حضور 12 دانشگاه جدید از ایران / 58 ایرانی در جمع دانشگاه های برتر

رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) گفت: با حضور 12 دانشگاه جدید تعداد دانشگاه های ایران در رتبه بندی تایمز به 58 مورد افزایش یافت و در جمع 1600 دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی اظهار داشت: رتبه بندی تایمز یکی از مشهورترین نظام های رتبه بندی بین المللی دانشگاه ها است که اولین بار در سال 2004 با همکاری تایمز و کیواس تحت عنوان رتبه بندی «تایمز - کیواس» و از سال 2010 به بعد با همکاری موسسه تامسون رویترز منتشر شد.

دهقانی گفت: در رتبه بندی سال 2016، این پایگاه جهت تامین اطلاعات مورد نیاز خود، همکاری خود را با تامسون رویترز قطع و با پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس آغاز به همکاری کرد. تغییر منبع اطلاعاتی مورد استفاده پایگاه رتبه بندی تایمز بر روی نحوه حضور دانشگاه ها و رتبه آنها تاثیرگذار بود.

وی افزود: پایگاه رتبه بندی تایمز جهت ارزیابی دانشگاهها قسمتی از اطلاعات مورد نیاز خود را از خود دانشگاه ها، قسمتی دیگر را از نظرسنجی ها و اطلاعات پژوهشی و استنادات را از پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس تهیه می کند.

رئیس ISC اظهار داشت: در پایگاه رتبه بندی تایمز، در سال های 2012 تا 2014 از ایران تنها یک دانشگاه حضور داشت. در سال 2015 دو دانشگاه صنعتی شریف و صنعتی اصفهان در این رتبه بندی حضور یافته و در سال 2016 تعداد دانشگاه ها به 8 مورد رسیده است. تعداد دانشگاه ها در سال 2017 به 13 و در سال 2018 به 18 و در سال 2019 و 2020 و 2021 به ترتیب به 29، 40 و 47 دانشگاه افزایش یافته است.

وی افزود: در سال 2022 با ورود 12 دانشگاه جدید، شاهد حضور 59 دانشگاه حائز رتبه از جمهوری اسلامی ایران در جمع 1600 دانشگاه برتر جهان از 99 کشور هستیم و (نام 4 دانشگاه نیز در این رتبه بندی به عنوان reporter آورده شده است که این موضوع نویدبخش حرکت هر چه بیشتر دانشگاه های توانمند ایران در رتبه بندی های معتبر بین المللی است.

دهقانی ادامه داد: در رتبه بندی تایمز 2022، دانشگاه های علوم پزشکی مازندران، علوم پزشکی ارومیه، آزاد اسلامی نجف آباد، علوم بهزیستی و توانبخشی، علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، علوم پزشکی زنجان، خلیج فارس، علوم پزشکی کاشان، دامغان، صنعتی سهند، علوم پزشکی سمنان، مراغه برای نخستین بار حضور یافته اند.

وی گفت: بهترین رتبه ایران در سال 2022، بازه رتبه ای 400-351 است، این در حالی است که بهترین رتبه ایران در سال گذشته بازه 350-301 بوده است.

رئیس ISC افزود: دانشگاه های صنعتی نوشیروانی، علوم پزشکی کردستان و علوم پزشکی مازندران با قرار گرفتن در بازه رتبه ای 400-351 به عنوان دانشگاه های اول ایران در این رتبه بندی معرفی شده اند که در بین این دانشگاه ها، دانشگاه علوم پزشکی مازندران اولین حضور خود در این رتبه بندی تجربه می کند.

رتبه دانشگاه های ایران در جدول زیر نشان داده شده است:

ردیف دانشگاه رتبه 2022 رتبه 2021 1 صنعتی نوشیروانی بابل 351-400 351-400 2 دانشگاه علوم پزشکی کردستان 351-400 301-350 3 دانشگاه علوم پزشکی مازندران* 351-400 - 4 دانشگاه صنعتی شریف 401-500 401-500 5 دانشگاه علوم پزشکی ارومیه* 501-600 - 6 دانشگاه صنعتی امیر کبیر 501-600 501-600 7 دانشگاه علوم پزشکی ایران 501-600 501-600 8 دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد* 501-600 - 9 دانشگاه محقق اردبیلی 501-600 601-800 10 دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز* 501-600 - 11 دانشگاه شهید مدنی آذربایجان 501-600 801-1000 12 دانشگاه علم و صنعت 501-600 501-600 13 دانشگاه کاشان 501-600 501-600 14 دانشگاه علوم پزشکی کاشان* 501-600 - 15 دانشگاه علوم پزشکی کرمان 501-600 801-1000 16 دانشگاه کردستان 501-600 601-800 17 دانشگاه علوم پزشکی مشهد 601-800 501-600 18 دانشگاه صنعتی سهند* 601-800 - 19 دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی 601-800 601-800 20 دانشگاه صنعتی شیراز 601-800 601-800 21 دانشگاه تبریز 601-800 601-800 22 دانشگاه علوم پزشکی تبریز 601-800 601-800 23 دانشگاه علوم پزشکی تهران 601-800 600-501 24 دانشگاه مراغه* 601-800 - 25 دانشگاه علوم پزشکی اصفهان 601-800 801-1000 26 دانشگاه صنعتی اصفهان 601-800 601-800 27 دانشگاه شهید بهشتی 801-1000 601-800 28 دانشگاه شیراز 801-1000 801-1000 29 دانشگاه علوم پزشکی شیراز 801-1000 1001+ 30 دانشگاه تهران 801-1000 501-600 31 دانشگاه یاسوج 801-1000 601-800 32 دانشگاه فردوسی مشهد 1001-1200 1001+ 33 دانشگاه گیلان 1001-1200 1001+ 34 دانشگاه صنعتی خواجه نصیر طوسی 1001-1200 801-1000 35 دانشگاه لرستان 1001-1200 1001+ 36 دانشگاه مازندران 1001-1200 1001+ 37 دانشگاه سمنان 1001-1200 1001+ 38 دانشگاه شهید چمران اهواز 1001-1200 1001+ 39 دانشگاه شهرکرد 1001-1200 1001+ 40 دانشگاه صنعتی شاهرود 1001-1200 1001+ 41 دانشگاه علوم توانبخشی* 1001-1200 - 42 دانشگاه ارومیه 1001-1200 1001+ 43 دانشگاه علوم پزشکی زنجان* 1001-1200 - 44 دانشگاه خلیج فارس* 1201+ - 45 دانشگاه الزهرا 1201+ 1001+ 46 دانشگاه اراک 1201+ 1001+ 47 دانشگاه بیرجند 1201+ 1001+ 48 دانشگاه بوعلی سینا 1201+ 1001+ 49 دانشگاه دامغان* 1201+ - 50 دانشگاه حکیم سبزواری 1201+ 1001+ 51 دانشگاه خوارزمی 1201+ 1001+ 52 دانشگاه رازی کرمانشاه 1201+ 1001+ 53 دانشگاه علوم پزشکی سمنان* 1201+ - 54 دانشگاه شاهد 1201+ 1001+ 55 دانشگاه شهید باهنر کرمان 1201+ 1001+ 56 دانشگاه تربیت معلم شهید رجایی 1201+ 1001+ 57 دانشگاه سیستان و بلوچستان 1201+ 1001+ 58 دانشگاه یزد 1201+ 1001+

لازم به ذکر است که دانشگاه هایی که رتبه بندی آنها در بازه یکسان هستند همگی هم رتبه بوده و ترتیب اسامی ذکر شده در این گزارش مطابق با سامانه رتبه بندی تایمز و بر اساس حروف الفبا (به لاتین) است. دانشگاه هایی که با علامت * نشان داده شده اند دانشگاه هایی هستند که برای اولین بار در این رتبه بندی حضور پیدا کرده اند.

جایگاه دانشگاه های جهان در رتبه بندی تایمز 2022

رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری گفت: در رتبه بندی تایمز 2022، بیش از 1600 دانشگاه برتر جهان از 99 کشور رتبه بندی شده اند و 452 دانشگاه نیز با عنوان (Reporter) آورده شده اند. این دانشگاه ها اطلاعات مورد نیاز موسسه تایمز را برای رتبه بندی ارسال کرده اند اما شرایط لازم برای احراز رتبه را نداشته اند.

وی افزود: در رتبه بندی تایمز 2022، دانشگاه آکسفورد برای ششمین سال متوالی رتبه اول را از آن خود کرده است و دانشگاه صنعتی کالیفرنیا و هاروارد مشترکا در رتبه دوم قرار دارند. دانشگاه های استنفورد، کمبریج (از انگلیس)، MIT، پرینستون کالیفرنیا برکلی، ییل و شیکاگو به ترتیب در رتبه های 4 الی 10 دنیا قرار گرفته اند.

دهقانی گفت: در بین 10 دانشگاه برتر جهان 2 دانشگاه از کشور انگلستان و 8 دانشگاه از ایالات متحده هستند. دانشگاه پکن چین اولین دانشگاه آسیایی است که توانسته است رتبه 16 را در این رتبه بندی به دست آورد. کشور آمریکا با 183 دانشگاه بیشترین تعداد دانشگاه های حاضر در رتبه بندی را دارد.

جایگاه دانشگاه های کشورهای اسلامی در رتبه بندی تایمز 2022

وی افزود: در رتبه بندی سال 2022 تایمز، تعداد 24 کشور اسلامی دارای دانشگاه های حایز رتبه هستند که از نظر تعداد دانشگاه، کشورهای ایران با 59 دانشگاه رتبه اول و ترکیه با 54 دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته اند.

رئیس ISC افزود: کشورهایی که دارای دانشگاه های حائز رتبه بوده اند، کشورهای ترکیه، ایران، پاکستان، مصر، عراق، مالزی، عربستان سعودی، اندونزی، الجزیره، اردن، لبنان، نیجریه، امارات متحده عربی، بنگلادش، مراکش، تونس، آذربایجان، قزاقستان، عمان، فلسطین، کویت، قطر، اوگاندا و بروئنی داراسلام هستند.

وی گفت: در میان دانشگاه های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی با رتبه 190، لبنان، قطر و مالزی 350-301، ایران، امارات متحد عربی و بروئنی داراسلام 400-351، ترکیه، مصر، نیجریه، فلسطین و اردن 500-401، الجزایر و پاکستان 600-501، اوگاندا 800-601، عراق، اندونزی، عمان، بنگلادش، مراکش و کویت 1000-801 و دانشگاه های سایر کشورها رتبه های بالای 1000 هستند.

دهقانی ادامه داد: 12 کشور اسلامی رتبه های زیر 500 دارند، این در حالی است که طبق برنامه 10 ساله علم، نوآوری و فنآوری کشورهای اسلامی عضو OIC (مصوب 2017 در قزاقستان) لازم است تا 2026 تعداد 50 دانشگاه از کشورهای اسلامی در میان 500 دانشگاه برتر دنیا قرار گیرند. به همین دلیل باید تلاش های جدی همراه با تهیه برنامه راهبری و نقشه راه مناسب توسط دانشگاه های این کشورها صورت گرفته تا علاوه بر افزایش تعداد دانشگاه ها، رتبه و جایگاه مناسب را در سطح بین المللی کسب کنند.

روش شناسی رتبه بندی تایمز

رئیس ISC گفت: پایگاه رتبه بندی تایمز یکی از نظام های معتبر بین المللی است که از سال 2004 مراکز آموزش عالی را در سرتاسر جهان مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار داده است. این رتبه بندی از 13 شاخص در قالب 5 معیار کلی آموزش با وزن 30 درصد، پژوهش با وزن 30 درصد، استنادات با وزن 30 درصد، وجهه بین المللی با وزن 7.5 درصد و ارتباط با صنعت با وزن 2.5 درصد بهره گرفته است.

معیارها کلی و شاخص های رتبه بندی بین المللی تایمز

معیار آموزش وزن کلی 30 درصد. شاخص ها: بررسی شهرت آموزش 15 درصد. نسبت مدرک دکتری به تعداد اعضای هیأت علمی 6 درصد. نسبت تعداد کل دانشجویان کارشناسی به اعضای هیأت علمی 4.5 درصد. نسبت مدرک دکتری به کارشناسی ارائه شده توسط مؤسسه 2.25 درصد. درآمد مؤسسه نسبت به تعداد اعضای هیأت علمی 2.25 درصد.

معیار پژوهش وزن کلی 30 درصد. شاخص ها: بررسی شهرت پژوهش 18 درصد. درآمد پژوهش 6 درصد. تعداد مقالات منتشر شده به ازای اعضای هیأت علمی 6 درصد.

معیار استنادات وزن کلی 30 درصد. شاخص: تأثیر - میانگین تعداد استنادها به ازای مقالات منتشر شده 30 درصد.

معیار درآمد صنعتی وزن کلی 2.5 درصد. شاخص: درآمد پژوهشی حاصل از صنعت (به ازای اعضای هیأت علمی) 2.5 درصد.

معیار وجهه بین المللی وزن کلی 7.5 درصد. نسبت اعضای هیأت علمی بین‌المللی به بومی 2.5 درصد. نسبت دانشجویان بین‌المللی به بومی 2.5 درصد. سهم مقالات منتشر شده مشترک با نویسندگان همکار بین‌المللی 2.5 درصد.

محاسبات رتبه بندی تایمز توسط شرکت خدمات حرفه ای پرایس واتر هاوس کوپرز (PWC) انجام شده است. محاسبات شاخص ها و نمرات توسط 3 منبع اطلاعاتی صورت گرفته است که این منابع عبارت هستند از:

1. داده های ارسالی از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی که به صورت خود اظهاری جمع آوری می شوند

2. داده های حاصل از نظرسنجی شهرت توسط متخصصین آموزش عالی

3. اطلاعات تولیدات علمی موسسات آموزش عالی نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس