نگاهی گذرا بر زندگی نامه و سوابق شهید آیت الله سید ابراهیم رییسی / شهید راه خدمت

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو_ در 30 اردیبهشت 1403، آیت الله رئیسی که برای افتتاح سد مرزی قیز قلعه‌سی به آذربایجان شرقی سفر کرده بود. همراهان وی با دو هلی هکوپتر به تبریز رسیدند، اما بالگرد حامل رئیس جمهوردر مسیر بازگشت در جنگل دیزمار در محدوده عمومی میان ورزقان و جلفا، بالگرد دچار سانحه شد. سید محمدعلی آل‌هاشم امام‌جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی و چند تن دیگر از همراهان او در بالگرد بودند؛ که بالگرد حامل رئیس جمهور دچار سانحه شد ومتاسفانه رییس جمهور پس از سال‌ها مجاهدت در راه خدمت رسانی به ملت شریف ایران به مقام شهادت نایل شد.

در ادامه بخش‌هایی از زندگی نامه، سوابق، مجاهدت و خدمات ایشان را مرور خواهیم کرد:

آیت الله سید ابراهیم رئیسی در آذرماه سال 1339 هجری شمسی در خانواده‌ای روحانی در شهر مشهد و در محله نوغان دیده به جهان گشود. پدر ایشان حجت الاسلام سیدحاجی رئیس الساداتی و همچنین مادر وی سیده عصمت خدادادحسینی از سلاله سادات حسینی و نسبت اش از هر دو طرف به حضرت زید بن علی بن الحسین (ع) می‌رسد. دکتر رئیسی در 5 سالگی پدر خود را از دست داد. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه جوادیه گذرانده و تحصیل در علوم حوزوی را در مدرسه نواب و سپس در مدرسه آیت الله موسوی‌نژاد شروع کرد. در سال 1354 جهت ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم و مدرسه آیت الله بروجردی رفت و مدتی نیز در مدرسه‌ای که با مدیریت آیت الله پسندیده تحت نظر امام خمینی اداره می‌شد، تحصیل نمود.

سوابق و فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، انقلابی، مبارزاتی و مسئولیت‌ها:

در پی اهانت به امام خمینی (ره) در روزنامه اطلاعات در 17 دیماه سال 1356 و آغاز حرکت‌های مردمی، دکتر رئیسی در اجتماعات اعتراضی که مبدأ اغلب آن‌ها مدرسه آیت الله بروجردی (مدرسه خان) بود، شرکت داشت و در قالب هسته‌ای از طلاب انقلابی فعالیت می‌نمود. وی در این دوران فعالیت‌های مبارزاتی خود را در قالب ارتباط با علمای انقلابی آزاد شده از زندان و یا در تبعید، پی گرفت. همچنین در تجمعاتی مثل تحصن علما و روحانیون در دانشگاه تهران، شرکت نمود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، وی در دوره تربیتی خاصی که مرحوم شهید بهشتی جهت کادرسازی برای تأمین نیاز‌های مدیریتی نظام اسلامی برگزار کرده بود، شرکت کرد و به دنبال شورش‌های مارکسیستی و ایجاد مشکلات متنوع در مسجد سلیمان، به همراه گروهی از طلاب در قالب فعالیت‌های فرهنگی به آن منطقه رفت. پس از بازگشت از مسجد سلیمان، مجموعه سیاسی - عقیدتی پادگان آموزشی صفر - دو در شاهرود را تأسیس و برای مدت کوتاهی آن را اداره کرد.

ورود آیت الله رئیسی به عرصه مدیریت از سال 1359 و با حضور در جایگاه دادیاری شهرستان کرج آغاز شد و پس از مدتی با حکم شهید قدوسی، به سمت دادستان کرج منصوب شد. موفقیت او در ساماندهی وضعیت پیچیده این شهر موجب شد تا پس از دو سال در تابستان 1361 همزمان با دادستانی شهر کرج، مسئولیت دادستانی شهر همدان را نیز عهده دار شود. حضور همزمان او در این دو مسئولیت، برای مدتی ادامه یافت تا آنکه به عنوان دادستان استان همدان معرفی شد و از سال 1361 تا 1363، در این سمت خدمت نمود. دکتر رئیسی در سال 1362 در سن 23 سالگی با دکتر جمیله سادات علم الهدی دختر ارشد آیت الله سید احمد علم الهدی ازدواج کرد. خانم دکتر علم الهدی دانشیار رشته فلسفه علوم تربیت دانشگاه شهید بهشتی تهران، رییس سابق پژوهشگاه علوم انسانی است. آیت الله رئیسی و خانم دکتر علم الهدی دارای دو فرزند دختر هستند. دکتر رئیسی که اهتمام ویژه‌ای به تحصیل خود و اعضای خانواده اش دارد، دختر اول ایشان متاهل و دارای دو مدرک کارشناسی ارشد است. یکی در رشته علوم اجتماعی از دانشگاه الزهرا (سلام الله علیها) و دیگری در رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه علوم حدیث شهر ری و دختر دوم وی نیز متاهل و دانشجوی کارشناسی رشته فیزیک دانشگاه شریف است. آیت الله رئیسی در سال 1364 به عنوان جانشین دادستان انقلاب تهران منصوب شد و به این ترتیب، دوره مدیریت قضایی ایشان در تهران آغاز شد. به دنبال موفقیت وی در حل پرونده‌های قضایی پیچیده، امام خمینی (ره) طی احکام ویژه و مستقیم، ایشان و حجه الاسلام نیری را برای رسیدگی به مشکلات اجتماعی در برخی استان‌ها از جمله لرستان، کرمانشاه و سمنان مامور کرد.

بعد از رحلت امام (ره) آیت الله سید ابراهیم رئیسی با حکم رئیس قوه قضائیه وقت به سمت دادستان تهران منصوب شد و از سال 1368 تا 1373 به مدت پنج سال این مسئولیت را برعهده داشت. ایشان از سال 1373 به ریاست سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد که خدمت ایشان در این سمت تا سال 1383 ادامه یافت. دوره مدیریت آیت الله رئیسی بر سازمان بازرسی کل کشور نقطه عطفی در زندگی ایشان بود. وی که یک مدیریت کلان ملی را به مدت ده سال تجربه می‌کرد با اتکاء به تجربیات اندوخته خود نظارت بر دستگاه‌های اداری را متحول و نظام‌مند کرد. سازمان بازرسی کل کشور در زمان تصدی ایشان با توسعه متوازن ساختاری مواجه شد و به عنوان یکی از ارکان نظارتی نظام جمهوری اسلامی تثبیت شد. این دوران که با روی کارآمدن دولت اصلاحات همزمان بود بسیاری از گره‌های نظام اداری و اقتصادی شناسایی و راهکار برون رفت از زمینه فساد در آن تدوین شد. بعضی پرونده‌های جنجالی مفاسد اقتصادی محصول فعالیت شبانه روزی آیت الله رئیسی و همکارانش در این سازمان و درآن دوره بود. آیت الله رئیسی از سال 1383 تا سال 1393، به مدت ده سال معاون اول قوه قضائیه بود. ایشان که دو رئیس قوه را در این سمت تجربه می‌کرد به عنوان یکی از مسئولان ارشد قضایی کشور مسئولیت سازماندهی و اداره تشکیلاتی این مجموعه را بر عهده داشت و از سال 1393 تا اسفند 1394 نیز به عنوان دادستان کل کشور خدمت نمود.

آیت الله رئیسی از سال 1391 تا سال 1400 با حکم مقام معظم رهبری، دادستان ویژه روحانیت نیز بود. در سال 1376، ایشان به پیشنهاد برخی اعضای مؤثر جامعه روحانیت مبارز از جمله آیت الله مهدوی کنی و تصویب شورای مرکزی جامعه روحانیت به عضویت در آن شورا در آمد. در اسفند 1394، آیت االله رئیسی با حکم آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدظله العالی) به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد. ایشان در سه سال فعالیت در سمت تولیت آستان قدس رضوی، اقدامات موثری در چارچوب خدمت موثر به حرم نورانی حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا (ع) و ارائه خدمات به زائران این بارگاه قدسی در پایتخت معنوی ایران اسلامی انجام داد. رسیدگی به امور زائران بارگاه مقدس امام هشتم (ع)، خدمت به مجاوران و به ویژه مستمندان و مستضعفان حرم رضوی، ترویج معارف قرآنی و مکتب اهل بیت (ع) در جهان اسلام، بهره‌مند ساختن تهیدستان نقاطی از کشور که موقوفات آستان قدس در آن قرار دارد و سامان بخشیدن به بنگاه‌های اقتصادی و خدماتی آستان قدس رضوی، موارد مورد تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی در منشور هفتگانه حکم انتصاب آیت الله رئیسی در سمت تولیت آستان قدس رضوی بودند.

آیت الله رئیسی در 16 اسفند سال 1397 با حکم رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) به ریاست قوه قضائیه منصوب شدند. عملکرد دستگاه قضا در دوران ریاست جناب آقای رئیسی به دلایلی چند؛ تراز این دستگاه را در نظام حکمرانی جمهوری اسلامی بالا برد. آیت الله رئیسی با مدیریت میدانی و پیگیری و رسیدگی نزدیک به مشکلات قضائی مردم، برخورد قاطع و بدون اغماض با مفسدان اقتصادی، تدوین و نهایی کردن سند تحول قضایی و هوشمند سازی قوه قضائیه، گام‌های جدی در جهت ارتقای عدالت قضایی برداشت تاجایی که رهبر معظم انقلاب انجام این تحول و ایجاد امید در دل مردم را ستودند. آیت الله رئیسی درسال 1400 با شرکت در سیزدهمین دوره ریاست جمهوری، با کسب بیش از 18میلیون رای مردم درانتخابات 28 خرداد 1400، حالا رئیس جمهور ایران است.

سوابق آیت الله دکتر رئیسی در مجلس خبرگان رهبری:

آیت الله رئیسی در سال 1385، از طرف جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز و به توصیه نخبگان استان خراسان جنوبی برای عضویت در چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری نامزد شد که با کسب اکثریت آرا مردم انتخاب شد. دو سال پس از حضور در این مجلس، خبرگان ملت ایشان را به عنوان عضو هیأت رئیسه برگزید و عضویت ایشان در این جایگاه، تا اتمام دور چهارم، با رأی نمایندگان محترم مجلس خبرگان تمدید شد. آیت الله رئیسی در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری در اسفند 1394 نیز با کسب اکثریت قاطع آرا برای دومین بار به عنوان نماینده مردم شریف خراسان جنوبی برگزیده شد و در اسفند 1397، در جریان برگزاری ششمین اجلاسیه دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری، آیت الله رئیسی به عنوان نایب رئیس اول مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد و تا امروز نیز همچنان نائب رئیس اول مجلس خبرگان رهبری می‌باشند.

در انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در اسفند 1402، آیت‌الله رئیسی با کسب 82.57 درصد آرای مردم برای سومین بار به مجلس خبرگان راه یافت.

مهمترین سوابق مدیریتی و سیاسی:

سیزدهمین رئیس جمهوری اسلامی ایران از سال 1400 تاکنون ریاست قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران نایب‌رئیس اول مجلس خبرگان رهبری تولیت آستان قدس رضوی عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان عضو حقیقی و حقوقی معاون اول قوه قضاییه دادستان کل کشور ریاست سازمان بازرسی کل کشور دادستان تهران دادستان انقلاب اسلامی کرج و استان همدان عضویت در دوره‌های چهارم و پنجم مجلس خبرگان رهبری از حوزه انتخابیه خراسان جنوبی اولین دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور مؤسس حوزه علمیه فاطمه الزهرا سلام الله علی‌ها (ویژه خواهران) در تهران (کوی نصر) مؤسس مرکز تخصصی شیعه‌شناسی امام هادی علیه السلام زیرنظر حوزه علمیه قم مأموریت قضایی امام خمینی (ره) به حجت الاسلام رئیسی به همراه حجت الاسلام نیری جهت رسیدگی به گزارشات ویژه عضویت در هیأت امنای ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به مدت ده سال از سوی مقام معظم رهبری

مهمترین مسئولیت‌ها به اعتبار جایگاه حقوقی:

عضو شورای عالی فضای مجازی عضو شورای عالی استاندارد عضو شورای عالی نفت عضو شورای توسعه شرق و غرب کشور عضو شورای عالی پول و اعتبار عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر

سخنرانی در اجلاس‌های بین المللی:

اجلاس مبارزه با فساد اداری در قاره آفریقا اجلاس مبارزه با جرائم سازمان یافته در آرژانتین اجلاس سلامت اداری در سوچی روسیه اجلاس حقوق بشر در پاکستان اجلاس نقش عاشورا در تحولات اجتماعی - استانبول ترکیه اجلاس دلالت‌های قانون اساسی در حفظ حقوق بشر - نیجریه اجلاس همکاری‌های بین المللی در مبارزه با فساد - چین اجلاس حقوق بشر سازمان ملل - ژنو اجلاس مبارزه با فساد اداری در فیلیپین و انتصاب به عنوان قائم مقام بازرسان کل آسیا و ده‌ها نشست تخصصی دیگر با حضور مقامات کشور‌های خارجی

سوابق علمی، آثار و تالیفات:

آیت الله سید ابراهیم رئیسی در حوزه علمیه قم، اصول فقه را نزد آیت الله مروی، لمعتین را نزد آیت‌الله فاضل هرندی، رسائل را نزد آیت‌الله موسوی تهرانی، مکاسب محرمه را نزد آیت الله دوزدوزانی، کتاب البیع مکاسب را نزد آیت‌الله خزعلی، خیارات مکاسب را نزد آیت الله ستوده وآیت‌الله طاهری خرم‌آبادی و کفایه را نزد آیت‌الله سید علی محقق داماد، تفسیر قرآن کریم را نزد آیت الله مشکینی و آیت الله خزعلی، شرح منظومه و فلسفه را نزد آیت‌الله احمد بهشتی و دوره شناخت را نزد آیت الله مطهری و نهج البلاغه را نزد آیت الله نوری همدانی آموخت. آیت الله سید ابراهیم رئیسی، خارج اصول را نزد آیت الله سید محمدحسن مرعشی شوشتری و آیت الله هاشمی شاهرودی و خارج فقه را نزد آیت الله آقا مجتبی تهرانی و آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انفلاب تلمذ نمود. او پیش از پایان دوره سطح توانست به دوره کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی راه یافته و پس از دفاع از پایان نامه خویش در سال 1380 با قبولی در کنکور دکترای مدرسه عالی شهید مطهری در رشته فقه و حقوق خصوصی ادامه تحصیل دهد. ایشان با تکمیل تحقیقات خود در رشته فقه و حقوق، موفق به اخذ مدرک عالی‌ترین سطح حوزه (سطح چهار) شد و در نهایت رساله دکترای خود را با عنوان «تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق» دفاع کرد؛ و با اخذ نمره ممتاز به درجه دکترای فقه و حقوق در مدرسه عالی شهید مطهری نائل شد. علاوه بر مسؤولیت‌های کلان کشوری، بنا به توصیه مکرر آیت الله مهدوی کنی و آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی مبنی بر حفظ ارتباط درسی خود با طلاب، از سال 80 تاکنون به عنوان مدرس در مدارس علمیه تهران از جمله مدرسه مجد، مدرسه امیرالمومنین علیه السلام، مدرسه امام حسین علیه السلام و و مدرسه مروی به تدریس سطوح عالی حوزه همچون رسائل و مکاسب، کفایتین و قواعد فقهیه مشغول بود و بعد از عزیمت به مشهد مقدس از ابتدای سال 1395 در مدرسه عالی نواب، به تدریس در موضوع «فقه وقف» پرداخت. آیت الله دکتر رئیسی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه امام صادق (علیه السلام) و مدرسه عالی شهید مطهری و دانشگاه آزاد اسلامی به تدریس دروس تخصصی فقه قضا، فقه اقتصاد، اصول فقه و قانون مدنی پرداخته است.

سوابق علمی:

سطح چهار فقه و اصول از حوزه علمیه قم دکترای فقه و مبانی حقوق با گرایش حقوق خصوصی از مدرسه عالی شهید مطهری تدریس متون فقهی سطح عالی و قواعد فقه قضاء و فقه اقتصاد در حوزه‌های علمیه تهران و دانشگاه‌ها

کتب چاپ شده:

کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش قضایی) توسط بنیاد پژوهش‌های آستان قدس ضوی کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش اقتصادی) توسط بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش عبادی) توسط بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی ارث بلاوارث در فقه و حقوق توسط انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق توسط انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی فقه وقف توسط بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی

کتب در دست انتشار:

ارث بلاوارث در فقه و حقوق تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق سیر تحول در نظارت و بازرسی

سخنرانی علمی ارائه شده:

تعدد اسباب مسئولیت بیع فاسد و اقسام آن مفهوم رهن مدیریت کارآمد نظارت اثر بخش تأثیر متقابل تصمیمات قضایی و اقتصادی جایگاه نظارت و بازرسی در اسلام عدالت و تأثیر آن بر سبک زندگی و ده‌ها سخنرانی علمی در حوزه‌های اقتصادی، مدیریتی، اجتماعی و حقوقی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی و سمینار‌های تخصصی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های کشور

مسئولیت‌های کنونی:

رئیس جمهوری اسلامی ایران عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران نائب رئیس مجلس خبرگان رهبری جمهوری اسلامی ایران عضو شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران