مروری بر کارنامه 90 روزه مجلس / تحول ساختاری پارلمان به کجا رسید؟

بیش از نود روز از آغاز به کار مجلس یازدهم می‌گذرد که در این گزارش، عملکرد نمایندگان در این مدت را مورد بررسی قرار دادیم.

خبرگزاری مهر، گروه سیاست؛ زهرا علیدادی؛ هفتم خرداد ماه بود که نمایندگان مجلس یازدهم کار خود را در خانه ملت آغاز و سوگند یاد کردند که وکیل‌الدوله نباشند و برای حل مشکلات مردم از هیچ تلاشی مضایقه نکنند. حجت‌الاسلام سید رضا تقوی، رئیس سنی مجلس شورای اسلامی در اولین روز کاری مجلس جدید، گفت: مجلس یازدهم معاندالدوله نیست بلکه می‌خواهیم برای حل مشکلات مردم با وحدت دست در دست هم دهیم و مشکلات کشور را حل کنیم. حال حدود سه ماه از عمر این مجلس می‌گذرد و خوب است بدانیم که نمایندگان در این مدت چه اقدامات مهمی را انجام داده‌اند و در مقابل لازم است چه کارهای دیگری را هم مورد توجه داشته باشند.

تعیین هیئت رئیسه

معمولا مجلس شورای اسلامی روزهای پنج شنبه جلسه علنی ندارد اما از آنجایی که نمایندگان به دنبال آن بودند که هر چه سریع‌تر مجلس یازدهم کار خود را رسما آغاز کند و برای حل مشکلات مردم به صورت جدی وارد عمل شوند، دومین جلسه علنی مجلس در روز پنج شنبه 8 خرداد ماه برگزار و اعضای هیئت رئیسه انتخاب شدند.

فسادستیزی

یکی از اولین اقداماتی که از سوی جمعی از نمایندگان مجلس یازدهم صورت گرفت، اعتراض به اعتبارنامه غلامرضا تاجگردون بود. علی اکبر کریمی، علیرضا زاکانی و روح‌الله نجابت در نامه‌ای به حجت الاسلام موسوی‌لارگانی، رئیس شعبه 12 بررسی اعتبارنامه نمایندگان نسبت به اعتبارنامه «غلامرضا تاجگردون» به دلیل رانت خواری معترض شدند. جلسات متعددی در این زمینه برگزار شد و دست آخر وکلای ملت اعتبارنامه این نماینده را رد کردند و به این ترتیب تاجگردون با مجلس خداحافظی کرد.

خانواده محوری

11 خرداد ماه بود که طرح جمعیت و تعالی خانواده با موضوع فرزندآوری در صحن علنی مجلس اعلام وصول شد. این طرح از آن زمان تاکنون در کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در حال چکش کاری است و به گفته اعضای این کمیسیون، به زودی نهایی و در صحن علنی مجلس بررسی می‌شود.

علاوه بر این، عده‌ای از نمایندگان به دنبال تشکیل کمیسیون ویژه خانواده در مجلس هستند تا موضوعات حوزه زنان، خانواده و جوانان به صورت تخصصی در این کمیسیون بررسی شود.

مجلس بر مدار شفافیت

13 خرداد ماه طرح شفافیت آرای نمایندگان به صورت عادی در صحن مجلس اعلام وصول شد. این طرح چندین جلسه در کمیسیون آئین‌نامه داخلی مجلس و با حضور جمعی از نمایندگان و به ویژه متقاضیان شفافیت آرا مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت کلیات آن به تصویب رسید. طرح شفافیت آرای نمایندگان در حال حاضر جهت بررسی دقیق‌تر به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ارجاع شده است و طبق گفته رئیس مجلس شورای اسلامی، شفافیت اولویت مجلس است و این طرح به زودی در دستور کار صحن علنی قرار می‌گیرد.

گام‌های اقتصادی

چهارمین جلسه مجلس یازدهم 13 خرداد ماه و با حضور «محمدباقر نوبخت» رئیس سازمان برنامه و بودجه، «عبدالناصر همتی» رئیس کل بانک مرکزی و «عادل آذر» رئیس دیوان محاسبات برگزار شد. نمایندگان مجلس در آن جلسه، اقتصاد را به عنوان اصلی‌ترین اولویت خود در دستور کار قرار دادند و شاخص‌های کلان اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت و بدین ترتیب نمایندگان نخستین گام اقتصادی خود را برداشتند.

نمایندگان در آن جلسه با دقت کامل آمارهای ارائه شده را با واقعیت‌های جامعه تطبیق دادند و پس از آن که دیدند اعداد ارائه شده از سوی مسئولان سنخیتی با سفره مردم ندارد، تذکراتی به مسئولان اجرایی دادند و از آنان خواستند که آمارهایی به مجلس ارائه دهند که با شرایط جامعه مطابقت داشته باشد.

در جلسه پنجم مجلس، «فرهاد دژپسند» وزیر امور اقتصادی و دارایی به سوالات وکلای مردم پاسخ داد. همچنین در جریان بررسی وضعیت اقتصادی کشور، حسن قالیباف، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گزارشی از وضعیت بازار سرمایه کشور، امید علی پارسا رئیس سازمان امور مالیاتی گزارشی درباره درآمدهای مالیاتی و مهدی میراشرفی رئیس کل گمرک ایران گزارشی از وضعیت اقتصادی کشور ارائه دادند و نمایندگان مجلس هم نقطه نظرات خود را پیرامون این مباحث مطرح کردند.

اولین سوال

اواسط خرداد بود که اولین سوال مجلس یازدهم از وزیر اقتصاد و امور دارایی برای محدود کردن شرکت‌های بورسی به رعایت الزامات قانونی از سوی «محسن دهنوی» نماینده مردم تهران تدوین شد.

بررسی مسائل امنیتی

اولین جلسه غیرعلنی مجلس یازدهم روز سه شنبه 20 خرداد ماه و با حضور «بیژن زنگنه» و حجت‌الاسلام «سیدمحمود علوی» وزرای نفت و اطلاعات برگزار شد. نمایندگان در این جلسه مباحثی را در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی و انرژی مطرح کردند.

پرونده مسکن روی میز بهارستان

«محمد اسلامی» وزیر راه و شهرسازی و «رضا اردکانیان» وزیر نیرو هم به بهارستان آمدند و درباره مسائل و موضوعات وزارتخانه‌های خود به نمایندگان گزارش دادند. وکلای ملت در بحبوحه افزایش شدید قیمت مسکن و اجاره بهای آن، از وزارت راه و شهرسازی خواستند که برنامه مدونی برای بهبود وضعیت اجاره مسکن داشته و پاسخگوی گرانی‌ها و وضع اسفناک مسکن باشند. نمایندگان در آن جلسه گفتند که با این گرانی‌ها اگر مردم 50 سال هم کار کنند، نمی‌توانند خانه بخرند و باید فکری برای حل این مشکل ملت کرد.

حمایت از کودکان و نوجوانان

رئیس مجلس شورای اسلامی قانون حمایت از اطفال و نوجوانان را به دولت ابلاغ و تاکید کرد که هر گونه بهره‌کشی از کودکان کار به عنوان سرمایه‌های انسانی کشور ناپسند است و مجلس پیگیر اجرایی شدن همه مواد این قانون خواهد بود.

بررسی چالش‌های فرهنگی و آموزشی

جلسه هشتم مجلس شورای اسلامی 25 خرداد ماه و با حضور «سید عباس صالحی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، «محسن حاجی میرزایی» وزیر آموزش و پرورش و «حجت‌الاسلام محمد قمی» رئیس سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شد.

نمایندگان از وزیر آموزش و پرورش خواستند که جلوی اجرای برنامه‌های غرب‌گرایانه و تربیت نسل بر اساس آموزه‌های غربی و سند 2030 را بگیرد. از دیگر نکات نمایندگان آن بود که آموزش و پرورش رایگان مورد توجه قرار گیرد و از رشد مدارس لاکچری در کشور جلوگیری شود.

وکلای ملت خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم گفتند که این وزارتخانه نظارت کافی بر تولیدات هنری و سینمایی ندارد و در بسیاری از این آثار، مسائل اخلاقی در نظر گرفته نمی‌شود. نمایندگان تاکید کردند که باید همه توان و بودجه وزارتخانه در اختیار مطبوعات و فیلم‌هایی قرار گیرد که تقویت کننده انقلاب هستند، نه اینکه جشنواره عمار و امثال آن تحریم شوند.

تدوین طرح جهش تولید دانش‌بنیان

طرح «جهش تولید دانش‌بنیان» با 60 امضا تقدیم هیئت رئیسه مجلس شد. نمایندگان مجلس با تدوین این طرح به دنبال تسهیل حضور جوانان و نخبگان به ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد ملی و عرصه‌های تولیدی کشور مانند حوزه‌های کشاورزی، صنعت و نظام سلامت هستند و بر این باورند که توجه به اقتصاد دانش‌بنیان می‌تواند راهگشا باشد و باعث حل مشکلات اقتصادی شود.

بررسی مسائل دفاعی پشت درهای بسته

دومین جلسه غیر علنی مجلس یازدهم با حضور سردار «محمدباقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح برگزار شد و در این جلسه نمایندگان نقطه نظرات خود را درباره مسائل نظامی و دفاعی کشور مطرح کردند.

تقاضا برای بازگشت لایحه تجارت به مجلس

تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ارسال نامه‌ای به آیت‌الله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان خواستار بازگرداندن لایحه تجارت به مجلس شورای اسلامی شدند تا زمینه بررسی دقیق‌تر آن در سایه همکاری دولت و فعالان کسب و کار به وجود آید. این نمایندگان مجلس معتقدند که سه دفتر از پنج دفتر لایحه تجارت در شرایطی در مجلس به تصویب رسید که رویکرد مجلس پیشین مبتنی بر کمیت محوری بود و از همین جهت فرآیند کارشناسی لازم و مسئله‌شناسی دقیقی در فرایند تدوین لایحه تجارت صورت نگرفته است.

حساب کشی از وزیر ارتباطات

وکلای ملت از مقوله فضای مجازی هم غافل نبودند و در حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از اختصاص نیمی از ترافیک اینترنت به اینستاگرام و جولان این شبکه اجتماعی، خارجی بودن برخی از سهامداران اسنپ و دیجی کالا، تنزل جایگاه ایران از رتبه پنجم صنعت فضایی جهان و آمار بسیار پایین مکالمه‌های موفق تلفنی انتقاد کرده و خواستار رفع این مشکلات شدند.

محکومیت قطعنامه آژانس

نخستین روز تیر ماه بود که نمایندگان ملت ایران در مجلس شورای اسلامی در واکنش به قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه جمهوری اسلامی ایران، بیانیه‌ای را تهیه کردند و خواستار توقف اجرای پروتکل الحاقی شدند.

در همین راستا، اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی طرح الزام دولت به توقف اجرای پروتکل الحاقی را تهیه کردند. در این طرح آمده است: مجلس شورای اسلامی در ماده 6 از «قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب سال 1394 همکاری دولت ایران با آژانس را منوط به رعایت مصالح ملی کرده است و اکنون با توجه به قطعنامه مغرضانه شورای حکام، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در راستای صیانت از حقوق مسلم ملت ایران، طرح «الزام دولت جمهوری اسلامی ایران به توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی» را تهیه و برای تصویب به صحن علنی مجلس ارائه می‌کند.

بررسی علل فراز و فرود ارز

کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بلافاصله پس از تعیین اعضای هیئت رئیسه، جلسه‌ای فوق‌العاده برای بررسی نوسانات نرخ ارز برگزار کرد. البته آنان به برگزاری یک جلسه بسنده نکردند و جلسه دیگری را هم با حضور معاونان بانک مرکزی و وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی تشکیل دادند و در مورد موضوعاتی چون صادرات غیر نفتی و نوسانات قیمت ارز بحث و تبادل نظر کردند و از این مسئولان خواستند که راهکارهایی را برای ثبات در بازار ارز بیاندیشند و عملیاتی کنند.

تدوین 14 طرح اقتصادی

یازدهمین نشست نمایندگان مجلس یازدهم روز سه شنبه سوم تیر ماه برگزار شد و «امیر حاتمی» وزیر دفاع در نشستی غیرعلنی به تشریح شرایط دفاعی کشور پرداخت و «عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیر کشور هم در جلسه علنی اظهارات وکلای ملت را شنید و به آنان پاسخ داد.

در این روز هیئت رئیسه مجلس از اعلام وصول 14 طرح اقتصادی خبر داد که در این طرح‌ها به موضوعاتی مانند معیشت مردم پرداخته شده است و می‌توان گفت که این مسئله بیانگر توجه منتخبان ملت به مشکلات و دغدغه‌های مردم است.

سوال از «اسلامی» به دلیل التهاب بازار مسکن

التهاب شدید در بازار مسکن باعث شد که جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح سوال از وزیر راه و شهرسازی را تهیه کنند.

نشست با اقتصاددانان جوان

علاوه بر اینکه در جلسات علنی مجلس مباحث اقتصادی در دستور کار قرار گرفته، در جلسات کمیسیون‌ها و اعضای هیئت رئیسه هم این مسئله مورد توجه جدی بوده است. شاهد این مدعا آنکه در یکی از روزهای تیر ماه، رئیس مجلس شورای اسلامی با بیش از 40 اقتصاددان، جلسه‌ای را برگزار کرد و در آن جلسه بر ضرورت اصلاح نظام پولی، اصلاح ساختار بودجه کشور، اصلاح سیاست‌ها در حوزه نفت و انرژی، حل ضعف قانون‌گذاری در حوزه اقتصاد دیجیتال، کنترل بازار و رسیدگی به وضعیت بازار پرالتهاب بورس تاکید شد.

تاکید بر ضرورت توجه به منطقه

دوازدهمین جلسه مجلس یکشنبه 15 تیر با حضور «محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه برگزار شد که در آن جلسه نمایندگان گفتند که وزارت خارجه از منطقه غافل است و مسیر اشتباه دستگاه دیپلماسی کشور و تکیه بر برجام باعث شد که چرخ‌های اقتصادی از کار بیافتد و قیمت دلار به بیش از 20 هزار تومان برسد.

حسین مدرس خیابانی، سرپرست وزارت صمت هم در آن روز به مجلس آمد و گزارشی از عملکرد این وزارتخانه ارائه داد و البته نمایندگان انتقاداتی را هم خطاب به وی مطرح کردند و گفتند که وزارت صمت هیچ کنترل و نظارتی بر قیمت‌ها ندارد و باید از تولیدکنندگان داخلی حمایت بیشتری کند.

سوال از رئیس‌جمهور

بیش از 200 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، طرح سوال از رئیس‌جمهور را امضا و تقدیم هیئت رئیسه کردند. محور این سوال درباره مباحث اقتصادی است. البته هنوز این طرح اعلام وصول نشده است و وکلای ملت در تذکرات خود از هیئت رئیسه می‌خواهند که هر چه سریع‌تر این موضوع را در دستور کار مجلس قرار دهند. رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این تذکرات تاکید کرد که هیئت رئیسه به آئین‌نامه داخلی مجلس عمل می‌کند و سوال از رئیس‌جمهور هم دنبال می‌شود.

تصویب کلیات طرح ساماندهی سهام عدالت

نمایندگان مجلس شورای اسلامی به اتفاق آرا کلیات طرح جاماندگان سهام عدالت را به تصویب رساندند. در حال حاضر کمیسیون اقتصادی مجلس در حال بررسی جزئیات طرح جاماندگان سهام عدالت است و طبق گفته رئیس کمیسیون اقتصادی، آنان در حال برآورد تعداد جاماندگان سهام عدالت هستند و تلاش می‌کنند تا هر چه سریع‌تر طرح ساماندهی سهام عدالت تکمیل و به صحن علنی ارائه شود.

بررسی مشکلات ارزی

نشست مشترک مجلس و وزارت صمت با موضوع راهکارهای رفع مشکلات ارزی کشور با حضور رئیس مجلس برگزار شد. رئیس مجلس شورای اسلامی در نشست با سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت بر ضرورت تشکیل جلسه مشترک بین رؤسای کمیسیون‌های اقتصادی مجلس و مسئولان اقتصادی دولت به منظور رفع مشکلات ارزی کشور، حمایت از صادرکنندگان و ورود ارز حاصل از صادرات به چرخه بازار تاکید کرد.

تشکیل کمیسیون ویژه جهش تولید

29 تیر ماه نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تقاضای تشکیل کمیسیون ویژه جهش تولید و نظارت بر اجرای اصل 44 قانون اساسی موافقت کردند. نمایندگان در آن جلسه تاکید کردند که عدم حمایت از تولید داخلی باعث وابستگی به بودجه نفتی شده و اکنون دولت در شرایطی قرار گرفته است که برای تأمین کسری بودجه خود، تولید نقدینگی می‌کند که همین امر به مشکلات اقتصادی دامن زده است و در این شرایط باید به حمایت از تولید داخلی پرداخت.

ذره‌بین مجلس روی پرونده زمین‌خواری

نمایندگان مجلس شورای اسلامی، فارغ از فعالیت‌هایی که در قالب صحن علنی و کمیسیون‌های تخصصی خود انجام می‌دهند، تاکنون بازدیدهای زیادی را هم برای انجام وظایف نظارتی خود در دستور کار قرار داده‌اند. برای مثال جمعی از نمایندگان تهران از شهرستان شمیرانات و منطقه لواسانات بازدید و پس از آن اعلام کردند که کمیسیون اصل نود پرونده زمین‌خواری لواسانات را در دستور کار قرار می‌دهد و متخلفان را به دستگاه قضا معرفی می‌کند.

طرحی برای ساماندهی خودرو

طرحی در مجلس شورای اسلامی و از سوی اعضای کمیسیون صنایع و معادن برای ساماندهی صنعت و بازار خودرو تهیه شد. در تهیه این طرح، گزارش تحقیق و تفحص از صنعت خودرو و همچنین طرح ساماندهی صنعت خودرو که در مجلس قبلی مطرح بود، مورد توجه نمایندگان جدید مجلس قرار گرفته است و در کمیسیون صنایع و معادن مجلس تاکید شد که ساماندهی بازار خودرو، مهم‌ترین اولویت این کمیسیون است.

طرح مجلس برای مبارزه با احتکار مسکن

اواسط مرداد ماه بود که وکلای ملت طرح مالیات بر خانه‌های خالی را تصویب کردند. نمایندگان مجلس با هدف مقابله با افسارگسیختگی در بازار مسکن و اجاره، این طرح را به تصویب رساندند تا طبق این قانون، مالکان خانه‌های خالی مکلف به پرداخت مالیات شوند. رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: هدف از تصویب این قانون آن است که خانه‌هایی که از پول و سرمایه کشور ساخته شده است، در سفته بازی‌ها قرار نگیرند.

تصویب فوریت طرح تأمین کالاهای اساسی

طرح تضمین تأمین کالاهای اساسی و داروی اقشار آسیب‌پذیر با قیمت مناسب از سوی جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی تهیه شد که فوریت آن در صحن علنی تصویب شد و مفاد آن در حال بررسی در کمیسیون برنامه و بودجه است.

در مقدمه توجیهی این طرح آمده است: شرایط اقتصادی کشور موجب بروز مشکلات فراوانی برای دهک‌های پایین درآمدی جهت گذران زندگی و دسترسی به کالاهای اساسی شده است. با توجه به پیش‌بینی منابع قابل توجه در بودجه سال جاری، برای کاستی از فشار اقتصادی بر مردم متأسفانه این منابع به صورت عادلانه توزیع نمی‌شود و بسیاری از این کالاها با وجود اینکه با ارز ترجیحی تأمین شده اما با قیمت گزاف در بازار آزاد به فروش می‌رسد.

محمدباقر قالیباف درباره ضرورت تصویب این طرح، گفت: مدیریت بی‌ضابطه توزیع کالاهای اساسی و تخصیص بدون اولویت‌بندی ارز ترجیحی یکی از گلوگاه‌های بی‌عدالتی در کشور است که فوریت طرح نحوه توزیع کالاهای اساسی برای تحقق عدالت و تضمین دسترسی دهک‌های پایین جامعه به کالاهای اساسی و دارو در مجلس تصویب شد.

رونمایی از بسته اقتصاد مردمی

رئیس مجلس در دیدار ویدئوکنفرانسی نمایندگان با رهبر انقلاب گفت: مجلس یازدهم «بسته اقتصاد مردمی» را برای «تحول اقتصادی به نفع مردم» در پنج محور در دستور کار خود دارد. «محور اول» اصلاح ساختار بودجه‌ریزی کشور با هدف درآمدزایی پایدار و هزینه‌کرد مفید است. بودجه کشور به طور واقعی و غیرشعاری به شرط مولدسازی دارایی‌ها، کاهش هزینه‌های غیرضرور، اصلاح شرکت‌های دولتی و اصلاحات نهادی و سپس نظارت برخط بر نحوه هزینه‌کرد بودجه می‌تواند غیر نفتی بسته شود.

«محور دوم» نوسازی نظام مالیاتی کشور در راستای تقویت تولید است. باید فعالیت‌های رقیب تولید را پرهزینه کرد. بستن مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات بر فعالیت‌های سفته‌بازی و دلالی در بازارهای مسکن، ارز، طلا و خودرو در دستور کار مجلس قرار دارد.

«محور سوم» اجرای سیاست‌های حمایتی فراگیر و بهبود معیشت اقشار کم درآمد است. یکپارچه‌سازی بانک‌های اطلاعاتی دستگاه‌های مسئول برای اصلاح عادلانه نظام مالیاتی و تأمین اجتماعی به نفع محرومان در دستور کار خواهد بود. حاکمیت موظف است به خانوارهایی که دخلشان با خرجشان نمی‌خواند، کمک کند.

در «محور چهارم» و در جهت رونق کسب و کارها اولا باید موانع تولید، انحصارات و رانت‌های صدور مجوز را به نحو کارشناسی حذف کرد. در گام دوم، تأمین مالی بخش تولید به ویژه از طریق بازار سرمایه مانند طرح‌های توسعه‌ای باید در دستور کار قرار گیرد. ضمنا باید به ظرفیت اقتصاد دیجیتال توجه کرد. در بخش مسکن نیز باید هر چه سریع‌تر از طریق واگذاری زمین از دارایی‌های دولت و تأمین مالی با بهره‌گیری از سرمایه‌های بخش خصوصی از طریق بازار سرمایه و بانک‌ها، تلاشی جدی را آغاز کرد.

در «محور پنجم»، برنامه مجلس تغییر راهبرد و نوسازی اساسی حوزه تجارت خارجی و صادرات غیر نفتی کشور است. با درس‌آموزی از تجربه شکست‌خورده غرب‌گرایی، تعامل با همسایگان، بازاریابی منطقه‌ای، ورود به فاز جدید مقاومت فعال، تعامل عزتمندانه با اروپا و ایجاد روابط قوی و راهبردی با شرق قابل فعال‌سازی است.

موافقت با طرح تخصیص قیر رایگان

نمایندگان مجلس شورای اسلامی با طرح تخصیص یک میلیون تن قیر رایگان به روستاها و راه‌های شهری موافقت کردند. بر اساس این طرح، شرکت ملی نفت مکلف به تأمین یک میلیون تن قیر برای آسفالت راه‌های روستایی و عشایری و شهرهای با جمعیت زیر 50 هزار نفر شد.

تقاضا برای استیضاح زنگنه

تعدادی از نمایندگان مجلس به دلیل مشکلات در صنعت نفت، استیضاح بیژن زنگنه را کلید زدند. خام فروشی نفت به عنوان یکی از محورهای استیضاح وزیر نفت مطرح شده است. استیضاح کنندگان وزیر نفت می‌گویند جلوگیری از خام فروشی و توسعه صنایع پایین دستی نفت باعث رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و در نهایت جهش تولید می‌شود اما زنگنه تاکنون نتوانسته انتظارات را برآورده کند.

تلاش برای کنکوری‌ها

7 مردا ماه بود که محمد باقر قالیباف درباره برگزاری کنکور سراسری در شرایط کرونایی، گفت: بسیاری از داوطلبان کنکور و خانواده‌های آنان، نگران پیامدهای برگزاری آزمون سراسری در شرایط فعلی هستند. از کمیسیون آموزش و تحقیقات می‌خواهم به فوریت و به دقت، ابعاد مختلف این موضوع را با حضور متخصصان بررسی کنند و درصورت لزوم آن را از مراجع ذی‌صلاح پیگیری کنند.

نمایندگان مجلس جلسات متعددی در این زمینه با وزرای علوم و بهداشت و دیگر مسئولان ذیربط برگزار کردند و خواستار تعویق برگزاری کنکور در این شرایط شدند که در این راستا، وزیر بهداشت از پیشنهاد تعویق یک ماهه کنکور 99 به ستاد ملی کرونا خبر داد اما به یک باره خبر آمد که کنکور در زمان مقرر برگزار می‌شود.

طبق گفته نمایندگان، رئیس‌جمهور مخالف تعویق کنکور بوده است و با وجود این، وکلای ملت از پا ننشستند و از حوزه‌های برگزاری کنکور سراسری بازدید کردند تا مطمئن شوند که پروتکل‌های بهداشتی به صورت دقیق رعایت می‌شود.

رأی منفی مجلس به مدرس خیابانی

اولین جلسه رأی اعتماد در مجلس یازدهم، 22 مرداد ماه و برای بررسی صلاحیت حسین مدرس خیابانی برگزار شد. نمایندگان مجلس پس از شنیدن نظرات موافقان و مخالفان و وزیر پیشنهادی صمت، به او رأی اعتماد ندادند. دلایل مخالفان برای عدم اعتماد به مدرس خیابانی آن بود که اقتصاد کشور در دست مافیاهای مختلف صنعت، معدن و کالاهای اساسی است و وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت قابلیت مقابله با مافیا را ندارد. عدم توجه به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، رصد نکردن هوشمندانه صادرات و واردات و نداشتن روحیه کار جهادی دیگر عواملی بود که وکلای ملت در مخالفت با مدرس خیابانی مطرح کردند.

ورود مجلس به پرونده بورسیه‌ها

کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی، پرونده شکایت تعدادی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بورسیه را مورد بررسی قرار داد چرا که طی سال‌های گذشته حق برخی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در جذب هیئت علمی اجحاف شده است. البته قرار بر این است که نماینده شکات مستندات بیشتر و وزارت علوم آمار دقیق‌تری را به کمیسیون اصل نود ارائه کنند تا در جلسات آتی کمیسیون تصمیم جامعی در این زمینه گرفته شود.

پیگیری مشکلات هفت تپه در مجلس

تاکنون جلساتی برای بررسی مشکلات کارگران مجتمع کشت و صنعت هفت تپه در مجلس شورای اسلامی برگزار شده است که در یکی از جلسات مقرر شد علاوه بر تمدید دفترچه بیمه کارگران و پرداخت حق بیمه آن‌ها، حقوق معوقه‌شان نیز با اختصاص منابعی پرداخت شود.

تصویب لایحه افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی

مجلس شورای اسلامی، لایحه افزایش سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران یا فرابورس ایران را تصویب کرد که بر اساس این مصوبه، شرکت‌هایی که به نحوی تحت کنترل یا مالکیت دولت هستند، می‌توانند بخشی از سهام خود را به صورت عرضه اولیه به افزایش سرمایه به بورس ارائه دهند تا هم به نوعی عطش تقاضا در بازار مدیریت شود و هم سرمایه‌ای عاید شرکت‌ها شود تا سرمایه‌گذاری جدید انجام دهند.

رصد طرح پیش فروش نفت

این روزها دولت موضوع پیش فروش نفت را دنبال می‌کند که تاکید نمایندگان مجلس شورای اسلامی این است که حتما باید این موضوع در قالب لایحه به مجلس ارائه شود. در همین راستا، اخیرا مجلس جلسه‌ای غیرعلنی برگزار کرد که در آن جلسه، رئیس مجلس و رئیس کمیسیون اقتصادی گزارشی درباره جزئیات و سازوکارهای پیش فروش نفت به مردم و انتشار اوراق سلف نفتی در بورس انرژی به نمایندگان ارائه کردند.

علاوه بر این، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به وزرای نفت و اقتصاد خواستار رفع ایرادات اوراق سلف نفتی با هماهنگی دیوان محاسبات شد.

ورود مجلس به پرونده فساد در فوتبال

مارک ویلموتس، سرمربی سابق تیم ملی فوتبال ایران پس از فسخ قرارداد خود با فدراسیون فوتبال ایران برای دریافت غرامت 6 میلیون یورویی به فیفا شکایت کرد و حال این شکایت به دست فدراسیون رسیده است. این مسئله هم مورد نقد جدی نمایندگان قرار گرفت. به گونه‌ای که رئیس کمیته تربیت بدنی مجلس از ارائه طرح سوال از وزیر ورزش و جوانان به دلیل قرارداد سرمربی سابق تیم ملی فوتبال به هیئت رئیسه خبر داد و حتی تاکید کرد که اگر سلطانی‌فر قصوری در انعقاد این قرارداد کرده باشد، حتما مجلس او را استیضاح می‌کند.

علاوه بر این جمعی از نمایندگان مجلس از قرارداد ویلموتس به کمیسیون اصل نود مجلس شکایت کرده‌اند و کمیته فرهنگی کمیسیون در حال بررسی شکایات واصله و پرونده ویلموتس است و آنان تاکید کرده‌اند که گزارشی در این زمینه تهیه و اسامی متخلفان را به قوه قضائیه معرفی می‌کنند.

هشدار مجلس درباره فعال شدن مکانیسم ماشه

این روزها و پس از شکست مفتضحانه آمریکا در شورای امنیت برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، آنان خواستار فعال شدن مکانیسم ماشه و به تعبیر دقیق‌تر بازگشت تحریم‌های ایران شده‌اند. نمایندگان واکنش‌های قاطعی به این اقدام آمریکا نشان دادند و تاکیدشان بر این است که آمریکا عضو برجام نیست و نمی‌تواند این کار را انجام دهد.

علاوه بر این، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بیانیه‌ای در واکنش به تلاش مذبوحانه آمریکا جهت فعال کردن مکانیسم ماشه صادر کرد و در آن تاکید شد که در صورت فعال شدن غیرقانونی مکانیسم ماشه، سازمان انرژی اتمی برای تأمین 190 هزار سو غنی‌سازی اقدام کند و این کمیسیون آمادگی دارد که قوانین و مصوبات لازم را تهیه و تصویب کند.

سفر جهادی قالیباف

رئیس مجلس شورای اسلامی اخیرا و به منظور بازدید و نظارت میدانی عازم خوزستان شده و به بررسی مشکلات این مناطق و پیگیری مطالبات مردم پرداخت. این سفر محمدباقر قالیباف باعث واکنش‌های مثبتی در فضای مجازی از سوی مردم شد؛ به گونه‌ای که برخی گفتند که رئیس مجلس علی رغم محدودیت‌های کرونایی به خوزستان سفر کرده است و می‌خواهد مشکلات این استان چون آب شرب و مسئله هفت تپه را حل و فصل کند و این نظارت میدانی را امری پسندیده و کاری جهادی دانستند.

رئیس مجلس شورای اسلامی هم با تاکید بر ضرورت حل مشکلات خوزستان، گفت: تا روحیه جهادی و عملیاتی مثل شهدا نباشد و مردم در اولویت قرار نگیرند، مشکلات حل نخواهد شد. وی در این سفر پای دردل مردم نشست و به آنان وعده داد که مشکلات معیشتی‌شان پیگیری می‌شود.

حضور نمایندگان در چابهار

در حالی که جلسات مجلس برای سرکشی نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه به مدت دو هفته تشکیل نشده است، نمایندگان بازدیدهایی را در راستای وظایف نظارتی خود انجام داده‌اند. در همین راستا، جمعی از نمایندگان به ویژه نمایندگان تهران، برای رفع مشکلات چابهار به خصوص تأمین آب شرب و رسیدگی به وضعیت حاشیه‌نشینی به این منطقه سفر کرده‌اند. این سفرها نشان از آن دارد که نمایندگان مجلس یازدهم فقط دغدغه حوزه انتخابیه خود را ندارند و از همه مناطق کشور به ویژه مناطق محروم بازدید به عمل می‌آورند تا مشکلات مردم این مناطق حل شود.

آخرین وضعیت تحول ساختاری مجلس

نمایندگان پیش از آغاز رسمی مجلس تاکید می‌کردند که برنامه‌های زیادی برای تحول ساختاری مجلس دارند که در عمل شاهد هستیم تعداد جلسات علنی مجلس از سه جلسه به دو جلسه در هفته کاهش یافته و نمایندگان وقت بیشتری را برای انجام وظایف نظارتی خود و در قالب کمیسیون‌ها می‌گذارند.

در این راستا، اخیرا هم سیدامیرحسین قاضی زاده هاشمی نایب رئیس اول مجلس تحت از ایجاد «قرارگاه تحول مجلس» خبر داد که هدف از این کار آسان کردن قانونگذاری در مجلس و افزایش نظارت مجلس است. بر همین اساس انتظار از وکلای ملت آن است که هر چه سریع‌تر اهداف خود در طرح تحول مجلس را عملیاتی کنند و به وعده‌های خود همچون کارآمدسازی صحن علنی مجلس، محدودکردن مراجع قانونگذار، کارآمدسازی نظارت مجلس و نظارت بر رفتار نمایندگان جامه عمل بپوشانند.

ضرورت تقویت هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان

علاوه بر این، از آغاز به کار مجلس یازدهم، برخی از نمایندگان از پشت تریبون مجلس و یا در گفتگو با رسانه‌ها درباره مسائل کلان نظام صحبت‌هایی می‌کنند که بعضا ناپخته است و خودشان هم سریعا به این موضوع پی می‌برند و آن را تکذیب می‌کنند که لازم است هیئت رئیسه مجلس یا هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان سازوکاری را بیاندیشند تا از تکرار این مباحث جلوگیری شود و اجازه ندهند مجلس از ریل اصلی خود خارج و درگیر حواشی شود. علاوه بر این وعده نمایندگان کارآمدتر کردن هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان بود که باید ببینیم چه زمانی قرار است نمایندگان این موضوع را در دستور کار قرار دهند.

پرهیز از فراکسیون‌سازی

از جمله مسائل دیگر درباره مجلس یازدهم تعدد فراکسیون‌هاست که خود نمایندگان هم بعضا به آن نقد کردند چرا که این مسئله باعث می‌شود نمایندگان در چند فراکسیون مشغول به کار شوند و بعضا فرصت رسیدگی به وظایف مهم‌تر خود را نداشته باشند. البته تشکیل فراکسیون هم یکی از راهکارهایی است که وکلای ملت بتوانند به صورت مشخص مسئله‌ای را پیگیری کنند اما برخی از فراکسیون‌ها چون فراکسیون ایثارگران و شاهد تقریبا رسالت مشابهی دارند که می‌شد به جای تشکیل دو فراکسیون مجزا، فراکسیون واحدی برای پیگیری مشکلات ایثارگران و خانواده‌های شهدا تشکیل شود تا احیانا در این فراکسیون‌ها موازی‌کاری صورت نگیرد.

مطالب مذکور خود به خوبی گویای آن است که مجلس یازدهم از زمانی که آغاز به کار کرده است، نسبت به موضوعات مهم کشور حساس بوده و با نگاهی چند جانبه همه وقایع را رصد و در بسیاری از اوقات اقدام لازم را انجام داده است. اما چند مسئله درباره این مجلس وجود دارد که لازم است وکلای ملت به آن توجه کنند تا به سرنوشت مجالسی چون مجلس دهم گرفتار نشوند.