گزارش آماری تسنیم از عملکرد 4ساله مجلس دهم بخش چهارم |199 تحقیق و تفحص بی‌نتیجه مجلس دهم

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، دهمین دوره مجلس شورای اسلامی به پایان رسید و روزهای عمر خود را می‌گذراند و روز هشتم خرداد ماه جای خود را به مجلس جدید خواهد داد.

در مورد کارنامه این دوره از مجلس (که برخی آن را ضعیف‌ترین مجلس پس از انقلاب می‌دانند) کمابیش سخن گفته شده و عملکرد نمایندگان آن نیز بعضا مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است.

خبرگزاری تسنیم در چند گزارش مجزا، به بررسی آماری برخی عملکردهای مجلس دهم خواهد پرداخت.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون، 2 وظیفه مهم و اصلی «قانون‌گذاری» و «نظارت» را به‌عهده دارند. وکلای ملت علاوه بر نظارت بر تشکیل دولت که از طریق دادن رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی صورت می‌گیرد‌، یک نظارت عام هم دارند که شامل تذکر، سؤال و استیضاح رئیس‌جمهور و وزرا می‌شود.

انجام تحقیق و تفحص هم از مواردی است که در حیطه اختیارات نظارتی نمایندگان مجلس محسوب می‌شود. طبق اصل 76 قانون اساسی مجلس شورای اسلامی حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور را دارد.

** روند تحقیق و تفحص در مجلس چگونه است؟

طبق آیین‌نامه داخلی مجلس هرگاه نماینده‌ای، تحقیق و تفحص در هر یک از امور کشور را لازم بداند تقاضای خود را به‌صورت کتبی به هیئت رئیسه مجلس تقدیم می‌کند و هیئت رئیسه قوه مقننه نیز ظرف چهل و هشت ساعت آن را به کمیسیون تخصصی ذی‌ربط برای رسیدگی ارجاع می‌دهد. کمیسیون مربوطه نیز موظف است حداکثر ظرف دو هفته از تاریخ وصول، اطلاعاتی را که در این زمینه کسب نموده در اختیار متقاضی یا متقاضیان قرار دهد.

در صورتی که متقاضی یا متقاضیان، اطلاعات کمیسیون را کافی تشخیص ندهند، کمیسیون موظف است ظرف یک هفته از متقاضی یا متقاضیان و بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذی‌ربط دعوت کرده و دلایل ضرورت تحقیق و تفحص و نظرات مقام فوق‌الذکر را استماع کند و تا مدت ده روز گزارش خود را مبنی بر تصویب یا رد تقاضای تحقیق و تفحص به هیئت رئیسه مجلس ارائه دهد.

این گزارش خارج از نوبت در دستور هفته بعد مجلس قرار می‌گیرد و در صورت تصویب تحقیق و تفحص، موضوع به همان کمیسیون تخصصی ذ‌یربط ارجاع می‌شود.

کمیسیون موظف است در مدت بیست روز اعضای هیئت تحقیق و تفحص را که حداقل یازده و حداکثر پانزده نفر خواهند بود از بین نمایندگان تعیین و به رئیس مجلس برای صدور و ابلاغ معرفی کند. چنانچه متقاضیان تحقیق و تفحص کمتر از پنج نفر باشند کلیه آنان عضو هیئت خواهند بود، اعضای هیئت پس از مشخص شدن این روند از میان خود یک رئیس، دو نائب رئیس و یک دبیر انتخاب می‌کنند.

هیئت تحقیق و تفحص طبق آیین‌نامه داخلی مجلس 6 ماه فرصت دارد تا گزارش نهایی خود را برای قرائت در صحن علنی پارلمان به کمیسیون مربوطه ارائه کند تا پس از تصویب در آن کمیسیون برای قرائت در صحن علنی پارلمان تقدیم هیئت‌رئیسه پارلمان شود. البته در صورت ضرورت با درخواست هیئت و تصویب هیئت رئیسه مجلس زمان تحقیق و تفحص تا شش ماه دیگر قابل تمدید است.

در صورتی که جلسه مشترک هیئت تحقیق و تفحص و کمیسیون تخصصی تخلفات موضوع تحقیق را مهم و مسئول دستگاه یا سازمان را مقصر تشخیص ندهد، طرح استیضاح وزیر مربوطه در صورت رعایت مفاد اصل هشتاد و نهم (89) قانون اساسی در دستورکار مجلس قرار خواهد گرفت.

در صورتی که در گزارش کمیسیون، تخلف احراز و درخواست تعقیب شود، متخلف توسط هیئت رئیسه مجلس حسب مورد به قوه قضائیه یا مرجع رسیدگی به تخلفات اداری معرفی می‌شود تا خارج از نوبت تقاضای کمیسیون را مورد رسیدگی قرار داده و نتیجه آن را به کمیسیون اعلام کند.

** عملکرد مجلس دهم در زمینه تحقیق و تفحص

** اجلاسیه اول

در اجلاسیه اول مجلس دهم، 58 تقاضای تحقیق و تفحص به هیئت رئیسه تقدیم شده است. از این تعداد یک پرونده برای تعیین محورهای تحقیق و تفحص به نمایندگان متقاضی عودت شده و 57 پرونده به کمیسیون های تخصصی ارجاع شده است که از این تعداد 5 پرونده به دلیل انصراف متقاضیان مختومه شده و گزارش 16 پرونده به هیئت رئیسه ارسال شده است.

از 16 پرونده ارسالی به هیئت رئیسه، گزارش 10 پرونده در صحن علنی مجلس مطرح شده که منجر به تصویب ضرورت انجام تحقیق و تفحص 8 پرونده و رد 2 پرونده در صحن علنی شده است و گزارش 6 پرونده نیز در انتظار طرح در صحن علنی است و در نهایت 36 پرونده موجود همچنان در حال رسیدگی در کمیسیونهای تخصصی ذیربط قرار داشت.

براساس گزارش معاونت نظارت مجلس شورای اسلامی، مقایسه سال اول دوره نهم که 55 تحقیق و تفحص تقاضا شده بود با سال اول دوره دهم که 58 فقره تقاضا تقدیم شده نشان می‌دهد که نسبت به مدت مشابه دوره نهم تنها 3 تقاضای تحقیق و تفحص افزایش یافته است.

از تعداد کل پرونده‌های تحقیق و تفحص ارائه شده در دوره دهم، موضوع 17 فقره از عناوین تحقیق و تفحص با موضوعات ارائه شده در دوره نهم مجلس، مشابه یا مشترک بود.

فهرست اجمالی پرونده‌های تحقیق و تفحص تقاضا شده در اجلاسیه اول دوره دهم مجلس

** اجلاسیه دوم

در اجلاسیه دوم مجلس دهم، 47 تقاضای تحقیق و تفحص به هیئت رئیسه تقدیم شده است. بر این اساس 2 پروند تحقیق و تفحص در راستای اعمال تبصر 7 ماد 214 آییننامه داخلی مجلس و یک پرونده تحقیق و تفحص جهت ارجاع به کمیسیون تخصصی نزد هیئت رئیسه است و 44 پروند تحقیق و تفحص دیگر برای رسیدگی به کمیسیونهای تخصصی ارجاع شده است.

از 44 پرونده ارجاعی به کمیسیون تخصصی، 3 پرونده تحقیق و تفحص به دلیل انصراف متقاضیان در این مرحله مختومه شد و 34 پرونده تحقیق و تفحص همچنان در حال رسیدگی، بررسی، تصویب یا رد تقاضا در کمیسیون تخصصی ذیربط است. درحالیکه کمیسیونها، 7 پرونده تحقیق و تفحص را بررسی و نظر خود را مبنی بر تصویب یا رد تقاضای انجام تحقیق و تفحص به هیئت رئیسه اعلام کردند. از میان این 7 پرونده، گزارش 3 پرونده تحقیق و تفحص در صحن علنی مجلس مطرح شد که ضرورت انجام دو تحقیق و تفحص یعنی «عملکرد شرکت دخانیات ایران» و «عملکرد سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری کشور» توسط نمایندگان تصویب و ضرورت انجام یک تحقیق و تفحص رد شده است.

فهرست اجمالی پرونده‌های تحقیق و تفحص تقاضا شده در اجلاسیه دوم دوره دهم مجلس

از میان تقاضاهای تحقیق و تفحص در اجلاسیه اول که به کمیسیونهای تخصصی ارجاع شده بودند، گزارش نهایی تحقیق و تفحص از «بررسی نحوه برخورد با کارگران معدن روستای آق در تکاب» و «عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان» در اجلاسیه دوم در صحن علنی مجلس قرائت شد. همچنین، گزارش بررسی کمیسیونها مبنی بر تصویب یا رد تقاضای 6 پرونده تحقیق و تفحص تقاضا شده در اجلاسیه اول در این دوره به هیئت رئیسه اعلام شد که از این تعداد گزارش 5 پرونده تحقیق و تفحص در صحن علنی مجلس طرح و ضرورت انجام 4 پرونده تحقیق و تفحص آن به تصویب نمایندگان رسید.

در گزارش معاونت نظارت مجلس در این دوره از مجلس آمده بود: از بین 47 تقاضای تحقیق و تفحص ارائه شد به هیئت رئیسه در اجلاسیه دوم در 15 مورد نمایندگان قبلا از ابزارهای نظارتی تذکر و سؤال استفاد کرده و سپس تقاضای تحقیق و تفحص در این زمینه، ارائه کرده‌اند.

** اجلاسیه سوم

در این اجلاسیه، 71 تقاضای تحقیق و تفحص با افزایش 3% نسبت به اجلاسیه دوم به هیئت رئیسه تقدیم شده است. از این تعداد یک پرونده تحقیق و تفحص در راستای اعمال تبصره 7 ماده 212 آیین نامه داخلی مجلس و دو پرونده تحقیق و تفحص تا انتهای دوره اجلاسیه سوم همچنان در نزد هیئت رئیسه برای تعیین کمیسیون مربوطه قرار داشت.

از 68 تقاضای ارجاعی به کمیسیون‌های تخصصی، ضرورت تحقیق و تفحص در 10 پرونده به تصویب رسیده و نتیجه آن به هیئت رئیسه منعکس شده که گزارش 8 پرونده در صحن علنی مطرح و ضرورت انجام 7 فقره از آن به تصویب نمایندگان رسیده‌است که تاکنون فرآیند اجرایی 3 پرونده مصوب آغاز شده و 4 پرونده دیگر در مرحله انتخاب اعضای هیئت و صدور ابلاغ است. همچنین در این اجلاسیه، گزارش نهایی 3 پرونده تحقیق و تفحص مصوب در اجلاسیه‌های قبلی در صحن علنی قرائت شد و گزارش نهایی 2 پرونده دیگر منتظر قرائت در صحن علنی است.

در بازه زمانی این گزارش، در مجموع 52 پرونده تحقیق و تفحص در کمیسیون‌های تخصصی مورد بررسی قرار گرفته است که کمیسیون اقتصادی با بررسی 14 پرونده عملکرد بسیار چشمگیری در این زمینه داشته‌است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد نمایندگان در 45% موضوعات تقاضای تحقیق و تفحص، از ابزارهای نظارتی تذکر و سؤال نیز استفاده کرده‌اند و 18% موضوعات تقاضاهای واصله، مشابه یا مشترک با موضوع تقاضاها در دوره قبل است که حاکی از حل نشدن مشکلات علیرغم پیگیری‌های مکرر است.

فهرست اجمالی پرونده‌های تحقیق و تفحص تقاضا شده در اجلاسیه سوم دوره دهم مجلس

** اجلاسیه چهارم

در اجلاسیه چهارم مجلس دهم، 27 تقاضای تحقیق و تفحص به هیئت رئیسه تقدیم شده است. از میان 27 تقاضای مذکور، یک پرونده تحقیق و تفحص در راستای اعمال تبصره 7 ماده 212 آییننامه داخلی مجلس و یک پرونده تحقیق و تفحص جهت تعیین کمیسیون تخصصی نزد هیئت رئیسه است. یک پرونده تحقیق و تفحص نیز به دلیل عدم صراحت درخواست، در راستای اعمال تبصره 1 ماده 212 آییننامه داخلی به متقاضیان تحقیق و تفحص عودت داده شده است. 24 پرونده تحقیق و تفحص دیگر برای رسیدگی به کمیسیونهای تخصصی ارجاع شده است.

فهرست اجمالی پرونده‌های تحقیق و تفحص تقاضا شده در اجلاسیه چهارم دوره دهم مجلس

از 24 پرونده ارجاعی به کمیسیون تخصصی، 4 پرونده تحقیق و تفحص به دلیل انصراف متقاضیان در این مرحله مختومه شده است و 20 پرونده تحقیق و تفحص همچنان در انتظار بررسی تصویب یا رد تقاضا در کمیسیون تخصصی مربوطه به سر میبرد.

* نتیجه تحقیق و تفحص‌ها

اقدامات انجام شده در خصوص تقاضاهای تحقیق و تفحص واصل شده در اجلاسیه‌های اول، دوم و سوم دوره دهم از میان 181 تقاضاهای تحقیق و تفحصی که در اجلاسیه اول، دوم و سوم (از 7 خرداد 95 تا 15 اردیبهشت 98) به کمیسیونهای تخصصی ارجاع شده بودند، 52 پرونده تحقیق و تفحص به دلیل انصراف متقاضیان در کمیسیون ذیربط مختومه شده است. همچنین تصویب یا رد ضرورت انجام تحقیق و تفحص 52 پرونده، توسط کمیسیون تخصصی به پایان رسیده و نتیجه آن به هیئت رئیسه اعلام شده است. 77 تقاضای تحقیق و تفحص همچنان در حال بررسی در کمیسیون تخصصی ذیربط است.

از میان 52 گزارش واصله به هیئت رئیسه، گزارش 43 پرونده تحقیق و تفحص در صحن علنی مجلس طرح و ضرورت انجام 32 تحقیق و تفحص توسط نمایندگان تصویب و ضرورت انجام 11 تحقیق و تفحص رد شده است. دو پرونده نیز به دلیل انصراف متقاضیان مختومه شده و 7 پرونده نزد هیئت رئیسه جهت طرح در صحن علنی به سر میبرد. از مجموع 32 پرونده تحقیق و تفحصی که ضرورت انجام آن در صحن علنی مجلس به تصویب رسیده است، فرایند اجرایی 28 پرونده با تشکیل هیئتهای تحقیق و تفحص آغاز شده است. 4 پرونده نیز منتظر تعیین اعضای هیئت تحقیق و تفحص توسط کمیسیون است.

از مجموع 28 پرونده تحقیق و تفحص مذکور، گزارش نهایی 9 پرونده در صحن علنی قرائت و گزارش نهایی یک پرونده منتظر طرح در صحن علنی برای قرائت بود که به عمر مجلس دهم نرسید.

گزارش 3 پرونده نیز از طرف هیئت‌های تحقیق و تفحص تهیه و به کمیسیون ذیربط برای تدوین گزارش نهایی ارائه شده است. 14 پرونده نیز نزد هیئتهای تحقیق و تفحص بوده و یک پرونده نیز در این مرحله به دستور هیئت رئیسه مختومه شده است.

براساس گزارش معاونت نظارت مجلس، تحقیق و تفحص «بررسی روند مبارزه با قاچاق کالا و بررسی سیاستهای دولت در مقابله با قاچاق و دلایل ناکارآمدی آن در دولتهای مختلف» و «عملکرد سازمان خصوصی‌سازی کشور» و «نحوه قیمتگذاری و واگذاری شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان» و «عملکرد گمرک جمهوری اسلامی ایران در خصوص واردات و صادرات، مبارزه با قاچاق کالا، تخلفات مالی، عدم رعایت قانون و ضوابط و...» هر کدام دو تقاضا بوده که پس از تجمیع در کمیسیون، برای درخواستهای تجمیع شده یک هیئت تحقیق و تفحص تشکیل شده است.

لازم به ذکر است هیئت رئیسه مجلس پرونده‌های تحقیق و تفحص از «عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان»، «عملکرد شرکت ملی صنایع مس ایران» و «عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص صدور مجوز واگذاری معادن و نظارت بر برداشت از منابع معدنی و وصول و هزینه کرد حقوق دولتی در استانهای همدان، مرکزی، کرمان، یزد و آذربایجان غربی و سایر استانها دارای منابع معدنی» را پس از قرائت در صحن علنی برای رسیدگی به قوه قضاییه ارجاع کرده است.

خاطر نشان میسازد در بازه زمانی این گزارش، در مجموع 52 پرونده تحقیق و تفحص در کمیسیونهای تخصصی مورد بررسی قرار گرفته است که کمیسیون اقتصادی با بررسی 19 پرونده عملکرد بسیار چشمگیری در شاخص «تعداد پرونده‌های بررسی شده» داشته است.

تحلیل و پیشنهاد معاونت نظارت مجلس:

بررسیها نشان میدهد از بین 27 تقاضای تحقیق و تفحص ارائه شده به هیئت رئیسه در این اجلاسیه در مقایسه با اجلاسیه مشابه در دوره نهم که طی آن نیز 10 تحقیق و تفحص تقاضا شده بود، تعداد تقاضای تحقیق و تفحص با افزایش 170 درصدی مواجه شده است. لیکن، در مقایسه با اجلاسیه سوم دوره دهم که 71 تحقیق وتفحص تقاضا شده بود، تعداد تقاضاهای تحقیق و تفحص در این اجلاسیه با کاهش 163درصدی مواجه شده است. از سوی دیگر از تعداد کل تقاضاهای تحقیق و تفحص در دوره دهم تاکنون (208 فقره)، موضوع 40 فقره از عناوین تحقیق و تفحص با موضوعات تقاضا شده در دوره قبل مجلس (دوره نهم) مشابه یا مشترک است. این موضوعات عبارتند از:

نحوه واگذاری هلدینگ پتروشیمی باختر به بخش خصوصی

بررسی وضعیت افراد دو تابعیتی و دارای گرین کارت در حوزه مسئولین و مدیران ارشد و شناسایی خلاءهای قانونی در این موضوع

عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان

عملکرد شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) و شرکتهای تابعه

بررسی عملکرد مناطق آزاد (تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی) کشور

عملکرد شرکت ملی صنایع مس ایران، عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص صدور مجوز واگذاری معادن و نظارت بر برداشت از منابع معدنی

عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی

عملکرد شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران

شرکت مدیریت منابع آب ایران و شرکت آب نیرو و شرکت سهامی سازمان آب و برق خوزستان

عملکرد سازمان امور مالیاتی کشور

عملکرد صندوق بازنشستگی کشوری

عملکرد سازمان حج و زیارت

شرکت آلومینیوم‌سازی ایران (ایرالکو) طی پنج سال گذشته

عملکرد صندوق بازنشستگی فولاد و شرکتهای وابسته

بررسی عملکرد بانکهای دولتی و خصوصی و نحوه برخورد با تخلفات و نحوه تخصیص وامهای کلان

عملکرد شرکت سرمایه‌گذاری جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در خصوص بررسی منابع مالی درآمدها و هزینه‌ها و نحوه سرمایه‌گذاری و میزان حقوق و پاداش مسئولین مربوطه در ده سال اخیر

عملکرد شهرداری تهران

عملکرد بانک توسعه تعاون از سال 1388 تاکنون

عملکرد سازمان تبلیغات اسلامی

عملکرد وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری

عملکرد صنعت دخانیات کشور

عملکرد سازمان اوقاف و امور خیریه

عملکرد بانک ملت

عملکرد سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری کشور

عملکرد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

عملکرد بانک کشاورزی

عملکرد مدیریت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)

عملکرد گمرک جمهوری اسلامی ایران

عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست

عملکرد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

بنیاد شهید و امور ایثارگران

سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور

عملکرد شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور

عملکرد سازمان برنامه و بودجه کشور

فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران

عملکرد سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

عملکرد سازمان ملی استاندارد ایران

عملکرد اداره کل آموزش و پرورش استان لرستان

سازمان ملی زمین و مسکن

انتهای پیام /