلغ 3.500 میلیارد ریال از محل منابع فوق توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور به سازمان غذا و دارو اختصاص یافته‌است که تاکنون مبلغ 3,270 میلیارد ریال آن جهت تأمین داروهای مؤثر در درمان بیماری کرونا و تأمین واکسن آنفولانزا و کرونا به شرح جدول شماره (7) پیوست، به مصرف رسیده و مبلغ 230 میلیارد ریال مانده مصرف نشده می‌باشد. وضعیت داروهای خریداری شده توسط سازمان غذا و دارو به شرح جدول شماره (8) است.

2-1- هیأت امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران

جمعاً مبلغ 28.570 میلیارد ریال به شرح جدول شماره (9) پیوست، در اختیار هیأت امنای صرفهجویی ارزی قرار گرفته که به منظور تهیه اقلام حفاظت فردی (ماسک، لباس حفاظتی، محلول ضد عفونی کننده، دستکش و...) کیت تشخیص ویروس کرونا، تجهیزات پزشکی، تجهیزات بیمارستانی و واکسن کرونا به مصرف رسیده و متعاقباً اقلام خریداری شده توسط هیات امنای صرفهجویی ارزی بین مراکز درمانی و دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور توزیع شده است.

3-1- شرکت توسعه و تجهیز مراکز بهداشتی و درمانی و تجهیزات پزشکی کشور

بر اساس ابلاغیه سازمان برنامه و بودجه کشور و به منظور احداث و نوسازی تعداد 11 طرح بیمارستانی در کشور، مبلغ 3.210 میلیارد ریال توسط سازمان مذکور به شرح جدول شماره (10) پیوست در وجه شرکت توسعه و تجهیز مراکز بهداشتی و درمانی و تجهیزات پزشکی کشور تخصیص یافته است.

شرکت مذکور مبلغ 3.192 میلیارد ریال بابت تکمیل ساختمان‌ها و مستحدثات - اخذ مجوزهای لازم (عوارض، پروانه و انشعابات) - امور مطالعات و مهندسی برای احداث ساختمان و مستحدثات (مطالعه، نقشه برداری، تهیه نقشهها، برآورد) پرداخت نموده و مبلغ 18 میلیارد ریال به عنوان مانده مصرف نشده نزد این شرکت باقیمانده است.

4-1- سازمان مجری ساختمان‌ها و تأسیسات دولتی و عمومی (شرکت مادرتخصصی)

مبلغ 3.340 میلیارد ریال جهت احداث طرح‌های بیمارستانی استانی به شرح جدول شماره (11) پیوست، توسط سازمان برنامه و بودجه در وجه سازمان مجری ساختمان‌ها و تأسیسات دولتی و عمومی پرداخت شده است. از مبلغ فوق، معادل 3.254 میلیارد ریال جهت پرداخت‌های قطعی و غیرقطعی تکمیل و تجهیز طرح‌های بیمارستانی هزینه گردیده و معادل 11 میلیارد آن نیز به عنوان مانده مصرف نشده نزد سازمان باقیمانده است.

همچنین معادل 75 میلیارد ریال به استناد ماده (55) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه به عنوان سهم سازمان (5/2 درصد) در نظر گرفته شده است.

5-1- دانشگاه‌های علوم پزشکی

مبالغ پرداخت‌شده به هر استان (دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور) از محل اعتبارات کرونا به شرح جدول شماره (12) پیوست آمده است.

مبالغ پرداختی توسط وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در وجه دانشگاه‌های علوم پزشکی استان‌ها، به شرح جدول شماره (13) توزیع شده است.

6-1- انستیتو پاستور ایران

جمعاً مبلغ 1.091 میلیارد ریال به شرح جدول شماره (14) پیوست، در اختیار انستیتو پاستور ایران قرار گرفته است.

باتوجه به فهرست تجهیزات خریداری شده توسط انستیتو پاستور ایران مندرج در جدول شماره (15) پیوست، موارد ذیل با اهمیت میباشد:

- از مجموع اعتبارات دریافتی، حدود 46 درصد به هزینه قطعی منظور شده و مابقی اعتبارات مصرف نشده به صورت تنخواه و علیالحساب به بخشهای مختلف شامل مجتمع تولیدی کرج و... واگذار شده و تا تاریخ تهیه گزارش تسویه نشده است. همچنین مبلغ 2.401 میلیون ریال پاداش پرداختی به کارکنان شامل فوقالعاده سختی کرونا موضوع دستورالعمل شماره 16620/400 مورخ 12/09/99 و بخشنامه 16810/400 معاونت درمان وزارت بهداشت میباشد.

- با توجه به بند (3) نامه شماره 296822 مورخ 08/01/1400 معاون اقتصاد و فناوری دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی (موضوع ابلاغ مصوبات جلسه 160 کارگروه نظارت) پیرامون تخصیص 40 میلیون یورو به پاستور، بابت انتقال دانش فنی تولید واکسن کرونا، تاکنون مبلغ 10.5 میلیون یورو به انستیتو پاستور اختصاص یافته که معادل 25/26 درصد اعتبار اولیه میباشد و عملاً امکان ارائه کامل تعهدات مؤسسه بابت تولید واکسن را با مشکل مواجه نموده است.

- با توجه به قرارداد مورخ 16/10/1397 فی‌مابین انستیتو پاستور ایران و انستیتوی واکسن سازی فینلی کوبا با موضوع واکسنهای کونژوگه پنوموکوک، متمم شماره 2 قرارداد مزبور نیز با موضوع مجوز دانش فنی و انتقال فناوری واکسن کرونا به مبلغ 15 میلیون یورو و تحویل 100.000 دوز واکسن به صورت رایگان منعقد گردیده و در حال حاضر مبلغ 8 میلیون یورو بابت تأمین ماده اولیه به مقدار 2.700.000 دوز واکسن مطابق مراحل انتقال فناوری موضوع ماده (5) قرارداد پرداخت شده است.

شایان ذکر است جهت انجام پروژه کارآزمایی بالینی فاز 3 واکسن مذکور بر مبنای برآورد نیاز از عوامل اجرای طرح شامل تجهیزات و اثاثه، حق الزحمه پزشک، کارشناسان، ملزومات مصرفی واحد واکسیناسیون، بسته هدیه مشارکت، ناهار و سایر موارد، جمعاً به مبلغ 223.252 میلیون ریال به دانشگاه‌های مندرج در جدول شماره (16) پیوست پرداخت شده است.

2- سازمان تأمین اجتماعی

مطابق مفاد بند (4) «دستورالعمل اجرایی پرداخت بابت ایام بیکاری دوره شیوع کرونا از محل منابع صندوق توسعه ملی» ابلاغی طی نامه شماره 40595 مورخ 18/04/1399 توسط معاون اقتصادی رئیس جمهور، مشمولین دریافت بیمه بیکاری در اسفند ماه 1398 لغایت اردیبهشت ماه 1399 به شرح ذیل تعیین و انتخاب گردیده‌اند:

"به کلیه افرادی که در سامانه بیمه بیکاری وزارت تعاون، رفاه و تأمین اجتماعی، ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و کاریابی‌ها ثبت‌نام نموده‌اند، مشروط به اینکه دارای سابقه پرداخت حق بیمه به صورت اجباری در دی‌ماه سال 1398 بوده و در ماه‌های دریافت موضوع این دستورالعمل فاقد سابقه پرداخت حق بیمه نزد سازمان تأمین اجتماعی باشند، پرداخت مبلغ موردنظر از دهم اسفند ماه سال 1398 لغایت حداکثر پایان اردیبهشت ماه سال جاری بدون رسیدگی در کمیته بیمه بیکاری انجام خواهد شد. افراد واجد شرایط دریافت مبلغ مذکور از ابتدای خرداد ماه سال 1399 به بعد توسط کمیته بیمه بیکاری و با رعایت سایر سازو کارهای رسیدگی، کنترلی مربوط تعیین خواهد شد."

با عنایت به مراتب فوق، سازمان تأمین اجتماعی، پس از دریافت فهرست مشمولین از وزارت مربوط و با پالایش آن، فهرست نهایی واجدین شرایط را پس از احصاء به اداره کل خزانه داری کل کشور وزارت امور اقتصادی و دارایی (به منظور واریز مبلغ بیمه بیکاری از طریق بانک مرکزی) ارسال نموده است.

نتایج بررسی‌ها حاکیست به موجب ابلاغ اعتبار شماره 77869 مورخ 24/02/1399 و نامه‌های شماره 507928 مورخ 26/09/1399 و 579246 مورخ 30/10/1399 و 181520 مورخ 21/04/1400 سازمان برنامه و بودجه کشور، جمعاً مبلغ 17.200 میلیارد ریال از محل منابع فوق بابت پرداخت مقرری مشمولین ایام بیکاری ناشی از فراگیری بیماری کرونا اختصاص یافته و به شرح جدول شماره (17) پیوست، بابت بیمه کاری و سهم درمان و بازنشستگی مشمولین پرداخت از کل مبلغ 17.200 میلیارد ریال اعتبارات اختصاص یافته به سازمان تامین اجتماعی بابت بیمه بیکاری کرونا معادل 69% با سازوکار پیش بینی شده به حساب واجدین شرایط واریز گردیده و 31% اعتبارات بابت سهم درمان و بازنشستگی مشمولین منظور اعمال حساب شده است.

به موجب ابلاغیه شماره 139997 مورخ 30/03/1400 سازمان برنامه و بودجه کشور، مبلغ 500 میلیارد ریال از اعتبارات موصوف و با ذکر «سایر منابع» بابت تأمین هزینه‌های درمان بیماران کرونایی بیمارستان میلاد به سازمان تامین اجتماعی اختصاص داده شده و سازمان مرقوم در تاریخ 06/04/1400 مبلغ اختصاص داده شده را به شماره حساب 70010535 بانک رفاه کارگران متعلق به بیمارستان واریز نموده است. حسب پیگیری‌های بعمل آمده و مطابق اعلام مدیرعامل بیمارستان (موضوع نامه شماره 6598 مورخ 07/07/1400 مصادیق هزینه اعتبارات موصوف شامل: خرید لوازم بهداشتی، نظافتی، پرداخت به کارکنان در جهت جبران حق الزحمه دوره کرونا ناشی از افزایش کار، تعمیرات تجهیزات (سی تی اسکن، دستگاه اکسیژن ساز و...)، خرید تانک اکسیژن مایع و... و همچنین کمک زیان ناشی از کاهش درآمد بیمارستان در زمان شیوع کرونا به مبلغ 297 میلیارد ریال بوده است.

3- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

سازمان برنامه و بودجه طی نامه‌های شماره 224259 مورخ 05/05/1399 و 684323 مورخ 17/12/1399 جمعاً مبلغ 2.400 میلیارد ریال بابت پرداخت کمک هزینه بیکاری هنرمندان به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (صندوق اعتباری هنر) ابلاغ نموده است. در همین راستا صندوق اعتباری هنر به عنوان متولی این امر اقدام به پرداخت کمک هزینه بیمه بیکاری موضوع ابلاغ‌های مذکور نموده که عملکرد منابع دریافتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (صندوق اعتباری هنر) به تفکیک منابع و هر یک از موضوعات (فعالیت‌ها) و رئوس هزینه‌های انجام شده به شرح جداول شماره (18) و (19) پیوست است.

شایان ذکر است مطابق مفاد شیوه‌نامه تنظیم شده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که به تأیید سازمان برنامه و بودجه نیز رسیده است، مقرر گردیده از محل منبع اعتباری مذکور، به هر یک از مشمولان دارنده نشان درجه یک هنری، اعضای مؤسسه پیشکسوتان و مشمولین طرح تکریم هنرمندان پیشکسوت، مبلغ 50 میلیون ریال و به کلیه اعضای صندوق اعتباری هنر (غیر از مشمولان فوق) مبلغ 15 میلیون ریال پرداخت شود. در این راستا، مبلغ 2.400 میلیارد ریال به صندوق مزبور پرداخت که با لحاظ ماهیت آن (کمک) به هزینه قطعی منظور شده است.

4- جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران

این جمعیت مبلغ 500 میلیون ریال مطابق جدول شماره (20) دریافت نموده است. عملکرد تفصیلی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران از محل وجوه دریافتی، مطابق جدول شماره (21) است.

5- سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور

مطابق بررسیهای بعمل آمده با توجه به ضرورت و لزوم خرید و بکارگیری فوری پابندهای الکترونیکی و همچنین در اجرای بند 2 تفاهمنامه سه جانبه (وزارت بهداشت و درمان، دادستانی کل کشور و سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور) مبلغ 600 میلیارد از محل اعتبارات موضوع این گزارش بابت اجرای این مهم به منظور کاهش جمعیت کیفری زندانها در شرایط شیوع بیماری کرونا به سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور اختصاص یافته که عملکرد آن به شرح جدول شماره (22) پیوست است.

6- نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران

به موجب موافقت نامه متبادله به شماره 640943 مورخ 29/11/99 و ابلاغیه شماره 711393 مورخ 26/12/99 سازمان برنامه و بودجه کشور جمعاً مبلغ 2.520 میلیارد ریال از اعتبارات ریالی صندوق توسعه ملی برای مقابله با بیماری کرونا به نیروی انتظامی اختصاص یافته است که مبلغ 2.000 میلیارد ریال بابت پرداخت به کارکنان رسمی و پیمانی و نیز کارکنان واحدهای درمانی ناجا برای جبران خدمات ارائه شده جهت مقابله با کرونا و مبلغ 520 میلیارد ریال آن بابت جبران خدمات کارکنان پلیس راهور اعم از رسمی، پیمانی و قراردادی انجام کار معین بابت اجرای طرح‌های ویژه ترافیکی و پیاده سازی پروتکل‌ها و محدودیت‌های ترافیکی هزینه شده است.

7- دریافتی سایر دستگاه‌های ذیربط از این محل دریافت

- سازمان سنجش آموزش کشور، مبلغ 20 میلیارد ریال مطابق جدول شماره (23)

- ستاد کل نیروهای مسلح، مبلغ 3.500 میلیارد ریال مطابق جدول شماره (24)

- ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مبلغ 40 میلیارد ریال از سازمان برنامه و بودجه کشور و مبلغ 697 میلیارد ریال نیز از ستاد کل نیروهای مسلح مطابق جدول شماره (25)

- سازمان مدیریت و برنامهریزی گیلان، مبلغ 70 میلیارد ریال، طی ابلاغیه شماره 140134 مورخ 30/03/1400 سازمان برنامه و بودجه کشور به منظور خرید یک دستگاه اتوبوس بانک خون، برای اداره کل انتقال خون استان گیلان

- وزارت اطلاعات، مبلغ 100 میلیارد ریال

- دانشگاه شاهد، مبلغ 200 میلیارد ریال

در خاتمه ذکر این نکته ضروری است که اگرچه به موجب مصوبه شماره 737 شورای عالی امنیت ملی، فرآیند اختصاص، توزیع و مصرف منابع موضوع این گزارش، خارج از شمول محسوب و دیوان محاسبات، سازمان بازرسی و قوه قضاییه نسبت به مصوبات ستاد ملی کرونا، نظارتی اعمال نخواهند کرد و این موضوع در راستای شرایط اضطرار انتشار بیماری کرونا و به منظور تسهیل در انجام فعالیت‌های مرتبط با مبارزه با بیماری تجویز شده است، لیکن استمرار و تکرار این امر، باعث عدم پاسخگویی مسئولین ذیربط به مردم و نمایندگان آنها و عدم شفافیت و منجر به بی‌انضباطی مالی می‌شود.