رتبه بندی ایرانی که جهانی شد / حضور 43 دانشگاه ایرانی در ISC

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با بررسی 2 هزار دانشگاه دنیا، رتبه بندی جهانی ISC را به انجام رساند که از کشور جمهوری اسلامی ایران 43 دانشگاه در «رتبه بندی جهانی 2019 ISC» حضور دارند.

به گزارش خبرنگار مهر، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از 9 سال پیش با ابلاغ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تشکیل گروه پژوهشی رتبه بندی عملا ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور را با شاخص‌ها و معیارهای مصوب انجام داده و بعد از گذشت چندین سال متوالی عملا در سطح ملی به یک مرجع در این حوزه تبدیل شده است.

رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشگاهیان بر ضرورت «ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها» تاکید فرموده و بر تعیین معیارها و شاخص‌ها و نیز مزیت‌های لازم برای رتبه بندی به منظور ارتقای کیفی دانشگاه‌ها و ایجاد رقابت مثبت تاکید و به رصد و پایش کردن کشورهایی که نیت ما پیشی گرفتن علمی از آنهاست توصیه فرمودند.

در همین راستا و به منظور مقایسه حرکت علمی و عملکرد دانشگاه‌های کشور در سطح بین المللی و با توجه به تجارب ارزشمند گروه رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در زمینه رتبه بندی دانشگاه‌ها در سطح ملی، از سال گذشته دو نوع رتبه بندی جدید در سطح بین المللی با عنوان «رتبه بندی جهانی ISC» با عنوان (ISC world University rankings) و نیز «رتبه بندی دانشگاه‌های جهان اسلام (ISC Islamic world university rankings)» در دستور کار قرار گرفت.

«رتبه بندی جهانی ISC» به منظور رتبه بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش، آموزش، نوآوری و فعالیت‌های بین المللی را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد. نکته مهم در معیارهای این رتبه بندی این است که بعد کیفی و کمی پژوهش همزمان با هم مورد بررسی قرار می‌گیرند.

براساس پایش ها و تحلیل‌های صورت گرفته در گروه رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، رتبه بندی جهانی ISC اولین بار در سال 2018 با حضور 1220 دانشگاه در سطح دنیا آغاز شد و در سال 2019 به 2005 دانشگاه افزایش یافته است.

از کشور جمهوری اسلامی ایران 43 دانشگاه در «رتبه بندی جهانی 2019- ISC» حضور داشته اند.

در جدول زیر تعداد و رتبه‌های دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی جهانی ISC و نیز در سطح کشور نشان می‌دهد:

تعداد و رتبه دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه بندی بین المللی ISC 2019

ردیف

دانشگاه

رتبه در 2019

1 دانشگاه علوم پزشکی تهران 451-500 دانشگاه تهران 2 دانشگاه صنعتی اصفهان* 701-800 دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی* دانشگاه صنعتی شریف* دانشگاه تربیت مدرس* 3 دانشگاه صنعتی امیرکبیر 801-900 4 دانشگاه فردوسی مشهد 901-1000 دانشگاه علوم پزشکی ایران دانشگاه شهید بهشتی دانشگاه شیراز 5 دانشگاه علم و صنعت ایران 1001-1200 دانشگاه علوم پزشکی اصفهان دانشگاه علوم پزشکی مشهد دانشگاه علوم پزشکی تبریز دانشگاه تبریز 6 دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله 1201-1400 دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز دانشگاه گیلان دانشگاه اصفهان

7

دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

1401-1600

دانشگاه بوعلی سینا

دانشگاه علوم پزشکی مازندران

دانشگاه رازی

دانشگاه سمنان

دانشگاه کاشان

دانشگاه یزد

8 دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز 1601-1800 دانشگاه علوم پزشکی کرمان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه دانشگاه صنعتی سهند دانشگاه شهید باهنر کرمان دانشگاه مازندران دانشگاه ارومیه دانشگاه یاسوج

9

دانشگاه الزهرا (س)

1801+

دانشگاه بین المللی امام خمینی

دانشگاه شاهد

دانشگاه شهید چمران اهواز

دانشگاه شهرکرد

دانشگاه صنعتی شاهرود

دانشگاه محقق اردبیلی

* کلیه دانشگاه‌هایی که رتبه بندی آنها در بازه یکسان هستند همگی هم رتبه بوده و ترتیب اسامی ذکر شده در این گزارش مطابق با سامانه رتبه بندی ISC بر اساس حروف الفبا (به لاتین) است. بنابراین دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی تهران در رتبه اول، دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، علوم پزشکی شهید بهشتی، صنعتی شریف و تربیت مدرس در رتبه سوم و سایر دانشگاه‌ها نیز در بازه‌های یکسان هم رتبه هستند.

جایگاه دانشگاه‌های قاره‌ها و کشورهای مختلف دنیا در رتبه بندی 2019 ISC

در «رتبه بندی جهانی 2019- ISC» تعداد 2005 دانشگاه از سراسر جهان مورد بررسی قرار گرفته و رتبه بندی شدند.

جدول زیر دانشگاه‌های حاضر در «رتبه بندی جهانی 2019- ISC» را به تفکیک قاره در سال‌های 2018 و 2019 نشان می‌دهد:

تعداد دانشگاه‌های قاره‌های مختلف در نظام رتبه بندی بین المللی ISC

2018

2019

قاره

428

646

اروپا

438

786

آسیا

27

70

آفریقا

244

363

آمریکای شمالی

43

93

آمریکای جنوبی

40

47

اقیانوسیه

1220

2005

جمع کل دانشگاه

در «رتبه بندی جهانی 2019- ISC» سه دانشگاه هاروارد، استنفورد و انستیتوی فناوری ماساچوست MIT در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند. دانشگاه‌های جان هاپکینز، میشیگان، کلمبیا، تسینگ هوا (از کشور چین)، انستیتوی فناوری کالیفرنیا، دانشگاه پنسیلوانیا به ترتیب در رتبه‌های 4 الی 9 و دانشگاه‌های دوک و واشنگتن سیاتل (به صورت مشترک رتبه 10) دنیا قرار گرفته اند.

در بین 10 دانشگاه برتر جهان 10 دانشگاه از کشور ایالات متحده آمریکا و 1 دانشگاه از کشور چین بوده اند.

کشور آمریکا با 301 دانشگاه، چین 276 دانشگاه، ژاپن 115 دانشگاه، انگلستان 97 دانشگاه، ترکیه 72 دانشگاه، فرانسه و آلمان هر کدام با 71 دانشگاه، هند 70 دانشگاه، ایتالیا 63، کره جنوبی 59 دانشگاه، برزیل 57 دانشگاه، اسپانیا 52 دانشگاه، ایران 43 دانشگاه، کانادا و لهستان هر کدام با 42 دانشگاه، در این رتبه بندی حضور داشته اند

بهترین رتبه بین المللی دانشگاه‌های برتر دنیا در کشورهای آمریکا رتبه 1، چین رتبه 7، انگلستان رتبه 12، کانادا رتبه 18، ژاپن رتبه 19، دانمارک رتبه 24، سوئیس رتبه 26، کره جنوبی رتبه 30، سنگاپور رتبه 34، استرالیا رتبه 36، فرانسه رتبه 39، آلمان رتبه 43، بلژیک رتبه 48، تایوان رتبه 57، هلند رتبه 60، عربستان سعودی رتبه 63، هنگ کنگ رتبه 65، اسپانیا رتبه 70، سوئد رتبه 85 و برزیل رتبه 87 بوده است.

جایگاه دانشگاه‌های کشورهای آسیایی در رتبه بندی 2019 ISC

کشور چین با دانشگاه تسینگ هوا و کشور ژاپن با دانشگاه توکیو که به ترتیب در رتبه‌های 7 و 19 قرار دارند بهترین رتبه‌های دانشگاه‌های آسیا را از آن خود کرده است. بهترین رتبه دانشگاه‌های کشورهای کره جنوبی رتبه 30، سنگاپور رتبه 34، تایوان رتبه 57، عربستان سعودی رتبه 63، هنگ کنگ رتبه 65، در رده‌های بعد قرار دارند.

جایگاه دانشگاه‌های کشورهای اسلامی در رتبه بندی 2019 ISC

در رتبه بندی سال 2019 ISC از نظر تعداد دانشگاه‌ها، ترکیه با 72 دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته است. در بین سایر کشورهای اسلامی، ایران با 43 دانشگاه، مالزی با 21 دانشگاه، مصر 18 دانشگاه، اندونزی و پاکستان هر کدام با 13 دانشگاه، عربستان سعودی 12 دانشگاه، الجزایر و تونس هر کدام با 7 دانشگاه، نیجریه 6 دانشگاه و مراکش 5 دانشگاه، عمارات متحده عربی 4 دانشگاه، لبنان، قطر، اردن، بنگلادش، قزاقستان و قطر هر کدام با 2 دانشگاه و سایر کشورهای اوگاندا، عمان، کویت، کامرون، عراق، سنگال، سودان و هر کدام با 1 دانشگاه در این رتبه بندی حضور داشتند.

در میان دانشگاه‌های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی در رتبه 63، مالزی در بازه 300-251، مصر در بازه 450-401، ایران و ترکیه در بازه 500-451، لبنان و قطر در بازه 600-501 و پاکستان در بازه 700-601 بهترین رتبه جهانی را کسب کرده اند. در مجموع تنها 8 دانشگاه از میان کشورهای اسلامی دارای رتبه زیر 500 بوده اند.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش (با وزن 60 درصد)، نوآوری (با وزن 15 درصد)، آموزش (با وزن 10 درصد) و فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن 15 درصد) را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌های کشورهای اسلامی را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد.

در «رتبه بندی جهانی ISC» دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل 850 مدرک در سال‌های 2017-2015 در پایگاه وب آو ساینس به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های اطلاعاتی USPTO، WOS و Incite گردآوری شده است.

معیار پژوهش شامل 5 شاخص حجم پژوهش، تعداد استناد به مقالات و تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان و تعداد مقالاتی است که در نشریات برتر به چاپ رسیده اند. بازه زمانی سه ساله 2015-2017 در این شاخص‌ها از جمله تعداد کل انتشارات هر دانشگاه در بازه زمانی سه ساله، تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده، تأثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان، تعداد مقالات با کیفیت دانشگاه (نشریات Q1، مجلات نیچر، ساینس و فهرست نشریات نیچر ایندکس) است.

در جدول زیر شاخص‌های مورد استفاده در «رتبه بندی جهانی ISC» نشان داده شده است:

معیارها و شاخص‌های رتبه بندی جهانی ISC -2019

وزن

شاخص

وزن

معیار

25

حجم پژوهش

کمیت

A1

60

پژوهش

15

تعداد استناد به مقالات

کیفیت

A2

1

تأثیر استنادی نرمال شده

کیفیت

A3

4

تأثیر استنادی نسبت به کل جهان

کیفیت

A4

15

تعداد مقالات نشریات برتر

کیفیت

A5

5

نسبت دانشجو به عضو هیأت علمی

B1

10

آموزش

5

تعداد اعضای هیأت علمی پر استناد

B2

10

تعداد همکاری دانشگاه در انتشار مقالات بین المللی

C1

15

فعالیت بین‌المللی

4

تعداد کشورهای همکار در انتشارات بین المللی

C2

1

میزان شهرت دانشگاه

C3

10

تعداد پروانه‌های ثبت اختراع

D1

15

نوآوری

5

درصد هم انتشاری با صنعت

D2